|
Islom mamlakatlarida oliy ta’lim
|
| bet | 3/4 | | Sana | 28.05.2024 | | Hajmi | 29,03 Kb. | | #255795 |
Bog'liq 1.2.-amaliy-OLIY TA\'LIM TARIXIIslom mamlakatlarida oliy ta’lim
O‘rta asrlardan sharq davlatlarida ham ta’lim o‘ziga xos tarzda rivojlanadi. Bu davrda islom mamlakatlarida oliy ta’lim beruvchi muassasalar sifatida madrasalar faoliyat yuritgan. Madrasalar dastlab 7-8-asrlarda din ulamolarining islomga oid masalalarni sharhlab berib turadigan markaz sifatida paydo bo‘lgan. Keyinchalik bu markazlar kengayib, ular madrasa deb atala boshlanadi.
8-9-asrlarda madrasalar islom dini tarqalgan mamlakatlarda, jumladan, Markaziy Osiyoda paydo bo‘lib, madrasa uchun maxsus binolar qurila boshlandi. Madrasalarni shoh, xon, amir va sultonlar, yirik yer egalari va davlatmand kishilar qurdirgan. Madrasaga diniy maktabni bitirgan bolalar qabul qilingan. Ularda ta’lim uch bosqichda: boshlang‘ich (adno), o‘rta (avsat) va yuqori (a’lo) darajalarda olib borilgan.
O‘rta asr talabalari hayoti
Dastlabki davrlarda talabalarning hayoti hozirgidan ancha farq qilgan, albata. Talabalar turli hududlardan ta’lim olish uchun kelgan va har xil yoshda bo‘lishgan. Ular 12-asrda Oksfordga kelib o‘rnasha boshlaganda kichik mehmonxonalarni yoki shahar atrofidagi hududlarni yashash uchun tanlashgan, ba’zilar esa birgalikda biror uyni ijaraga olib yashay boshlagan.
Talabalar leksiyalarda va ijtimoiy tadbirlarda qatnashardi. Shuningdek, ular bir haftada kamida bir marta o‘zlarining repetitorlari («tutor») bilan birga darslarini muhokama qilib, kamchiliklarini aniqlashtirib olishgan. Tartibga amal qilmaydigan talabalarning ko‘chaga chiqishi taqiqlangan, jarimaga tortilgan yoki muddatidan oldin talabalikdan chetlatilgan.
Talabalar hayotlaridagi bu davrni asosan kutubxonalarda o‘tkazishgan. Har bir kollejning o‘z kutubxonasi bo‘lgan. Eng mashhur kutubxona esa Oksfordniki edi.
Bundan tashqari, ijtimoiylashuv ham universitetlar hayotining bir qismi edi. Universitetlarda turli jamiyatlar va klublar doimiy ishlab turgan.
Hozirgi kunda ham nafaqat malakali mutaxassislar tayyorlash, balki ma’lum sohalar rivojida ham universitetlar juda muhim o‘ringa ega. Endilikda universitetlarga xalqaro talabalarni qabul qilish orqali moliyaviy foyda olish mumkinligi jihatdan ham ularning ahamiyati oshmoqda. Xususiy universitetlarga talab oshmoqda.
Universitetlarda ishlanayotgan innovatsion loyihalar, turli izlanishlar va tadqiqotlar iqtisodiyot uchun stimul vazifasini bajaradi.
|
| |
