o‘quvchilarni
oliy
o‘quv
yurtlariga
kirishga
tayyorlaydi.
Singapur oliy ta’limi dunyoda yetakchilardan sanaladi. Mamlakatda 5 institut, 4
universitet bo‘lib, ularning har birida oliy darajada ta’lim olish kafolatlangan.
Shuningdek, mamlakatda 2 ta xususiy universitet hamda bir qancha jahonga
mashhur
oliy
o‘quv
yurtlarining
filiallari
mavjud.
Davlat OTMlari va xususiy universitetlarda o‘qitish jarayoni ham Xalq ta’limi
vazirligi nazoratida. Mamlakatdagi eng mashhur oliy o‘quv yurtlari Singapur
milliy universiteti hamda Nanyan texnologiyalar universiteti bo‘lib, ularning
har biri yiliga 20 mingdan ortiq talabani qabul qilish imkoniyatiga ega.
Mamlakatda oliy ta’lim tizimi bakalavriat (3–4 yil), magistratura (1–3 yil) va
doktorantura (2–5 yil) bosqichidan iborat. Oliy ta’lim muassasalarida o‘qish
ingliz va xitoy tillarida olib boriladi. Universitetlarga abituriyentlar imtihon
asosida qabul qilinadi, so‘ng ularga xalqaro standartlar asosida ta’lim beriladi.
Talaba universitetda o‘qish
bilan birga, ta’lim muassasasi qoshida tashkil
etilgan tadqiqot markazlarida ilmiy izlanish olib borishi va qator fanlar bo‘yicha
ilmiy daraja olishi mumkin. Singapur universitetlari tomonidan berilgan diplom
butun
dunyoda
amal
qiladi.
Oliy ta’lim uchun to‘lanadigan shartnoma puli Buyuk Britaniya, AQSh
yoki Avstraliya bilan solishtirganda, Singapurda bir necha barobar arzon.
Ammo bu yerda beriladigan ta’lim sifati hech bir Yevropa mamlakatinikidan
qolishmaydi. Shuning uchun ham Singapurdagi ta’lim
muassasalari doim
xorijlik
yoshlar
bilan
gavjum.
Oliy ta’limni Singapurda davom ettirish ko‘pchilik o‘ylaganidek
murakkab emas. Buning uchun ingliz tilini chuqur bilish lozim. Shuningdek,
Singapur universitetlaridan birida o‘qish istagidagi xorijlik abituriyentlardan
boshlang‘ich va o‘rta ta’lim olganligi to‘g‘risida shahodatnoma yoki diplom,
ingliz tili bo‘yicha bilimini tasdiqlovchi IELTS yoki TOEFL sertifikati talab
etiladi. Sertifikat bo‘lmasa, uni olish uchun abituriyent
Singapurdagi til
o‘rgatuvchi maktablardan birida o‘qishi mumkin. Singapur talabalarga ta’lim
grantlarini berishda ham ancha saxiy. Bu yerda istalgan iqtidorli talaba ta’lim
stipendiyasi yoki grantini olishga da’vogarlik qilishi mumkin. Grantlar davlat,
o‘quv muassasalari yoki ish beruvchilar tomonidan moliyalashtiriladi. Ularni
qo‘lga kiritgan talabalarga ajratiladigan to‘lov summasi o‘qish xarajatlarini
to‘liq qoplaydi.
Mamlakatdagi deyarli barcha oliy o‘quv yurtlari o‘z stipendiyali
dasturiga ega. Qo‘shimcha pullar ko‘pincha ixtisoslashgan yo‘nalish
talabalariga ajratiladi. Ayrim yirik korxona va korporatsiyalar o‘zlarini
qiziqtirgan mutaxassislarning shartnoma pulini to‘lash orqali bo‘lg‘usi
xodimlarini tayyorlaydi. Buning uchun talaba va korxona o‘rtasida
kelishuv
imzolanadi. Unga ko‘ra, talaba o‘qishni tamomlagach, o‘sha tashkilotda bir
necha yil ishlab berish majburiyatini zimmasiga oladi. Zero, Singapurdagi eng
nufuzli oliy o‘quv yurtlaridan birini tamomlagan talaba yetuk kadr sifatida har
qanday tashkilotni qiziqtirishi tabiiy.
Singapurning Kinder World International Group kompaniyasi Toshkent
shahrida xalqaro maktab
qurishni rejalashtirmoqda, Pegasus Education Group
Pte. Ltd. kompaniyasi esa Singapore Education Metropolis ta’lim shaharchasini
yaratish niyatida.
Singapur ta’lim tizimida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)
muhim rol o‘ynaydi. Bu talabalar o‘rtasida innovatsion g‘oyalarni
rivojlantirishga va ular o‘rtasida hamkorlikni kuchaytirishga yordam beradi.
Singapur maktablarini kompyuter bilan jihozlash darajasi o‘rtacha 5 ta talabaga
bitta kompyuterdan iborat. Shu bilan birga maktablarning 95% internet
tarmog‘iga ulangan. Bu o‘qituvchilar va talabalar orasida tajribalar almashish
imkoniyatini beradi.
Singapurda boshlang‘ich maktab majburiy va pullik hisoblanib, ta’lim
xarajati oyiga 9,4 AQSH dollar va yiliga bir marta to‘lanadigan 79,4 AQSH
dollarni tashkil qiladi. O‘rta ta’lim uchun ota-onalar har oyda 14,4 dollar va har
yil uchun bir marta 115,5 dollar to‘laydi. Universitetgacha bo‘lgan davr ta’limi
uchun harajat oyiga 19,5 dollarni va yiliga bir marta to‘lanadigan 158,8 dollarni
tashkil etadi.
Shu o‘rinda umumta’lim maktablarini moliyalashtirish
masalasiga ham
to‘xtalib o‘tsak. Singapurda davlat tomonidan ajratiladigan barcha mablag‘lar,
shuningdek, o‘quv to‘lovlari maktab fondiga tushadi. Klaster rahbarlari
muntazam ravishda ommaviy axborot vositalari orqali kelib tushgan
mablag‘larni va barcha harajatlarni nashr etadilar.
Maktablarda o‘quvchilarning ota-onalari bilan faol hamkorlik yo‘lga
qo‘yilgan. "Ota-ona va maktab hamkorligi" deb nomlangan maxsus dastur
doirasida quyidagi ishlar amalga oshiriladi:
a) o‘quvchilar uchun qulay sharoit yaratishda ota-onalarga yordam;
b) maktab va ota-onalar o‘rtasida samarali ma’lumot almashish;
v) turli xil tadbirlarni hamkorlikda tashkil etish, masalan, maktab nashrlari, ota-
onalar ishtirokidagi konferensiyalar (“maktab-o‘quvchi-ota-ona” zanjiri);
g) muntazam ravishda ota-onalarga o‘quvchilarning fanlarni o‘zlashtirganligi
to‘g‘risidagi axborotni, hisobotlarni taqdim etish. Bu esa o‘z
navbatida
o‘quvchini nazorat qilish imkonini beradi va uning o‘qishini yaxshilash uchun
ta’sir o‘tkazadi ("qayta aloqa" tizimi);
d) maktab qarorlarini qabul qilish jarayonida ota-onalarni jalb qilish.
Singapur ta’lim tizimining asosiy afzalligi - o‘qituvchilar tarkibini tanlashdir.
Mamlakatda o‘qituvchilar malakasini oshirish sohasida Milliy ta’lim instituti
(MTI) faoliyat yuritmoqda. Ushbu institutda o‘qituvchilarni uchta yo‘nalish
bo‘yicha qayta tayyorlash kurslari mavjud:
