Mavzu; turkiston o’lkasini boshqarish to’G’risida 1865-1916- yilarda qabul qilingan qonun loyhalari va ularning mustamlakachilik tizimini mustahkamlashdagi ahamiyati. Reja; turkistoni boshqarish to’G’risidagi nizom

MAVZU; TURKISTON O’LKASINI BOSHQARISH TO’G’RISIDA 1865-1916- YILARDA QABUL QILINGAN QONUN LOYHALARI VA ULARNING MUSTAMLAKACHILIK TIZIMINI MUSTAHKAMLASHDAGI AHAMIYATI . REJA ; 1. TURKISTONI BOSHQARISH TO’G’RISIDAGI NIZOM . 2.BOLSHEVEKLARNING O’KADAGI YURITGAN SIYOSATI. 3. TURKISTON KOMPARTIYASINING TASHKIL TOPISHI

Turkiston viloyati - tarixiy maʼmuriyhududiy birlik. Oʻrta Osiyoni Rossiya bosib olishi jarayonida, 1865-yil 2 fevr.da tashkil qilingan. Hududi dastlab Qoʻqon xonligidan bosib olingan yerlar (Sirdaryoning oʻrta oqimidagi yerlar, Qozogʻistonning jan. tumanlari hamda Qirgʻizistonning shim. hududlari) dan iborat boʻlgan. 1865-yil 6 avgustda Turkiston viloyatini boshqarish toʻgʻrisida Muvaqqat nizom eʼlon qilingan va viloyatning harbiy va fuqarolik ishlarini boshqarishOrenburg generalgubernatoriga topshirilgan. Turkiston viloyati maʼmuriy jihatdan 3 ga: 1) oʻng qanot yoki Sirdaryo tumani (Aralsk, Gʻazali, Qizil Oʻrda shaharlari bilan birgalikda); 2) markaz (Turkiston va Chimkent tumanlari) va 3) soʻl qanot [Avliyoota (hozirgi Taroz), Marki, Pishpak (hozirgi Bishkek), Toʻqmoq sh.lari joylashgan hududlar] ga boʻlingan. 1865-yil 16 iyunda Toshkent va uning atrofidagi yerlar "Toshkent tumani" nomi bilan Turkiston viloyatiga qoʻshib olindi va Toshkent shahri Turkiston viloyatining maʼmuriy markaziga aylandi. 1866-yil oxirlarida esa Erjar va Zomin boʻlimlari hamda Xoʻjand (hozirgi Sugʻd viloyati) va Jizzax tumanlari tashkil qilinib, ular ham Turkiston viloyati tarkibiga kiritildi. Podsho amaldorlari Turkiston viloyatining tashkil qilinishini vaqtincha tadbir deb hisoblab, uning chegarasini rasmiy ravishda belgilamagan edi. 1867-yildan Turkiston viloyati Turki

Bolsheviklarning o‘lkada yuritgan siyosati hamda Turkiston ASSR va Turkiston Kompartiyasining tashkil topishi Bolsheviklar va so‘l eserlar musulmon aholining o‘lkani boshqarishga bo‘lgan qonuniy huquqini inkor qilib, hokimiyat to‘g‘risidagi masalani kelishib hal qilish imkoniyatini yo‘qqa chiqardi va shu bilan Turkiston siyosiy hayotida milliy va demokratik kuchlarning kelgusida muxolifatga o‘tishini oldindan muqarrar qilib qo‘ydi. Markazdagi bolsheviklar rahbarlik qilgan sovet hokimiyati chekka o‘lkalar, shu jumladan, Turkistonda ham “sovet avtonomiyasi” o‘rnatishga qattiq kirishdi. Bu ishni bajarish uchun sovet Rossiyasi poytaxti Moskvadan ko‘plab partiya va sovet xodimlari Turkiston o‘lkasiga yuborildi. Sovet hukumatining rahbari V. I. Leninning buyrug‘i bilan bolshevik Pyotr Kobozev O‘rta Osiyoning favqulodda komissari qilib jo‘natildi.