- 224 -
ko`rsatish, foydalanuvchi tomonidan aniqlashtirligan o`ziga xos aks etishda
skanerlangan obyekt haqida ma`lumot yi`g`ish va boshqalar).
Skanerlar faza va pul`sga bo`linishi mumkin. Bu bo`linish o`lchash doirasi
bilan yaqindan bog`liqdir: pul`s skanerlari o`lchanayotgan
nuqtadan uzoqda
joylashgan obyektlarni (hattoki bir nech kilometrgacha) o`lchash imkoniyatiga
ega ekanligiga qaramasdan, faza yechimlari yaqin masofalar uchun (200 m.
gacha) nazarda tutiladi. O`lchangan masofaga bog`liq ravishda skanerlar: qisqa,
o`rtacha va uzoq doiralarga farqlanadi.
Bu yana boshqa tavsifni, ya`ni o`lchash
aniqligi nazarda tutadi. Bu qiymatlar masofasidagi o`lchashlarni amalga oshirish
metodikasiga (fazoviy yoki pul`sli) va instrumentlarning rusumi va modeliga
bog`liq bo`lib, ular bir millemetrlardan bir necha santimetrlargacha bo`lgan
qatordadir. Bunda bir qator “standart” omillar qolib, ular:
ob-havo sharoitlari
bitta skanerlashning bog`liq nuqtalarini aniqlashdagi aniqlik, tashqi
koordinatalar tizimlariga bog`liqlik aniqligini va boshqalarni o`z ichiga oladigan
natijalarining yakuniy darajasi hamda aniqligiga juda katta ta`sir ko`rsatadi.
Skanerlashning asosiy ustunligi obyektning yuza qismini o`lchash
ishlari
bilan shubhasiz qamrab olishidir-to`g`ondagi barqaror ozgina yoki bir nechta
nuqtalar guruhi emas, millionlab nuqtalar o`lchanadi. U quyidagilarni o`z ichiga
olgan, kuzatishlardan amalda foydalanishning ko`plab imkoniyatlarini beradi:
-obyekt reestri-amalga oshirishning turli xil bosqichlarida (loyiha bilan
bajarilgan elementlarni qiyoslash),
qurish reestri, ta`mirlashdan, operatsiyani
bajarish mobaynidagi davriy o`lchashlardan keying ro`yhatga olish,
-turli xil yuklamalarning ta`siri ostidagi gidravlik obyektlarining xarakatini
modellashtirish uchun geometrik ma`lumotlarni yaratish va yangilash (raqamli
modellashtirish),
-suv havzasidagi sv sathini o`zgarishi va tuzilmalarning geometriyasini
o`zgarishi o`rtasidagi munosabatlarni paydo bo`lishini nazorat qilish.
-obyektning texnik holatini baholash.
