Qadaǵalaw sorawları:
Chastota, mustaqıllıq hám saykeslik printsipleri neden ibarat.
Modullilik printsipi ne?
Funktsiya boınsha tallaw, sazlaw, funktsional artıqmashılıq printsipin túsintiriń
Standartlıq hám muqabıllıq printsipi.
Vituallastırıw printsipi qásiyetleri.
Muqabıllıq hám qáwipsizlik printsipleri.
2-Tema. Operatsion sistemalar arxitekturası
Reje:
1. Operatsion sistemalardıń arxitekturası
2. Monolit sistemalar (monolit yadro ).
3. Kóp júzeli sistemalar.
4. Kliyent-server hám mikroyadro modeli.
5. Ob'ektke mólsherlengen jantasıw.
Birinshi dástúrler eriksiz mashina kodlarında jaratılǵan. Bunıń ushın, mikroprotsessor arxitekturasın hám onıń tiykarındaǵı sistemanı jetik biliw zárúr. Esaplaw texmikasınıń rawajlanıwı barısında, kóp ushıraytuúın ámellerdi (operatsiyalardı) ajıratıp, olar ushın dástúriy moduller jaratılıp, keyinsheli olardan dástúriy táminatta paydalana basladı. Solay etip, 50-shi jıllarda, birinshi dástúrlew sistemaların jaratıwda kiritiw shıǵarıw ámelleri ushın, keyinsheli matematik ámel hám funktsiyalardı esaplaw ushın moduller jaratıldı. Keyinshelik, rawajlanıw joqarı dárejedegi translyatorlardı jaratılıwına alıp keldi, yaǵnıy operatorlar ornına zárúriy funtsiyalardı shaqırıqlardı qoyıw imkaniyatı kelip shıqtı. Kitapxanalar sanı asıp bardı. Nátiyjede, ámeliy dástúriy taminat islep shıǵıwshılardan sistema arxitekturasın jetik biliw talap qılmay qaldı. Olar, dástúriy sistemaǵa mas shaqırıqlar menen múrajet hám olardan kerekli servis hám funktsiyalardı alıw imkanina iye boldı. Bul dástúriy sistema OS esaplanadı.
Zamanagoy OS tiykarǵı payda etiwshileri – bul yadro, kiritiw-shıǵarıw sisteması, komanda protsessori, fayl sisteması. Yadro máseleler hám resurslardı basqarıw, sinxronlastırıw hám óz ara baylanısı boyınsha tiykar funktsiyalardı táminleydi. Komanda protsessorı, komandalardı qabıl etiw hám olarǵa islew beriw, paydalanıwshı talabı boyınsha mas xizmetlerdi shaqırıwdı táminleydi.
Kiritiw hám shıǵarıw sisteması, sırtqı qurılmalar menen maǵlıwmatlardı kiritiw hám shıǵarıw máselesin táminleydi.
OS kitapxanalarında bul funktsiyalardıń barlıǵı, hár bir olardı dástúrlew sisteması quralları menen hár bir dástúrge qospaw imkanin beredi. Dástúrlew sistemaları tek, kiritiw-shıǵarıw sisteması kodlarına múrajetti generatsiya qıladı hám shamalardı tayarlaydı. KSH sisteması, kiritiw-shıǵarıw qurılmaları túrleri kóp bolǵanı ushın eń quramalı esaplanadı. Bunda, tek ǵana nátiyjeli basqarıw emes, bálkim ámeliy dástúrshilerge qurılmalardan abstraktlastırıwǵa imkan beretuǵın qolay hám nátiyjeli vitual interfeysti táminleydi. Basqa tárepten, parallel orınlanatuǵın talay máselelerdi kiritiw-shıǵarıw qurılmalarına múrajetti táminlew talap qılınadı. Ayrım KSH dástúrshilerinen ayrımları qurılmalrdan mustaqıl, olardı KSH kóp ǵana qurılmalarǵa, qollaw múmkin.
Fayl – birdey dúziliske iye bolǵan jazıwlar jıynaǵı kórinisinde payda etilgen maǵlıwmatlar toplamı.
Fayl sisteması, paydalanıwshıǵa maǵlıwmatlar dúzilisinıń logik dárejesi hám ámeller menen is qurıw imkanin beredi. Fayl sisteması, maǵlıwmatlardı diskta yáki basqa maǵlıwmat birlespesinde payda etiw usılın belgileydi.
Barlıq zamanagoy OS lar óz fayl basqarıw sistemasına iye. Olar zamanagoy OS lardıń ayrım kópshiliginde tiykarǵı esaplanadı. FBT disk oblastınıń oraylasqan halda bólistiriw hám maǵlıwmatlardı basqarıw mashqalasın sheshedi.
FBT, paydalanıwshılarınan kiritiw-shıǵarıw qurılmaları hám disk qásiyetlerin jasırǵan halda, fayl hám kataloglar menen islew ushın keń xizmet (servis) imkaniyatların beredi. UNIX da disklarda fayl sisteması hám tiykar fayl sisteması óz aldına bar hám olar bir birine baylanıslı emes. UNIX da jolǵa disk atı yáki onıń nómerin qosıw imkanin bermeydi, sebebi bul OS ushın qurılmalarǵa tıǵız baylanısıwı keltirip shıǵaradı. “Mount” sisteması shaqırıǵı jumsaq disk sistemasın tiykar fayl sistemasındaǵı kórsetilgen jerge qosıw (монтировка) imkanin beredi. UNIX da jáne bir túsinik- arnawlı fayllar túsinigi esaplanadı.
|
