Mavzu. O‘tkinchi jarayonlar haqida tushuncha.
Reja
O‘tkinchi jarayonlar haqida tushuncha
Kommutatsiya qonunlari.
3.O`tkinchi, turg`unlashgan rejimlar xaqida tushuncha.
4.Erkin rejim xaqida tushuncha.
Elektrik zanjirlarning bitta turg`unlashgan rejimdan boshqasiga o`tishini xarakterlovchi protsess o`tkinchi jarayon deb ataladi. Elektrik zanjirning ish rejimi qo`yidagi faktorlar tufayli o`zgarishi mumkin: manbaga ulansh va undan ajratilish, zanjir parametrlarining diskret o`zgarishi, ishlayotgan zanjirga qo`shimcha manbalarning ulanishi, zanjir elementlarining qisqa tutashuvi, aloxida tarmoqlarning uzilishi va b.q. Elektrik zanjirning ish rejimini o`zgartirishga olib keluvchi barcha sabablar oddiy ravishda kommutatsiya yoki kommutasion jarayonlar natijasida vujudga keladi.
Elektrik zanjirlarning o`tkinchi xolatdagi rejimni reaktiv element L va S larning xususiyatlaridan kelib chiquvchi kommutatsiya qoidalari (qonun-lari) orqali izoxlanadi.
Kommutatsiyaning birinchi qonuni.
1. Qar qanday induktivlikka ega tarmoqdagi tok va magnitaviy oqim kommutatsiya paytida o`zining kommutatsiya qadar bo`lgan qiymatini saqlaydi va bundan so`ng ana shu qiymatlaridan boshlab o`zgaradi.
Bu xol matematikaviy ravishda quyidagicha ifodalanadi:
iL - (0) =iL(0), F-(0) =F(0).
Agar kommutatsiyaga qadar g`altakdan tok o`tmagan bo`lsa,
i
L (0) 0ваФ(0) Ф(0)
kommutatsiya paytida g`altakdan o`tayotgan tok va uning xosil qilgan magnita- viy oqimi nolga teng bo`ladi.
i
(0) 0 ва Ф(0) 0
Bu mikdorlar
birdaniga ortishi mumkin emas, chunki buning uchun tok va magnit oqimining o`zgarish tezligi cheksiz katta bo`lishi kerak.