Nomoddiy aktivlarni amortizatsiya qilish

Nomoddiy aktivlarni amortizatsiya qilish usullari

• Nomoddiy aktivlarni turli xil usullarda amortizatsiya qilish mumkin. To'g'ri chiziqli usulda yilllar bo'yicha teng miqdorda amortizatsiya hisoblanadi. Kamaypdev usulda esa dastlabki yillarda ko'proq, keyinchalik kamroq miqdorda amortizatsiya hisoblanadi. Tezlashtirilgan usulda esa nomoddiy aktivlardan kutilayotgan foydaga muvofiq tarzda, tezroq amortizatsiya hisoblash amalga oshiriladi.

To'g'ri chiziqli

Yillar bo'yicha teng miqdorda amortizatsiya hisoblash

Kamaypdev

Birinchi yillarda yuqori, keyinchalik kamroq miqdorda amortizatsiya

Tezlashtirilgan

Nomoddiy aktivlardan foydalanish bo'yicha kutilgan foydadan kelib chiqib, tezroq amortizatsiya hisoblash

- Nomoddiy aktivlarning qiymati amortizatsiya hisoblash yo‘li bilan qoplanadi. Amortizatsiyalanadigan qiymat foydali xizmat muddati mobaynida korxona xarajatlariga amortizatsiya ajratmalari ko‘rinishida tizimli taqsimlanadi.

• - Nomoddiy aktivlarning qiymati amortizatsiya hisoblash yo‘li bilan qoplanadi. Amortizatsiyalanadigan qiymat foydali xizmat muddati mobaynida korxona xarajatlariga amortizatsiya ajratmalari ko‘rinishida tizimli taqsimlanadi.
• - Nomoddiy aktiv bo‘yicha amortizatsiya ajratmalarini hisoblash mazkur obyekt nomoddiy aktivlar tarkibiga qabul qilingan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan boshlanadi hamda mazkur obyektning amortizatsiyalanadigan qiymati to‘liq qoplangunga yoxud bu obyektni balansdan hisobdan chiqarilgunga qadar amalga oshiriladi.
• - Nomoddiy aktiv bo‘yicha amortizatsiya ajratmalarini hisoblash mazkur obyektning amortizatsiyalanadigan qiymati to‘liq qoplangan yoki bu obyekt balansdan hisobdan chiqarilgan oydan keyingi oyning birinchi sanasida to‘xtatiladi.
• - Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati davomida amortizatsiya ajratmalarini hisoblash to‘xtatilmaydi, nomoddiy aktivdan foydalanishda bevosita va bilvosita cheklovlar (masalan: asosiy vositalar va boshqa aktivlarni konservatsiyalash, rekonstruksiya, modernizatsiya qilish) mavjud bo‘lgan holatlar bundan mustasno.
• - Nomoddiy aktivlar bo‘yicha amortizatsiya ajratmalarini hisoblash hisobot davridagi korxona faoliyati natijalaridan qat’iy nazar amalga oshiriladi va u tegishli bo‘lgan hisobot davrining buxgalteriya hisobida aks ettiriladi.
• - Nomoddiy aktivlar bo‘yicha hisoblangan amortizatsiya summalari alohida schyotlarda tegishli summalarni jamg‘arish yo‘li bilan buxgalteriya hisobida aks ettiriladi.
• - Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddatini aniqlashda quyidagi omillarni e’tiborga olish lozim:
• a) nomoddiy aktivning kutilayotgan foydali xizmat muddati;
• b) ishlab chiqarishni o‘zgartirish va yaxshilash natijasida yoki mazkur aktiv tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotga (ishlarga, xizmatlarga) nisbatan bozor talablarining o‘zgarishi natijasida texnik eskirishi;
• v) aktivdan foydalanishdagi yuridik va boshqa cheklovlar (masalan, foydali xizmat muddatining tugashi bilan bog‘liq bo‘lgan cheklovlar).
• - Nomoddiy aktivlarning foydali xizmat muddati korxona tomonidan nomoddiy aktiv buxgalteriya hisobiga qabul qilinish chog‘ida belgilanadi.