Melioratsiya

1.3. Melioratsiya mashinalari konstruksiyalarining asosiy 
yo‘nalishlari va ularni rivojlantirish omillari
Maxsus melioratsiya mashinalarini yaratishda quyidagi uchta 
yo'nalishdan foydalaniiadi:
1. 
Sanoat, 
qishloq 
xo‘jaligi 
yoki 
meliorativ 
traktorlarni 
takomillashtirish asosida ularga o ‘rnatiladigan maxsus melioratsiya 
uskunaJarining konstruksiyalarini ishlab chiqarish;
2. Qurilish mashinalarini konstruksiyalarini o'zgartirm agan hoida 
ularga turli almashtiriladigan ish jihozlarini loyihaiash;
3. Traktor va qurilish mashinalari bazasidagi melioratsiya 
mashinalarini loyihaiash.
Traktor 
bazasidagi 
yaratiladigan 
melioratsiya 
mashinalari 
loyihalashga 
va 
ishlab • chiqarisliga 
sarflanadigan 
xarajatlarni 
kamaytirishga imkoniyat yaratadi. Bunda asosan mavjud traktorning 
harakat manbalari, yurish uskunasi, boshqaruv sistemalari va boshqa 
konstruksiyalari saqlanib qolgan holda ayrim takomillashtirish, o ‘zgarti- 
rishlar kiritish orqali amalga oshiriladi..
Melioratsiya mashinalari konstruksiyasini takomillashtirishning 
quyidagi omillari mamlakatimiz va xorij mamlakatlarida qo‘llanilmoq- 
da.
1. Ish jihozining tezligi va unga qo‘yiladigan kuchni oshirish, 
asosan yuqori quvvatli mashina bazasini qoMlash orqali amalga oshirish.
2. Ish jihozi va mashinaning ko‘rsatkichlarini oshirish asosan 
mashinaning quvvati va ish unumdorligini ko ‘tarish orqali amalga 
oshirish.
3. Uzluksiz ishlovchi mashinalarni yaratish va q o ila sh orqali ish 
unumdorligini (3-8 marta) oshirish va narxini (2-4 marta) kamaytirish.
4. Iloji boricha faol ish jihozli mashinalarni qo‘llash.
5. Osma va yarim osma ish jihozlariga ega bo‘lgan mashinalarni 
ishlab chiqarish.
6. Mashinalarni kecha-kunduz va yuqori foyda bilan ishlatish 
maqsadida, davriy va uzluksiz ishlaydigan keng qamrovli almashtirib 
ishlaydigan ish jihozlarini yaratish.
7. M ashinaning bir joydan o ‘tish sonini kamaytirish va quriladigan 
inshootlarni o ‘lchamini oshirish maqsadida, aralash ish jihoziga ega 
bo‘lgan mashinalarni qoMlash.
8. 
Bir vaqtning o ‘zida bir nechta ishlarni bajaruvchi mashinalarni 
loyihaiash (masalan, kanallar qazish, tuproqni surish va uni shibbalash,
8

drenaj transheyalarini qazish, drenaj quvuri va sizdirgich materiallarini 
yotqizish, gruntni transheyaga qayta ko‘mish va uni zichlash), ishlarini 
birgalikda olib borishni bir texmkaga yukiash.
9. 
Yig‘ma inshootlarni quruvchi mashinaiarni yaratish va ularni 
takomillashtirish.
10. Geometrik o ‘lchamiari va shakllari ixchamlangan yangi ish 
jihozlarini yaratish va mavjudlarini takomillashtirish,
11. Mashinani boshqarish va harakatlaniirishda gidfoyuritmalardan 
foydalanish.
12. Mashina harakati va boshqaruvini avtomatlashtirish.
13. Mashinaiarni (botqoq va qumli yerlarda) o ‘tuvchanligini 
oshirish.
14. Qattiq va o‘ta qattiq tuproqlarda ishlovchi mashinaiarni 
yaratish va mavjudlarini takomillashtirish.
15. Suvli va turg‘un bo‘lmagan tuproqlarda ishlovchi mashinaiarni 
loyihalash va yaratish.
16. Chuqur 
va 
tor 
transheyalardagi 
tuproqni 
zichlovchi 
(shibbalovchi) mashinaiarni yaratish va mavjudlarini takomillashtirish.
17. Sug‘orish mashinalarining (yomg‘irlatib, tomchilatib, yer 
ostidan sug‘orish) yangi konstruksiyalarini yaratish va mavjudlarini 
takomillashtirish.
18. Mashinalarning mustahkamligini va doimiyligini oshirish.

Download 10,96 Mb.