| 1 -rasm. Oraliq o’zgartirgichga ega datchiklarning sxemalari
1.b-rasmdagi datchik U kuchlanishni f chastotasiga aylantiradi. U kuchlanish strelkasi S sig'imni o'zgaruvchan kondensator bilan bog'liq bo'lgan V voltmetr yordamida o'lchanadi. S kondensator esa, chiqishdagi f chastotasi sig'imga bog'liq, topshiriq beruvchi G generatorni
konturga ulangan. Shunday qilib, datchikda ushbu o'zgartirishlar bajariladi: UV voltmetr strelkasini burchak siljishi Gf.
Diskret o'zgartiradigan datchiklar.
Bu datchiklar ob'ektlarni holatini nazorat qilishadi va temir yo'l avtomatika hamda telemexanika tizimlaridagi kirish axborotlarini manbai hisoblanadi.
Yo’l bo’lagini harakatlanuvchi tarkibdan ozodligini nazorat qilishlik uchun rels zanjiri (4.2- расм) ishlatiladi. Rels zanjiri qilib izolyasiyalovchi tutashmalar IT bilan chegaralangan yo’l bo’lagini bir qismi qabul etiladi. Rels zanjirining bir uchidagi relslarga ta’minot ulansa, boshqa uchiga esa o’tkazgich sifatida ishlatiladigan relslardagi tokka ishlaydigan nazoratchi asbob NA ulanadi. Odatda NA sifatida, elektromagnit yoki induksion rele ishlatiladi. Agar uchastka bo'sh bo’lsa, NA dan katta tok o’tadi (rele yakori tortilgan). Agar uchastka hech bo’lmaganida bitta g’ildirak juftligi bilan egallangan bo’lsa (uni qarshiligi 0,06 Om va NA qarshiligidan ancha kichik), NA da tok keskin kamayadi (rele yakorni qo’yib yuboradi). Shunday qilib NA holatiga qarab yo‟l bo‟lagini bo’sh yoki bandligi haqida fikr yurgizish mumkin.
2-rasm. Relsli zanjirning sxemasi
Yarim o'tkazgichlar texnikasini rivojlanishi va hozirgi avtomatik tizimlarda mikroprosessorlar va kompyuterlarning keng qo’llanishligi tufayli, datchiklar taraqqiyotida yangi g’oya va yo’nalishlar paydo bo’ldi. Bu rivojlanish xususiyatlari, datchiklarni mikroprosessorlar va kompyuterlar bilan birga ishlashligi belgilanmoqda. Ana shu sababli, zamonaviy datchiklarning muhim sifati bo’lib, integral bajarilgani hamda kichik o’lchamlarga egaligi hisoblanadi. Ushbu xususiyatlari tufayli, bitta korpusda bir nechta datchiklarni joylashtirish va bu bilan bir vaqtni o’zida bir nechta fizikaviy miqdorlarni o’lchaydigan birikma datchik yaratish imkoni tug’ildi.
`
|
