|
Mavzu: Internet xizmatlaridan
|
| bet | 1/2 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 106,4 Kb. | | #133955 |
Bog'liq Mavzu Internet- ilovalrdan foydalanish dekabr (1)
Mavzu: Internet xizmatlaridan foydalanish, ma’lumotlarni izlash
Vaqt: 240 daqiqa
|
Ta’lim oluvchilar soni 30 ta
|
O‘quv mashg‘uloti shakli va turi
|
Amaliy
|
O‘quv mashg‘uloti rejasi
|
Internet xizmatlari
Internetning dasturiy ta`minoti
Internet manzillari va domenlari
|
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Internet xizmatlaridan foydalanish, ma’lumotlarni izlash to‘g‘risidagi bilim (ko‘nikma)larni shakllantirish (mustahkamlash).
|
O‘qitish natijasi
|
O‘quvchilar internet xizmatlaridan foydalanish, ma’lumotlarni izlashdagi kompetensiyalariga ega bo‘ladilar.
|
Pedagogik vazifalar
Internet xizmatlaridan foydalanish,
Ma’lumotlarni izlashni amalga oshirish
Internetda manzillar bilan ishlash
|
O‘quv faoliyat natijalari;
Internet xizmatlaridan foydalanish bajarish
Ma’lumotlarni izlahni amalga oshirish
Internetda manzillarni izla topish
|
O‘qitish metodlari
|
Kichik axborotli/ Ko‘rsatish/ video usul/ baxs/ aqliy xujum ta’limiy o‘yin/ pinbord
|
O‘qitish vositalari
|
Matnlar, proektor, kompyuter
|
O‘quv faoliyatini tashkil etish
|
Jamoaviy, juftlikda, yakka tartibda
|
O‘qitish sharoiti
|
Maxsustexnikvositalarbilanjihozlangan guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan xona
|
Qaytar aloqaning usul va vositalari
|
Savol-javob, test, misolva mashqlar,
|
O‘quv mashgulotining texnologik xaritasi
Ish bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O‘qituvchi
|
Ta’lim oluvchi
|
1-bosqich O‘quv mashg‘ulotiga kirish(15 daqiqa)
|
Tashkiliy qism: O‘quvchilarni mashg‘ulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi
|
Mashg‘ulotga tayyorlanadilar
|
2-bosqich.
Asosiy (200 daqiqa.)
|
Tayanch bilimlarni faollashtirish:
1. Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda o‘tilgan mavzu bo‘yicha o‘quvchilarga savollar beradi, baholaydi.
Maqsad va vazifani belgilanishi: 2.Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va o‘qitish natijalar bilan tanishtiradi. (1-ilova).
3.Mustaqil ishlash uchun kompyuter qurilmalari bilantanishtiradi, 4.O‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlarni baholash mezoni va ko‘rsatkichlari bilan tanishtiradi (2-ilova).
Yangi o‘quv material bayoni: 5.O‘quv amaliyotining rejasi va tuzilishiga muvofiq, o‘qitish jarayonini tashkil etish bo‘yicha harakatlar tartibini bayonoti. Asosiy xolatlarni tushuntiradi; 6.Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharhlash bilan mavzu bo‘yicha asosiy mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi (3-ilova).
Yangi o‘quv materialini mustahkamlash:
Mustahkamlash uchun savollar beradi Jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi;
Kichik guruhlarga bo‘ladi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi har bir guruhga topshiriq beradi. Ishni bajarish yo‘riqnomasi (texnologik xarita)beradi (4-ilova). Ishni bajarish yo‘riqnomasiniberadi; 9.Guruhlarda ishlarni boshlashga ruxsat beradi.Har bir kichik guruh
|
Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob
beradilar.
|
Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar.
Diqqat qiladilar.
|
Savollarga javob beradilar.
|
Yozib oladilar.
|
Diqqat qiladilar.
|
Savollarga javob beradilar.
Topshiriqni bajaradilar. Kichik guruhlarga bo‘linadilar. Kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishadilar.
Xar bir guruh o‘z topshiriq varaklari bo‘yicha faoliyatini boshlaydi.
