• Alliteratsiya
  • Daryo-daryo duo
  • So‘zlarni noto‘g‘ri talaffuz qilish




    Download 3,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet109/219
    Sana19.01.2024
    Hajmi3,62 Mb.
    #140785
    1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   219
    So‘zlarni noto‘g‘ri talaffuz qilish. Og‘zaki nutqda turli sabablarga ko‘ra 
    ayrim so‘zlar, masalan, o‘zlashma so‘zlarni buzib talaffuz qilish holati mavjud. 
    Bunday xatoni so‘zlovchining o‘zlashgan so‘z imlosini to‘g‘ri tasavvur qilmasligi, 
    boshqa millatga mansubligi, paronimlarni farqlamaslik natijasida yuzaga keladi, deb 
    izohlash mumkin. She’riyatda bu usuldan lirik qahramon nutqini individuallashtirish 
    hamda ifodani og‘zaki - jonli nutqqa yaqinlashtirish maqsadida ham foydalaniladi. 
    Bundash shakldagi she’riy misralarni misollarda ko‘rib chiqamiz:
    Meni kuzatmading Va’da bermading,
    Meni shimollarga opketdi shamol. (O‘sha asardan) 
    Alliteratsiya. Badiiy nutqning ohandorligini va ta’sirchanligini ta’minlashda 
    alliteratsiyaning o‘rni beqiyos. She’riy nutqda misralar, undagi so‘zlar hamda 
    bo‘g‘inlar boshida yoki oxirida bir xil unli yoki undosh tovushlarning takror 
    qo‘llanilishiga alliteratsiya deyiladi. Tovushlar zamiridagi musiqiylikka asoslangan 
    bu usul qadimdan sharq she’riyatida keng qo‘llanilib kelingan. Ko‘hna 
    badiiyatshunoslik (“Ilmi bade’ ”)da alliteratsiya “tavzi’ san’ati” deb yuritilgan.
    1
    Йулдошев М. Бадиий матн ва унинг лингвопоэтик тахдили асослари.-Тошкент: Фан, 2006 


    Tilshunoslikdagi zamonaviy yo

    nalishlar: muammo va yechimlar
    195 
    Nasrda alliteratsiyadan foydalanish badiiy effekt berishi qiyin. Shuning uchun 
    nasrda kamdan kam hollardagina alliteratsiyani kuzatish mumkin bo‘ladi. Biroq 
    alliteratsiya nazmning joni, o‘ziga xos ohangdorlikni yuzaga keltiruvchi holat 
    hisoblanadi.
    Shoir Iqbol Mirzo she’riyatida sof (to‘liq) alliteratsiyadan foydalangan 
    o‘rinlar deyarli uchramaydi. Ammo qisman alliteratsiyali o‘rinlar mavjud. Masalan,
    Daryo-daryo duolarning yo‘lin to‘sib bo‘lmagay.

    Download 3,62 Mb.
    1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   219




    Download 3,62 Mb.
    Pdf ko'rish