|
MUQOBIL ENERGIYA MANBALARIDAN SAMARALI FOYDALANISHBog'liq Materiallari137
MUQOBIL ENERGIYA MANBALARIDAN SAMARALI FOYDALANISH
ISTIQBOLLARI
D. Yu. Yusufjonov
Milliy tadqiqot universiteti, “Moskva energetika instituti”ning Toshkent filiali talabasi
Qadim zamonlardan muqobil energiya manbalaridan foydalanib kelingan. Quyosh va
shamol energetikasidan insoniyat yashash turmush tarzida foydalanib kelgan. Masalan, shamol
tegirmonlarida donlarni maydalash (bug‘doy, arpa, makkajo‘xori va boshqalar), quyosh nurlarida
meva va poliz ekinlari mahsulotlarini quritishda keng foydalanilgan [1].
Shubhasiz, energiyani samarali ishlab chiqarish va undan oqilona foydalanish tabiiy
resurslarimizni asrab-avaylash va atrof-muhit yemirilishining oldini olish borasidagi eng qulay
usuldir. Yangi energetika texnologiyalarini rivojlantirish va joriy etish (issiqlik va elektr
energiyasini birgalikda ishlab chiqarish, yoqilg‘i elementlari, ko‘mirni gazlashtirish, suyuq
sintetik yoqilg‘i turlari), yoqilg‘i va energiyadan foydalanish samaradorligini oshirish, keng
miqyosda energiya ishlab chiqarish jarayonida qayta tiklanadigan energiya manbalari ulushini
oshirish borasida ulkan ishlar amalga oshirilmoqda [2].
Hozirgi kunda muqobil energiya manbalaridan foydalanish dolzarb masalalardan biri
hisoblanadi. Muqobil energiya manbalari turlariga asosan shamol energetikasi, quyosh
energetikasi, geotermal energetika
,
bioenergetika, okean va dengiz to‘lqinlari energetikasini misol
tariqasida aytishimiz mumkin.
Quyosh energetikasi.
O‘zbekiston quyoshli o‘lka bo‘lib, yilning o‘rtacha 300 kunidan
ziyodiquyoshli kunga to‘g‘ri keladi. Shuni inobatga olgan holda quyoshdan foydalanib elektr
energiyasi ishlab chiqarish masalasi yurtimizda dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Quyosh energiyasini olishda quyosh bateriyalar va fotoelementlardan foydalaniladi. Quyosh
batareyalari hozirgi paytda monokristall yoki polikristall kremniy asosidagi quyosh elementlaridan
tayyorlanadi. Quyosh elementlari samaradorligini oshirish ustida tinimsiz ilmiy tadqiqodlar va
izlanishlar davom etmoqda [3].
|
| |