Har bir guruh sardorlari chiqib o‘z ishlarini taqdim
|
|
ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida Qaytarr aloqa o‘tkazadi.Bajarish jarayonini kuzatadi, maslaxatlar beradi. 10.Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil etadi. Mustahkamlash uchun savollar beradi (5-ilova).Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o‘zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to‘ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi;
|
qilishlarini aytadi. Berilgan qo‘shimcha savollarga javob beradilar.
Guruh ish natijalarini o‘zaro baholaydilar. Ma’lumotlarni daftarga
qayd qiladilar.
|
3-bosqich Yakuniy
(25 daqiqa.)
|
Mashgulot yakuni: 11.Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag‘batlantiradi.
Uyga vazifani berilishi: 12.Kelgusi mashg‘ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo‘riqnoma beradi
(6-ilova).
|
Baholari bilan tanishadi
Topshiriqlarni oladilar
|
1-ILOVA
Mavzu: Internet xizmatlaridan foydalanish, ma’lumotlarni izlash
Reja.
Internet xizmatlari
Internetning dasturiy ta`minoti
Internet manzillari va domenlari
Internet (lotincha: inter – aro va net – tarmoq) – standart minimal internet protokoli (I) orqali maʼlumot almashuvchi kompyuter tarmoqlarining butunjahon va omma uchun ochiq toʻplamidir. Bu maʼlumotlarning asosiy tashuvchi protokoli TCP/IP dir. TCP/IP oʻzaro bogʻliq protokollar yigʻindisi boʻlib, internetda maʼlumot tarqalishida asosiy oʻrin egallaydi. Internet tarmogʻini minglab kademik, davlat, tijorat va xonadon tarmoqlari tashkil etadi. Internet elektron pochta, chat hamda oʻzaro bogʻlangan sahifalar va boshqa Butunjahon oʻrgimchak toʻri servislaridan tashkil topadi.
Internet — katta (global) va kichik (lokal) kompyuter tarmoqlarini oʻzaro bogʻlovchi butunjahon kompyuter tizimi. Unda geografik oʻrni, zamon va makondan qatʼiy nazar, ayrim kompyuter va mayda tarmoqlar oʻzaro hamkorlikda global informatsiya infratuzilmasini tashkil etadi. Qaydnomalar tizimi bilan boshqariladigan barcha hosila tarmoqlar hamkorlikda isteʼmolchilarga maʼlumotni saqlash, eʼlon qilish, joʻnatish, qabul qilish, izlash va maʼlum boʻlgan barcha variantlar (matn, tovush, videotasvir, fotosurat, grafika, musiqa tarzida va b. koʻrinishlar) da axborot almashinishga imkon yaratadi.
Internet tizimi 20-asr. 60-yillarida paydo boʻldi. Oʻsha paytlarda Amerika mudofaa departamenti tashabbusi bilan kompyuterlar telefon tarmoqlariga ulana boshladi. Dastlab, bunday faoliyat takomillashtirilgan loyihalar agentligi (AKRA) tadqiqotlari doirasida olib borildi. Bu tadqiqotlar sovuq urush avj olgan davrga toʻgʻri keldi. AQSH mudofaa departamenti urush boʻlib qolgan taqdirda oddiy kommunikatsiya vositalari ishdan chiqqudek boʻlsa, oʻrniga Yangi qoʻshimcha kommunikatsiya vositalarini izlash bilan faol shugʻullandi. 60-yillar oxiri va 70- yillarda Internet tarmogʻi uncha keng rivojlanmadi. Dastlabki oʻn yillik xalqaro tarmoq, asosan, harbiylar va yirik olimlarning shaxsiy elektron liniyalari faoliyati doirasi bilan cheklandi. Internetning beqiyos rivojlanish surʼati davlat, taʼlim, akademik va ijtimoiy tuzilmalarning oʻziga xos umumiy moliyaviy va intellektual ulushiga bogʻliq boʻldi.20-asr 70-yillarida turli tarqoq kompyuterlar tarmoqlari orasida informatsiyani uzatish va almashinish qoidalari tizimi ishlab chiqildi. Bular oʻzaro hamkorlikka doir qaydnomalar – Internetworking protocols (IP) boʻlib, global tarmoqni takomillashtirish uchun qulay muhit yaratdi. IP oʻrnatgan tartibga koʻra, har qanday alohida tarmoq informatsiyani koʻp tarmoqlar orqali "birinchi punktdan to oxirgi punktgacha" yetib borishini nazorat qilishi lozim. Shuning uchun Internet negizini tashkil qiladigan qaydnomalar tizimi, xususan, TransmissionControlProtocol (TCP), File Transfer Protocol (FTP) ichida IP muhim qaydnomalardan biri hisoblanadi.
