Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г

Muqobil energiya manbaalari va telekommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirishing yangi bosqichilari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
171
yonuvchi slanetsning kimyoviy energiyasiga aylanadi. Yerning ko‘ndalang 
qismi yuzasi 127,6

106 km2 ekanligini e’tiborga olsak, yerga tushadigan quyosh 
nurining energiyasi 176,6

1012 kVt, demak bir yilda yerga 1,56

1018 kVt soat 

1,6

1018 kVt soat quyosh energiyasi tushadi. 
Quyosh energiyasi, bugungi kunda dunyoning quyoshdan olgan 
energiyasi bilan bir necha mayda tashkil etilgan energiya manbalaridan biridir. 
Quyosh energiyasi, barglardan olingan qazilma energiyasi, yong'inlardan 
olingan yong'in energiyasi va qurilishlardan olingan shug'ullanish energiyasi 
kabi boshqa manbalar bilan solishtirib ko'ringanda, ko'proq talab qilinadigan 
energiya manbasi sifatida aniqlanadi, chunki quyoshdan olgan energiya dunyo 
tomonidan hech qachon tugamaydi. 
Quyosh va shamol energiyasidan xalq xo‘jaligida samarali foydalanish 
maqsadida 1954-yil YUNESKO Hindiston hamkorligida Dehlida xalqaro 
simpozium o‘tkazildi. 1961-yil BMT Rimda quyosh, shamol va geotermal 
qurilmalar energetika qurilmalarini takomillashtirish va undan xalq xo‘jaligida 
foydalanishni yanada kuchaytirish bo‘yicha navbatdagi xalqaro simpoziumni 
o‘tkazdi. 1972-yil Nigeriyada, 1973-yil Parijda “Quyosh inson xizmatida” 
mavzusida xalqaro kongresslar o‘tkazildi. Bu anjumanlarda quyosh 
energiyasidan uylarni qish faslida isitish va yozda mikroiqlim hosil qilish, 
quyosh energiyasini elektr energiyasiga va uni issiqlik va elektr energiyaga 
aylantirish, shamol energiyasini elektr va issiqlik energiyasiga aylantirish, 
quyosh energiyasini organik xomashyo energiyalariga aylantirish muammolarini 
yechish, ularning qurilmalarini ishlab chiqish masalalari ko‘rib chiqildi. 
O'zbekiston ham quyosh energiyasidan foydalanishga qaror qabul qilgan 
davlatlar jihatidan kelajakda o'zaro aloqalarni rivojlantirishga harakat qilish va 
amalga oshirish lozim.
Quyosh energiyasidan samarali foydalanish bir nechta turlari mavjud: 
1. Quyosh paneli orqali elektr energiya ishlab chiqarish: Quyosh paneli 
yangi bino va boshqa obyektlarning yoritilishi uchun yaxshi yechimdir. Quyosh 

Новые этапы развития альтернативных источников энергии и телекоммуникационных технологий
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
172
paneli orqali elektr energiya ishlab chiqarish uchun, panelni ochiq tovush 
koridorida yoza olasiz. 
2. Quyosh suv uyg'unini ishlatish: Quyosh suv uyg'unini uning zararlari 
va samarasi juda ko'p, chunki u quyosh shuvi sifatida va qurilgan ish orqali 
ishlab chiqiladi. Bu qattiq isitilgan issi suv ichidagi bakteriyalarning o'lishini 
sarmoya qiladi va quyosh suv uyg'unidan chiqadigan suvning kimyoviy 
tarkibining yuqori bo'lishi sababli, bu suvning sog'lig'a yaxshi ta'siri bo'ladi. 
3. Quyosh issi orqali ishlov berish: Qatta yerning quyoshdan 
keltirilayotgan issi juda kuchli hisoblanadi va ushbu issi ishlov berish uchun 
yaxshi yechimdir. Quyosh issi orqali ishlov berish uchun eng mashhur turlar, 
binolar uchun isitma tizimlari va isitgichlar. 
4. Quyosh energiyasi orqali transport vositalarining ishlatilishi: Quyosh 
energiyasi orqali yer yuzida qolgan transport vositalari ham ishlov berish 
mumkin, masalan, avtoultarni quyosh energiyasi orqali ishlatish natijasida 
insonlarning ekologik tarkibini saqlashga yordam beradi. 

Download 6,64 Mb.