|
Mavzu: Kirish. Tabiatni o'rganishda fizikaning o'rni va uning boshqa fanlar taraqqiyotidagi ahamiyati. Reja
|
| bet | 107/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matni4. EHMning magnit xotirasi. Dastlabki avlod elektron hisoblash mashinalari (EHM) ning xotirasi ham xuddi magnitofonnikiga o'xshash magnit lentalaridan iborat bo'lgan. Lekin bu usulda kerakli ma'lumotni topishga ko'p vaqt sarflanishi, lentali kassetalarning kattaajmga va kichik xotiraga egaligi, ulardagi ma'lumotlarni daxlsiz saqlash ancha qiyinligi tufayli ma'lumot saqlashning yangi usullarini izlash zarurati tug'ildi. Hozir EHMning xotirasi sifatida magnit disklaridan foydalaniladi. Odatda, kompyuterlarning ishchi xotirasi ikki qismdan iborat bo'ladi. Hninchiqismbevosita ishlashuchunfoydalanilsa, ikkinchi qism xotira va ifasini o'taydi. Dastlabki kompyuterlarning ishchi xotirasi 1 Mbayt bo'lgan. (Bayt — axborot o'lchami:l kbayt 1024 baytga, 1 Mbayt 1024 kbaytga teng). Hozirgi paytda murakkab ishlar uchun 160 000MB, 1000000MB va undan ham kattaroq xotiralarga ega kompyuterlardan foydalaniladi.
5 .Magnitosfera. Magnitosfera deb— Yerning xususiy magnit ma v doni bilan aniqlanuvchi yer atrofidagi ma'Ium fazoga aytilib, uni: y. xossalari, o'lchamlari va shakli quyoshdan keluvchi zaryadlangan zarralar oqimi, ya'ni quyosh shamoli bilan o'zaro ta'siri ass» aniqlanadi. Magnitosfera — sferako'rinishigaegabo'lmay, quyoshiM qarama-qarshi tomoni qattiq cho'zilgan bo'ladi. Quyosh tomondan yer magnit may doni quyosh shamoli tarkibidagi plazma oqimi to monidan qisilsa, unga qarama-qarshi tomondagi magnit maydon km 11 chiziqlari dumga o'xshab cho'zilib ketadi (162-rasm). Dumning di;i metri Yerning radiusidan qirq marta katta bo'lishi mumkin.
Quyosh shamoli. Quyosh shamoli — quyosh tojining sayyoralai aro bo'shliqdagi plazmadan iborat doimiy radial oqimidir. Uning t;u kibi, asosan, protonlardan iborat bo'lib, oz miqdorda geliy yadro.si kislorod, kremniy, oltingugurt, temir ionlari mavjud. UlarYer orbi tasigajuda katta tezliklar bilan yetib keladi. Masalan, protonlarniin tezligi 300—750 km/s ni tashkil qiladi. Yer atrofida quyosh shamoli zarralarining Yer geomagnit maydoni bilan to'qnashuvlari yer mar nitosferasi oldidan statsionar zarba to'lqini frontini vujudga keltiradi Natijada quyosh shamoli magnitosfera sirtidan go'yokioqib o'tadi
Quyosh shamolining yerga ta'siri. Umuman olganda magnitosfera quyosh shamolini Yerga qariyb o'tkazmaydi. Quyosh shamoliningasosiy qismi Yerdan o'n radius atrofidagi masofadajoylashgan mag-uitopauzani aylanib o'tadi. Uni yorib kirgan yuzlab keV energiyali zarralarni esa magnit tuzoqlari, ya'ni magnitosferaning magnit maydoni tutib qoladi. Bu zarralar Yerning radiatsion belbog'ini tashkil qiladi. Shu bilan birga Yer magnit maydonining qutblarida yorug' (shaffof joy) mavjud bo'lib, unga quyosh shamolining zarralari kirishi mumkin. Bu zarralar qutb yog'dusini vujudga keltiradi.
Quyoshdagi chaqnashlar natijasida quyosh shamoli intensivligi-ning o'zgarishi magnitosferadagi bo'ronlarni vujudga keltiradi. Natijada qutb yog'dusining kuchayishi, radiatsion belbog'da zarralar oqimining ortishi va Yer magnit maydonining o'zgarishi ro'y beradi.
Kosmik apparatlar yordamida o'rganish bir qancha boshqa sayyoralar: Merkuriy, Yupiter, Saturn, Veneralarda ham magnitosfera mavjudligini ko'rsatdi.
.Mavzuga doir savollar:
1. Diamagnetiklar deb qanday moddalarga aytiladi?
2. Diamagnetiklarga misollar keltiring.
3. Magnitosfera deb nimaga aytiladi?
4.Magnitosferaning o'lchamlari va xossalari qanday aniqlanadi?
5. Magnitosfera qanday ko'rinishga ega?
6. Quyosh shamoli nima? 14. Quyosh shamolining tarkibi.
|
| |