Internet, avvalambor, uning foydalanuvchilariga axborot xizmati ko‘rsatish uchun yaratilgandir. Umuman olganda, internet xizmat turlari nihoyatda ko‘p va xilma-xil bo‘lib (Yangi xizmat turlari kun sayin paydo bo‘lib, ba'zilari yo‘qolmoqda), ularni.quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
WWW – elektron.sahifa.xizmati;
elektronpochta xizmati;
telekonferensiya(Usenet);
fayllarni uzatish (FTP);
DNS- tarmoq.hududlariga.nom beris.xizmati;
Telnet.xizmati;
IRC – xizmati.yoki.Chat.konferesiya;
Ma'lumotlarni izlash.xizmati.
− Telnet–uzoqda turib tarmoqdagi istagan kompyuterni boshqarish rejimi, ya’ni abonentga tarmoqdagi xohlagan EHM da xuddi o‘ziniki kabi, ishlash imkonini
beradiFTP(FileTragsftrProtocol)abonentgatarmoqdagi istagankompyuterda matnli va ikkilik fayllar bilan o‘zaro muloqot qilishga sharoit yaratib beruvchi fayllar uzatish protokoli.Uzoqdagi kompyuter fayllari shaxsiy kompyuterga nusxalashgandan keyingina unda ishlash uchun (o‘qish, ishlov berish va b.k) kirish imkoniyati beriladi. Fayllarni bir joydan ikkinchi joyga uzatish WW yordamida amalga oshirilgan taqdirda ham FTPsistemasi o‘zining tezkorligi va foydalanishdagi oddiyligi tufayli ommaviy xizma turi bo‘lib qolmoqda.
−Usenet(UsenetWew.sqroupe)tarmoq.Yangiliklari.va.tarmoqdagi.elektron elonlar doskasini olish. Bu sistema ma’lum bir mavzu bo‘yicha guruhlarga bo‘lingan.hujjat (maqola)lar yigindisi sanaladi. Foydanaluvchi o‘zini qiziqtirgan mavzuni ko‘rsatib mos hujjatlar bilan tanishib chiqishi va o‘zinikini yaratishi mumkin.
−Yangi xujatlar guruhining barcha a’zolariga yoki konkret avtorlarga yuborilishi mumkin.
− Elektron pochta (E-mail) - eng ko‘p tarqalgan internet xizmati bo‘lib, istagan.tarmoq abonentini pochta xabarlari bilan o‘zaro muloqotda bo‘lib turishini taminlaydi. Elektron pochtaning harakterli xususiyatlari shuki, xabar adresatga bir necha minut davomida yetib boradi.
− Bunda masofa xech qanday rol o‘ynamaydi. Odatiy xatlar esa, oluvchiga bir necha
kun hattoki, haftadan keyin yetib borishi mumkin.
−Whais-internetning adres kitobi. Uning yordami bilan abonet o‘zoqdagi kompyuterga va foydalanuvchilarga tegishli axborotlarni olishi mumkin.
−Yuqorida keltirilgan tarmoqdagi abonentlararo axborot almashuvi xizmatlaridan tashqari, internet ba’zi bir o‘ziga xos xizmat turlarini ham taqdim qilishi mumkin, masalan:
−Faks-servis-tarmoq faks serviridan foydalanib, foydalanuvchiga faksimal aloqa orqali xabarlar jo‘natish imkonini beradi.
− Elektron tarjimon–o‘ziga yuborilgan matnni bir tildan ikkinchi tilga tarjima qilib.beradi.
−Bunda elektron tarjimonga murojaat etish elektron pochta orqali amalga oshiriladi.
