Elektr qarshiligining o’lchovi.
Elektr qarshiligining namunaviy va ishchi o’lchovlari qarshilikli g’altak ko’rinishida ishlanadi. Qarshilik o’lchovi O’zRST ga ko’ra R=10nΩ ga teng qiymatida yasaladi, bunda n – 5 dan 10 gacha bo’lgan butun son. Atrofdagi havo harorati 200 C bo’lganda, g’altak qarshiligining haqiqiy qiymati uning nominal qiymatidan eng ko’p yo‘l qo‘yiladigan o’zgarishiga qarab o’lchash g’altaklari
0.001; 0.002; 0.005; 0.01; 0.02; 0.05; 0.1 va 0.2 aniqlik klasslariga bo’linadi. Qarshilikli g’altaklarning (8.2 – rasm) ekvivalent sxemasi 8.2 – rasmda keltirilgan. O’tish qarshiliklarining ta’sirini kamaytirish maqsadida qiymati 104 Ω dan kichik bo’lgan o’lchovlar qismali qilib yasaladi.
Ikkita 1 – 1 qisma g‘altakni tok zanjiriga ulash uchun (8.2.a – rasm) xizmat qiladi va tok qismalari deb ataladi, boshqa ikkitasi (2 – 2 qismalar) esa g’altakdagi kuchlanish pasayishini o’lchash uchun xizmat qiladi va potensial qismalar deb ataladi. O’lchovning ekvivalent sxemasidan ko’rinib turibdiki, g’altak chulg’ami faqat aktiv qarshilik R0 ga ega bo’lmay, balki induktivlik L0 va o’ram orasida shuntlovchi sig’im C0 ga ham ega. 8.2.b – rasm. O’zgaruvchan tok zanjirida g’altak reaktiv elementlarining tok qiymatiga ta’siri vaqt doimiyligi bilan tavsiflanadi va bu doimiylik quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
L0
τ
R
C0 R0 ,
0
bu yerda L0 – induktivlik; C0
– sig’im. Vaqt doimiyligi qancha kichik bo’lsa,
g’altakning sifati shuncha yuqori bo’ladi.
|
