|
Matematik mayatnik uchun tebranish davri
|
| bet | 12/46 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 0,84 Mb. | | #232120 |
Bog'liq Физикадан мавзулар
Matematik mayatnik uchun tebranish davri shunday ko’rinishga ega:
, (9.13)
bu yerda l - matematik mayatnikning uzunligi, g - erkin tushishi tezlanishi.
Fizik mayatnik uchun tebranish davri quyidagicha bo’ladi:
, (9.14)
bu yerda I- fizik mayatnikning inersiya momenti, t – massasi , L - fizik mayatnikning osilish nuqtasi bilan massa markazi orasidagi masofa.
10-§. TO’LQINLAR
Tebranishlarning fazoda tarqalishiga to’lqin deb ataladi. To’lqinlar ikki xil bo’ladi: kundalang va buylama to’lqinlar. Kundalang to’lqinlarda muhitning zarralari to’lqin tarqalayotgan yo’nalishga perpendikulyar yo’nalish bo’ylab tebranadi. To’lqin uzunligi , to’lqin tezligi v, tebranish davri T va chastotasi n orasida quyidagi boglanish bor:
v n. (10.1)
Elastik muhitda tarqalayotgan ko’ndalang to’lqin tezligi formula bilan ifodalanadi:
Ve , (10.2)
bunda G -siljish moduli (ko’ngdalang elastiklik moduli), - muhit zichligi.
Bo’ylama to’lqin tezligi quyidagi formula bilan ifodalanadi:
Vb , (10.3)
bu yerda ye - YUng moduli.
2-Bo’lim
MOLEKULYAR FIZIKA VA TERMODINAMIKA
KIRISH
Molekulyar fizika, fizikaning bir bo’limi bo’lib, moddaning tuzilishi va xossalarini molekulyar-kinetik tasavvurga asoslanib o’rganadi. Bu tasavvurga asosan qattiq, suyuq yoki gaz holatidagi har qanday modda juda mayda zarrachalardan — molekulalardan iborat. Bu zarralar tartibsiz harakatdadir. Ularning intensivligi temperaturaga bog’liqdir. Jism zarralarining to’xtovsiz harakatdaligini Broun tajribalar asosida kuzatdi.
Molekulyar - kinetik nazariyaning maqsadi jismlarning bevosita tajribada kuzatiladigan xossalarini (R,T va x.k.) molekulalar ta’sirining umumiy natijasi sifatida talqin qilishdan iborat. Bunda, bu nazariya ayrim molekulalarnig harakati bilan emas, balki zarralarning juda katta to’plami harakatini xarakterlaydigan faqat o’rtacha miqdorlar bilangina ish ko’rib, statistik metoddan foydalanadi. SHuning uchun ham molekulyar-kinetik nazariyadan farqli ravishda termodinamika jismlarning va tabiat hodisalarining makroskopik xossalarini ularning mikroskopik manzarasiga e’tibor bermay o’rganadi. Termodinamika molekula va atom tushunchalaridan foydalanmay va protsesslarni mikroskopik nuqtai nazardan tekshirmay turib ham bu protsesslarning borishi to’g’risida qator xulosalar chiqarishga imkon beradi. Termodinamikada juda ko’p tajribalardan olingan faktlarni umumiylashtirish orqali bir nechta qonunlar asos qilib olingan. SHuning uchun ham termodinamika xulosalari juda umumiy xarakterga ega. Modda holatining o’zgarishlarini tekshirishga turli xil nuqtai nazardan yondashib termodinamika bilan molekulyar-kinetik nazariya bir-birini to’ldiradi va aslida borib birlashib ketadi.
|
| |