−Shlyuzlar-abonentga TCP/IP protokollari bilan ishlamaydigan tarmoqda xabarlarni jo‘natish imkonini beradi. Ikkinchi darajali xizmatlarga, ayniqsa axborotlarni qidirish va tarmoq ma’lumotlar bazasi informasion zaxiralardan foydalanish sistemalariga quyidagilar kiradi:
−Gopher-kalit so‘z va jumlalar bo‘yicha axborotlarni topishga yordam beruvchi Internet tarmog‘idagi eng ko‘p tarqalgan axborot qidiruv vositasi. Copher-servirida axborotlarni ko‘rib chiqish xuddi windows ilovasidagi menyu yoki fayl sistemasi katalogi (papka)ning «daraxti» kabi ko‘rinishdagi menyu yordami bilan tashkil qilinadi. Yuqori darajali menyu yirik mavzu nomlaridan tashkil topgan, masalan: iqtisodiyot, madaniyat, medisina, sport.
− Keyingi daraja menyulari tanlab olingan oldingi daraja menyu elementlarini bo‘laklar (detallar) ajratadi. Daraxt bo‘yicha pastga siljitishning oxirgi punkti hujjat hisoblanadi, xuddi katalog daraxtining oxirgi elementi (fayl) kabi.
−WAIS-Copherga nisbatan yana kuchliroq axborot qidiruv vositasi. U kalit so‘zlar qidiruvini barcha matnli hujjatlarda amalga oshiradi. Rasmiy talablar WAISda ixchamlashgan ingliz tilida yuboriladi.
Bu.logikaal.gebrasitiliga.qaraganda.ancha.yengil hisoblanadi. Shuning uchun WAIS noprofessional foydalanuvchilar e’tiborini o‘ziga ko‘proq jalb etadi.
− Internetda eng ommabop va bir me’yorda rivojlangan xizmat turlaridan biri WorldWideWeb(WWW)dir. U tadqiqot axborotlari almashuvi uchun ilgaridan o‘ylab topilgan. Hozir esa, ko‘pchilik odamlar kundalik hayotining bir qismiga aylanib qoldi.
WWW-bu yer sharining istagan nuqtasida saqlanishi mumkin bo‘lgan butunlay boshqa sayt yoki kompyuterdagi matnning xohlagan boshqa joyiga havola qilinadigan belgilash so‘zlari (buyruqlari) o‘rnatilgan global giper matn sistemasi.Giper matn g‘oyasining mazmuni shundaki, tarmoqdagi informasion zaxiralarga gipermatn modelini yaratishdagi relyasion yondashishdan foydalanish va uni maksimal oddiy usul bilan bajarish. Bu g‘oyani amalga oshirishda to‘rtta asosiy vosita ishlab chiqilgan:
–HTML hujjatlarning gipermatn belgilash tili
–URL(Universal Resource Locator) manzillashning unvercal usuli.
–HTTP gipermatn axborotlari bilan almashish protokoli. (HTTP–Hyper Text TransferProtocol).
–SSI (Common Getaway Interface) shlyuzlarining universal interfeysi
Bu vositalarkitobning navbatdagi bo‘limlarida ko‘rib chiqiladi.Kelajakda internet xizmatlari taqdim qilishi tizimida sifatli evolyusiono‘zgarishlar bo‘ladi. Ular asosan, odamlar va jamiyatning extiyojlarini har tomonlama qondirishga qaratilgan bo‘ladi. Kelajakda.internet.xizmatlari.xuddi instrument (asbob) kabi faol xizmat qiladi. Qarorlar qabul qilish va o‘qitishni tashkil etish, odamlar o‘rtasidagi muloqot va hamkorlik, XXI asr telefoni, marketing, biznes, dam olishva boshqalar.
Barcha xizmatdagi foydalanuvchilarni qiziqtiradigan jihatalar tezkorlik; arzon global aloqa; muloqot va axborot almashuvidagi qulaylik; kira olinadigan dasturlar, ajoyib tarmoq.zaxiralari.va.boshqalar.Ular.global.tarmoqni.o‘zlarining.xususiy intellectual.imkoniyatlariga.qo‘shimchadek.qaraydilar. Hozirgi vaqtda axborot asri.boshlanajagi,unga.bo‘ladigan.talab.va.talabgorlar.sonining.to‘xtovsiz.oshib.b orajagini.hamma.anglamoqda.Tabiiyki.ishonchliva operativ axborotsiz vaqt bilan baravar qadam tashlab bo‘lmaydi, inson faoliyatining.xohlagan soxasida qo‘yilgan maqsadga erishib bo‘lmaydi.Shuning uchun barchamiz har xil internet xizmatlaridan potensial foydalanuvchi bo‘lib boramiz.
|
| |
