|
Mavzu: Kasbiy motiv va motivatsiya mexnat faoliyati motivlari
|
| Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 451,04 Kb. | | #252848 |
Bog'liq Asadullayeva azizaxon
O‘zbekiston Milliy universiteti Ijtimoiy fanlar fakulteti Psixologiya yo‘nalishi(yoshlar) 4- kurs
MUSTAQIL TA’LIM
Bajardi: Asadullayeva Azizaxon
Mavzu: Kasbiy motiv va motivatsiya mexnat faoliyati motivlari REJA: - Kasbiy motivlar
- Faoliyatga bog’liq motivatsiyalar
- Kasbiy motivlarga olimlarning fikrlari
Kasbiy motiv va motivasiya muammosi xorij psixologlari tomonidan keng doirada tadqiq qilingan. Jumladan, kasbiy motivlar borasida YE.A.Klimov, V.A.Kruteskiy, A.N.Vasilkova, E.Disi, V.Vrum, M.V.Dmitriy va boshqalarni kiritishimiz mumkin.
Shaxsning ish faoliyati bilan bog‘liq motivasiyalarni 3 guruhga ajratish mumkin
birinchisi - mehnat faoliyati motivlari
uchinchisi-ish joyini tanlash motivlari.
ikkinchisi - kasb tanlash motivlari
Aniq faoliyat esa barchasini jamlangan holda izohlanadi, ya‘ni, bunda mehnat faoliyati motivlari, kasb tanlash motivlarining shakllanishi, shuningdek, qolgan ikkita motiv orqali esa ish joyini tanlash motivlari ham yuzaga keladi. Mehnat faoliyati motivlari xilma-xil bo‘lib, ular o‘ziga xos omillar bilan belgilanadi.
Birinchi guruh omillariga jamoaviy xarakterning uyg‘onishi bilan bog‘liqlari kiritilib, bunda jamoaga foyda tegishini anglash, boshqa insonlarga yordam berish istagi, mehnat faoliyatida ijtimoiy ustanovkaning zarurligi va boshqalarga nisbatan tobelikni hohlamaslik kabi motivlar hisoblanadi.
Ikkinchi guruh omillari o‘zi va oilasi uchun moddiy mablag‘ning orttirilishi, moddiy va ma'naviy ehtiyojlarning qondirilishi uchun pul ishlab topish motivlaridir.
Uchinchi guruhga o‘zini o‘zi faollashtirish, rivojlantirish, o‘zini namoyon qilish ehtiyojlarining qondirilishi va boshqalar kiradi.
- Ma‘lumki, insonlar tabiatdan biror-bir faoliyat bilan shug‘ullanmasdan turolmaydilar. Inson nafaqat iste‘molchi balki yaratuvchi bo‘lib, yaratish jarayonida u ijoddan ilhom oladi. Bu guruhga mansub motiv jamiyat tomonidan ehtiyojlarning qondirilishi va boshqalarning hurmatini qozonish bilan bog‘liq.
Ba‘zan qiziqish bo‘yicha ish joyini tanlash muhim ahamiyat kasb etadi. Ish joyini va kasbni tanlash motivlari E.S.Chuchunay tomonidan klassifikasiya qilingan. U kasb motivlarini quyidagilarga ajratadi: - Dominant (kasbga qiziqishning ustun turishi).
2) Vaziyat bilan bog‘liq (har doim insonni qiziqtirib kelgan shart sharoitlarni ro‘yobga chiqarish). 3) Komformist. 4) Kasbiy motivasiyalar (o‘ziga yaqin ijtimoiy olamning ya‘ni yaqinlarini, do‘st va tanishlarining maslahatlari bilan). A.P.Vasilev tibbiyot xodimi kasbini tanlashning quyidagi asosiy motivlarini keltirib o’tadi: - Insonlarni davolash istagi;
- - Ogir kasalliklar, qariya, yosh bolalarni og’riqlardan xalos etish istagi;
- O’z yaqinlarining sogligi haqida qayg’urish imkoniyati; - O’z sogligi haqida qayg’urish; - Moddiy qiziqishlar. Motivlarning mustaрkamlanishi mеhnat faoliyatida ishlovchilarning ko’pgina omillarini qondirilishiga bogliq bo’ladi. Garb psixologlaridan V.Vrum va E.Disi mеhnat faoliyati motivatsiyasini tarkibiy qismlarini ajratadilar. Unga ko’ra insonlar qanchalik o’z ishidan qoniqsa, shunchalik ular uz ishlarini bajarishga kuchlirok harakat qiladilar. Motivlarning mustaрkamlanishi mеhnat faoliyatida ishlovchilarning ko’pgina omillarini qondirilishiga bogliq bo’ladi. Garb psixologlaridan V.Vrum va E.Disi mеhnat faoliyati motivatsiyasini tarkibiy qismlarini ajratadilar. Unga ko’ra insonlar qanchalik o’z ishidan qoniqsa, shunchalik ular uz ishlarini bajarishga kuchlirok harakat qiladilar.
Ularni faoliyat jarayonida rag’batlantirib borilsa, shunchalik qattiqrok ishlaydilar. Bunday yondashuvda amalga oshiriladigan ragbatlantirish ishchilar faoliyatining maxsuldorligiga bogliq. Bunda ular faoliyat ko’rsatadigan firma, kompaniya va tashkilotlardan kuch oladilar. Bu turli ko’shimcha imtiyozlar nafakat ta’lim olish uchun intilish, dam olish, korxona tomonidan tashkillashtiriladi.
Surovnoma natijalariga muvofiq ishdan bushashning turi - ob’ektiv, ob’ektiv - sub’ektiv va sub’ektiv ko’rinishlarga ajratiladi.
A.K.Baymetov pedagogik faoliyat motivlarini o’rganib, ulardan 3 ta asosiylarini birlashtiradi: - muqarrarlik motivi (burchli);
b) o’qitilayotgan predmetlarning qiziqarliligi va e’tiborni tortish; v) bolalar bilan muloqatga kirishish. Bu motivlarning ustunlik qilish xarakteriga ko’ra mualliflar 4 guruhga mansub o’qituvchilarni ajratadilar: Burch xissining ustunligi bilan (43 %); o’qitilayotgan fanlarga qiziqishning ustunligi (39 %); bolalar bilan muloqotga kirishish ehtiyojining ustunligi (11 %); o’zi xoxishlarini ruyobga chiqarish motivi.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
|
| |
