9.2. Cho‘michli yer tekislagichlar
Yerlarni butkul (kapital) tekislashda maxsus cho‘michli bazasi
uzaytirilgan mashinalar qo‘llaniladi. Bu
mashinalarning ish jihozi
traktorga tirkama yoki yarim tirkama holda ulanadi. Ish jihozi, old 1 va
orqa 4 g ‘iidirakiarga o ‘matilgan metall ferma 2 va maxsus cho‘mich 3
dan tashkil topgan
(9.2-raam). Mashinaning
harakati davomida
cho‘mich do‘nglik Д ni chuqurlik Ch ga surib, tekislangan maydon T ni
hosil qiladi. Bazasining y a’ni tayanch g ‘ildiraklari orasini uzaytirilishiga
sabab, ular orasiga do‘nglik va chuqurliklarni ko‘p
miqdorda boiishini
ta’minlashdir.
G ‘ildiraklar orasidagi do‘nglik va chuqurlik ko‘p b o iish i maydon
sirtini sifatli tekislashga imkon beradi.
9.2-rasm. Yer tekislashning ish jarayoni:
Ch-maydonning chuqurlik qismi; Д -maydonning do‘nglik qismi; T-tekislangan
maydon; 1-ish jihozining old g ‘ildiragi; 2-ferma; 3-maxsus cho‘mich;
4-ish jihozining orqa g ‘ildiragi.
M axsus cho‘mich, balandigi 0,6-1,2 m, eni 2-5 m va hajmi
0,6...4,0 m3 dan iborat bo‘lib, tubi ochiq bo‘ladi va u fermaga
mahkamlanadi. Bazaning uzunligi 5-15 m oraliqni tashkil qiladi.
Maxsus cho‘mich tubining ochiq bo‘lishi, cho‘mich
orqa devorining
pastki qismiga o ‘rnatilgan grunt qirquvchi pichoq yordamida qirqib,
to ‘plangan tuproq, chuqur joylarda tushib qolishiga sharoit yaratadi.
Metal larni birlashtirib, ferma shaklida yasalgan oldingi rama 7 va
orqa rama 13 ning oralig‘ida maxsus cho‘mich 9
fermaga mahkam qilib
o ‘rnatilgan
(9.3-rasm). Fermaning oldingi uchi gidrotsilindr 3 ning
silindriga bog‘langan bo‘lib, shtogi tortuvchi ramaga ulangan. Ferma 7
ga o ‘rnatilgan cho‘mich 9 ni qirqish qalinligini o ‘zgartirish, gidrotsilindr
4 yordamida amalga oshiriladi.
148
