-rasm. Moddiy aylanma vositalarning klassifikasiyasi

Download 8,59 Mb. Pdf ko'rish
bet	137/386
Sana	30.05.2024
Hajmi	8,59 Mb.
	#257248

1 ... 133 134 135 136 137 138 139 140 ... 386

Bog'liq
qorakol

2-rasm. Moddiy aylanma vositalarning klassifikasiyasi.
Xo’jalikda mahsulot ishlab chiqarishni oqilona tashkil qilish aylanma fondlarni tayyor
mahsulotlarniig elementlari bo’yicha me’yorlashtirish ehtiyojini keltirib chiqaradi.
Aylanma mablag’larning aylanishini tezlashtirish xo’jalikning moliyaviy holatini yaxshilashda
katta rol o’ynaydi. Qishloq xo’jaligida aylanma vositalardan samarali foydalanish uchun ular
me’yorlashtiriladi.
1. Urug’lik va ko’chat materiallari bo’yicha:
Mu=(Um*Tm)*S3
Um - 1 ga sarflanadigan urug’ me’yori, s;
Tm - 1 s urug’ning reja tannarxi, so’m;
Sz - yillik ehtiyojga urug’ning sug’urta zahira miqdori;
(tex.ekin. uchun – 10 -15% daraxtlar uchun -25-30%).
2. Yem-xashak bo’yicha:
Me = (Ye ∗ Tn) ∗ Sz
Ye - Yem-xashakga bo’lgan yillik ehtiyoj, s;
Tn - 1 s yem-xashak ozuqa biriligining tannarxi;
Sz - yillik ehtiyojga yem-xashakning zahira miqdori.
3.Yoqilg’ini me’yorlashtirish.
)
360
:
(
*
Kr
KX
YoMK
Mneft
=
YoMK - YoMM ning minimal qoldig’i, s;
KX - YoMM ning o’tgan yil uchun 1 kunlik xarajati, s;
Kr - rejalashtirilgan yilda keltirilgan, YoMM qiymati, so’m.
4. Mineral o’g’itlarni me’yorlashtirish.

12
`
`
`
Q
YKo
it
g
Mo
=
YKo’Q - yillik keltirilgan o’g’itlar qiymati, so’m;
12 – yildagi oylar soni.

186
8.4.Moddiy aylanma vositalardan foydalanish samaradorligi ko’rsatkichlari va uni
oshirish omillari

Ishlab chiqarish vaqti qancha tez tugasa, aylanma mablag’lar shuncha tez aylanadi.
1.Aylanma mablag’larniig iqtisodiy samaradorligini quyidagi ko’rsatkichlar orqali aniqlash
mumkin:
yer
yaroqli
jaligiga
xo'
qishloq
ga.
100
qiy
mab.
Ay.
=
F
Ay. mab.qiy. – Aylanma mablag’ qiymati, so’m.
2. Ishlab chiqarish fondlarining nisbati:
AYF
AI/ChF
.
/
=
nis
fond
ch
I
I/ch fond. nis. - ishlab chiqarish fondlari nisbati, so’m;
AYF – aylanma fondlar, so’m.
3. Aylanma mablag’larniig qiymati:
AYF
AI/ChF
.
/
=
nis
fond
ch
I
YaM – yalpi mahsulot, so’m.
Bu ko’rsatkichlar aylanma fondlar ishlatilishining iqtisodiy samaradorligini ko’rsatadi.
4. Aylanma mablag’larning aylanish koeffisiyenti:
Qol
rt.
o'
mab.
Ay.
AYF
koef
mab.ayl.
Ay.
=
Ay. mab. o’rt. Qol. – aylanma mablag’larning o’rtacha qoldig’i, so’m.
Bu ko’rsatkich yil davomida aylanma mablag’larning o’rtacha yillik aylanishini ko’rsatadi.
5.Aylanma mablag’larning aylanish tezligi :
ayl.koef
mab.
Ay.
360
tez.
mab.ayl.
Ay.
=
6. Foyda me’yori:

187
100
*
qol.
rt.
o'
mab.
Ay.
+
AI/ChF
SD
FM
=
Qishloq xo’jaligida moddiy aylanma vositalardan foydalanish samaradorligi quyidagi
ko’rsatkichlar tizimi orqali ifodalanadi:
1. Material qaytimi:
MAy.V
Mah.
Sof
MQ
=
MAy.V – moddiy aylanma vositalar, so’m.
2. Material sig’imi:
Sof.Max.
MAy.V
MS
=
3.Moddiy aylanma vositalarning aylanish koeffisiyenti:
YQ
MAVo'
SM
-
YoMQ
+
TMQ
MAVAK
=

Download 8,59 Mb.

1 ... 133 134 135 136 137 138 139 140 ... 386

Download 8,59 Mb.

Pdf ko'rish