2-
MAVZU: TURIZM BOZORI VA XIZMATLARI TUSHUNCHASI,
ULARNING XUSUSIYATLARI
Reja:
2.1. Turizm bozori tushunchasi va uning xususiyatlari.
2.2. Turizm bozori sig‘imini aniqlash usullari.
Tayanch so‘zlar va iboralar: turistik bozor,
turistik xizmat, turistik talab,
turistik taklif,
ommaviy turistik bozor, mashhur turistik bozor, individual turistik
bozor, ta’sir kiluvchi asosiy omillar.
2.1. Turizm bozori tushunchasi va uning xususiyatlari
O‘zbekistonda bozor munosabatlarini shakllantirishda xizmat ko‘rsatish
sohasidagi iqtisodiy munosabatlarning ham o‘ziga xos roli bor. CHunki ushbu soha
bozor sub’ekti sifatida tez rivojlanish bosqichida. Uning tarkibiy qismi bo‘lgan
turizm sohasi ham o‘z o‘rniga ega bo‘lib bormoqda.
Turizm mamlakatimiz
iqtisodiyotida nisbatan yangi soha bo‘lishiga qaramasdan o‘z mavqeini
mustahkamlab bormoqda. Bu kelajakda ham istiqboli porloq sohalardan biri bo‘lib
qoladi.
Ayni kunga qadar turizm xizmatlar bozoriga turli ta’riflar berilgan. Jumladan,
quyida berilgan ta’rifni takomillashgan ta’rif deb hisoblash mumkin.
Turizm
xizmatlar bozori - bu turistik mahsulotni sotish va sotib olish jarayonini
ta’minlovchi talab va takliflarni birlashtiruvchi, ishlab chiqaruvchi va turistik
mahsulot iste’molchisi o‘rtasida iqtisodiy munosabatlarini
yuzaga keltiruvchi
jabhadir
9
. Natijada turistik xizmatning pulga aylanishi (sotish-sotib olish) jarayoni
vujudga keladi.
Turizm bozori murakkab hisoblanib, bunda uning mahsuloti to‘g‘ridan-to‘g‘ri
emas, balki o‘rtadagi dallol orqali (xo‘jalik sub’ekti-turoperator-turagent) sotiladi.
Ushbu omillardan tashqari yana bir holatni e’tiborga olish kerak, ya’ni ko‘rsatib
o‘tilgan bitim har doim bir joyda amalga oshirilmaydi (masalan, mehmonxona,
turistlarni qabul qilish joyi yoki turoperatorlarda). Turistik xizmat bozori ma’lum bir
o‘ziga xos joy yoki geografik hudud bilan chegaralan-magan.
SHuning uchun
turistik mahsulotning oldi-sotdi ishlari sotuvchi va haridorlarni jalb qilmagan holda
teleks, telegramma, faks, telefon, aniq hisob-kitob orqali amalga oshirilishi mumkin.
