|
Matematika o’qitish metodikasi
|
| bet | 1/9 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 2,75 Mb. | | #238697 |
Bog'liq 2-mavzu Mavzu:Umumtaʼlim maktablarida qiziqarli matematika masalalari. Reja:
1.Matematika fanining kelib chiqish tarixi.
2.Qiziqarli matematik masalalar
3.Qiziqarli metodikalar
Matematikaning rivojlanishida oʻrta asrlardagi islom dunyosining alohida oʻz oʻrni bor. U yunon matematikasidan farq qilgan holda, nisbatan koʻproq amaliy xarakterga ega boʻlgan. Matematika asosan savdo-sotiq, kasb-hunar, qurilish, geografiya, astronomiya va astrologiya, mexanika, optika va xok. yoʻnalishlarida keng qoʻllanilgan.
Islom dunyosining madaniy markazi Bog'dod hisoblanib, Bayt al-Hikmaga turli millat olim va ulamolar yigʻilishgan.
.
Abu Abdulloh Muhammad ibn Musa al-Xorazmiy (arab محمد بن موسى الخوارزمي) — (taxminan 780-850 yillarda yashagan) — mashhur O'rta Osiyolik musulmon matematigi, astronomi, astrologi, geografi, hamda qomusiy olimidir. Ayrim manbalarga koʻra, u forsiy boʻlgan.
U, taxminan, 780-yilda Xorazmda (hozirgi Xivada, Oʻzbekiston) dunyoga kelgan va 850-yillarda vafot etgan. Al-Xorazmiy oʻz umrining aksariyatini Bogʻdoddagi Bayt al-Hikmada olim sifatida ishlab oʻtkazdi.
1.Matematika fanining kelib chiqish tarixi.
Matematikaning rivojlanishida oʻrta asrlardagi islom dunyosining alohida oʻz oʻrni bor. U yunon matematikasidan farq qilgan holda, nisbatan koʻproq amaliy xarakterga ega boʻlgan. Matematika asosan savdo-sotiq, kasb-hunar, qurilish, geografiya, astronomiya va astrologiya, mexanika, optika va xok. yoʻnalishlarida keng qoʻllanilgan.
Islom dunyosining madaniy markazi Bog'dod hisoblanib, Bayt al-Hikmaga turli millat olim va ulamolar yigʻilishgan.
Abu Abdulloh Muhammad ibn Musa al-Xorazmiy (arab محمد بن موسى الخوارزمي) — (taxminan 780-850 yillarda yashagan) — mashhur O'rta Osiyolik musulmon matematigi, astronomi, astrologi, geografi, hamda qomusiy olimidir. Ayrim manbalarga koʻra, u forsiy boʻlgan.
Misrliklarning sanoq sistemasi
Bizgacha yetib kelgan ma’lumotlar misrliklarda o‘nli sanoq sistemasi mavjud bo‘lganligini bildiradi. Ulardagi ba’zi belgilar 1 dan 107 gacha borgan. Ular bimi o‘lchov cho‘pi, o‘nni bo‘yunturaq, yuzni 10 o‘lchov arqoni, mingni nilufar guli, o‘n mingni ko‘rsatgich barmoq, yuz mingni qushcha, millionni hayratdagi odam, o‘n millionni quyosh ko‘rinishida yozishgan.
Bobilliklarning sanoq sistemasi
Shumerlar sonlarmi loydan yasalgan taxtachaga uchqurlangan tayoq-chani bosish bilan yozishgan. Agar tayoqchaning doira shaklidagi uchini og‘maroq holda bosilsa, Ellips о hosil bo‘ladi, bu birning belgisi; to‘g‘ri burchak ostida bosilsa, doira О hosil boiadi., bu o‘nning belgisi. Keyinchalik tayoqchaning o‘tkir uchidan foydalaniladigan boidi, u holda birning belgisioddiy pona T shaklida boiib qoladi. O'nning belgisi 4 prizma shaklidagi tayoqchani og‘maroq bosishdan hosil boiadi (1-jadval, 4-ustunga qarang). Shumerlar hisoblashlarda 601i sanoq sistemasidan, boshqa hollarda esa o‘nU sanoq sistemasidan foydalanishar edi. Matematik va astronomik matnlardagina sonlar oichovlarida aralash yozuv ishlatilar edi. Masalan, 225 ni «2 me 25» deb atashadi, bunda «me» yuzni anglatadi.
|
| |
