I BO‘LIM
M E L IO R A T SIY A M A SH IN A LA R I T U Z IL ISH I VA
1SH LA SH I
I bob. MELIORATSIYA MASHINALARINING TURLARI VA
ULARGA QO'YILADIGAN TALABLAR
1.1. Melioratsiya mashinalari va ularning qo‘llanilishi
Melioratsiya ishlarini mexanizisiyalashtirishda asosan umumiy
qurilish va qurilish mashinalaridan foydalaniladi. Ammo, bu mashinalar
qishloq va suv xo‘jalik qurilishida bajariladigan barcha ishlarda ishlatish
imkoniyatini
bermaydi, ayniqsa maxsus agromeliorativ talablarga javob
beruvchi sharoitlarda bu mashinalarni ishlatish yaxshi natija bermasligi
yoki tugallanmagan ishlar hajmining ko‘pligidir.
Melioratsiya ishlari jarayoniga quyidagilar kiradi:
kanallar
qurilishi, ularni cho‘kindi va o ‘t-o‘lanlardan tozalash,
kanal sirtlarini
tekislash, silliqlash va shibbalash, kanallarga beton yotqizish va ularni
qirqish, drenaj qurish va ularni tozalash,
hamda himoya qilish, yer
tekislash, yerlarni sug‘orishga tayyorlash va boshqalar.
Bu
ishlarni
amalga oshirish
uchun
maxsus
melioratsiya
mashinalarini qo‘llashni taqozo etadi.
Melioratsiya mashinalari
deb,
ish jihozlari
agromeliorativ
talablariga javob
beruvchi, bir yoki bir nechta texnologik jarayonlarni
bajarish imkoniyatiga ega bo‘lgan mashinalarga aytiladi.
Melioratsiya
mashinalarini
aniqlovchi
asosiy
belgilar
quyidagilardan iborat: bir yoki bir nechta ishlarni bajaruvchi maxsus ish
jihozlariga ega bo‘lish, ish jihozini shakli va joylashishi uning
bajaradigan ishi bilan mustahkam bog‘langanligi, ish jihozini shaklini
o ‘zgartirish
imkoniyatining borligi, bir o'tishda loyiha qurilishining
yakunlanishi, uzluksiz ishlashi.
Melioratsiya ishlarida qo‘llaniladigan umumiy qurilish mashina
larining asosiy belgilari quyidagilardan iborat: ish jihozlarining har xil
ishlarini bajarishga mo‘ljallanganligi, barcha turdagi meliorativ va qurilish
ishlarini bajarishda qo‘llash imkoniyatining mavjudligi,
ish jihozi shakli
bilan bajariladigan ishning shakli orasidagi farqning yo‘qligi, mashina-
5
laming davriy va uzluksiz ishlash imkoniyatining mavjudligi, bir o ‘tishda
ko‘rsatiigan shakldagi qurilish ishlarini bajarish imkoniyatining borligi.
Qurilish va melioratsiya mashinalari asosan ularning ish
jihozlarining
konstruksiyasi, turi va ishlatilishi bilan farq qilib, qolgan
ko‘rsatkieh!ar boshqa tur mashinalardan farq qilmaydi,
