186
8.4.Moddiy aylanma vositalardan foydalanish samaradorligi ko’rsatkichlari va uni
oshirish omillari
Ishlab chiqarish vaqti qancha tez tugasa, aylanma mablag’lar shuncha tez aylanadi.
1.Aylanma mablag’larniig iqtisodiy samaradorligini quyidagi ko’rsatkichlar
orqali aniqlash
mumkin:
yer
yaroqli
jaligiga
xo'
qishloq
ga.
100
qiy
mab.
Ay.
=
F
Ay. mab.qiy. – Aylanma mablag’ qiymati, so’m.
2. Ishlab chiqarish fondlarining nisbati:
AYF
AI/ChF
.
/
=
nis
fond
ch
I
I/ch fond. nis. - ishlab chiqarish fondlari nisbati, so’m;
AYF – aylanma fondlar, so’m.
3. Aylanma mablag’larniig qiymati:
AYF
AI/ChF
.
/
=
nis
fond
ch
I
YaM – yalpi mahsulot, so’m.
Bu ko’rsatkichlar aylanma fondlar ishlatilishining iqtisodiy samaradorligini ko’rsatadi.
4. Aylanma mablag’larning aylanish koeffisiyenti:
Qol
rt.
o'
mab.
Ay.
AYF
koef
mab.ayl.
Ay.
=
Ay. mab. o’rt. Qol. – aylanma mablag’larning o’rtacha qoldig’i, so’m.
Bu ko’rsatkich yil davomida aylanma mablag’larning o’rtacha yillik aylanishini ko’rsatadi.
5.Aylanma mablag’larning aylanish tezligi :
ayl.koef
mab.
Ay.
360
tez.
mab.ayl.
Ay.
=
6. Foyda me’yori:
187
100
*
qol.
rt.
o'
mab.
Ay.
+
AI/ChF
SD
FM
=
Qishloq xo’jaligida moddiy aylanma vositalardan foydalanish
samaradorligi quyidagi
ko’rsatkichlar tizimi orqali ifodalanadi:
1. Material qaytimi:
MAy.V
Mah.
Sof
MQ
=
MAy.V – moddiy aylanma vositalar, so’m.
2. Material sig’imi:
Sof.Max.
MAy.V
MS
=
3.Moddiy aylanma vositalarning aylanish koeffisiyenti:
YQ
MAVo'
SM
-
YoMQ
+
TMQ
MAVAK
=
