|
Mavzu: Oksidlar. Ularning tuzilishi, kimyoviy xossalari va turlari
|
bet | 4/6 | Sana | 17.11.2023 | Hajmi | 51,98 Kb. | | #100356 |
Bog'liq Mavzu Oksidlar. Ularning tuzilishi, kimyoviy xossalari va turla Αzbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi q, Mustaqil ish mavzu talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati, № 8, № 7, Scientific analyses of mofphemic wordformation, 448626, Электроника ва схемалар 2 узб, Ozbekiston Respublikasi Olié va orta maxsus talim vazirligi, Pardayev B, 948, KOMPYUTER ARXITEKTUR Nabiyev Iskandar 2-d, A qodiriyning Otgan kunlar romanida ozbekona nutq odobining 2, Элементлар кимёси-20, Kumush va uning birikmalari. Olinishi va xossalariMagniy
oksid
|
Alyuminiy
oksid
|
Uglerod (IV)-
oksid
|
Fosfor (V)-
oksid
|
Nomlanishi. Doimiy valentlikka ega element oksidining nomi «element nomi + oksid» shaklida yasaladi: magniy oksid, alyuminiy oksid.
Agar element o‘zgaruvchan valentlikka ega bo‘lib, bir necha xil oksidlar hosil qilsa, element nomidan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin chiziqcha qo‘yiladi hamda oksid so‘zi yoziladi «element nomi + (valentlik rim raqamida) + [-chiziqcha] + oksid»: uglerod (IV)-oksid, CO — uglerod (II)-oksid, fosfor (V)-oksid, P2O3 — fosfor (III)-oksid.
Element nomiga kislorod sonining grekcha sonlarda ifodalanishini qo‘shib ham oksidlarni nomlash mumkin: CO2 — uglerod dioksid, SO2 — oltingugurt dioksid, SO3 — oltingugurt trioksid, RuO4 — ruteniy tetraoksid.
Oksidlarni nomlashda tabiatda uchrashi yoki turmushda qo‘llanishi, tarixiy nomlaridan ham foydalaniladi: so‘ndirilmagan ohak — CaO; H2O — suv; SiO2 — qum, kvars; MgO — magneziya; Fe2O3 — temirtosh.
|
Fe2O3 temirtosh minerali.
|
Oksidlar kimyoviy xossalariga ko‘ra tuz hosil qiluvchi va tuz hosil qilmaydigan oksidlarga bo‘linadi.
|
ZnO ning xossasini ko‘rsatuvchi kislota va ishqor bilan reaksiyasi mahsulotlari.
|
Kimyoviy reaksiyalarda tuz hosil qiladigan oksidlar asosli (Na2O, CaO, FeO), kislotali (CO2, SO2, P2O5), amfoter (ZnO, Cr2O3, A12O3) oksidlarga toifalanadi.
(Amfoterlik — ikki taraflama xossalarni namoyon qilish, kimyoda ham asoslilik ham kislotalilikni namoyon bo‘lishi).
|
| |