Adsorberlarni xisoblash. O‘lcham, diametr, tezlik, balandlik, davriy, himoya, vaqti, xarakat tezligi, zona balandligi, uzluksiz, xajm, tarelkalar soni, adsorbent sarfi, desorbsiya, usullari.
Gaz yoki bug'li aralashmalardagi gaz yoki bug' komponentlarining suyuqlikda yutilish jarayoni absorbsiya deb noralanadi. Yutilayotgan gaz yoki bug' absorbth, yutuvchi suyuqlik esa — absorbent deb ataladi. Ushbu jarayon selektiv va qaytar jarayon bo'lib, gaz yoki bug' aralashmalarini ajratish uchun xizmat qiladi. Absorbtiv va absorbentlaming o'zaro ta'siriga qarab, absorbsiya jarayoni 2 ga bo'linadi: fizik absorbsiya; kimyoviy absorbsiya (yoki xemosorbsiya). Fizik absorbsiya jarayonida ga53iing suyuqlik bilan yutilishi paytida kimyoviy reaksiya yuz bermaydi, ya'ni kimyoviy birikma hosil bo'lmaydi. Agar suyuqlik bilan yutilayotgan gaz kimyoviy reaksiyaga kirishsa, bunday jarayon xemosorbsiya deyiladi. Ma'lumki, fizik absorbsiya ko'pincha qaytar jarayon bo'lgani sababli, ya'ni suyuqlikka yutilgan gazni ajratib olish imkoni bo'ladi. Bunday jarayon desorbsiya deb nomlanadi. Absorbsiya va desorbsiya jarayonlarini uzluksiz ravishda tashkil etish, yutilgan gazni sof holda ajratib olish va absorbentni ko'p marta ishlatish imkonini beradi. Absorbsiya jarayoni sanoat konconalarida uglevodorodli gazlami ajratish, sulfat, azot, xlorid kislotalar va ammiakli suvlami olishda, gaz aralashmalaridan qimmatbaho komponentlami ajratish va boshqa hollarda keng miqyosda ishlatiladi. Absorbsiya jarayoni ishtirok etadigan texnologiyalami qurilmalar bilan jihozlash murakkab emas. Shuning uchun, kimyo, oziq - ovqat va boshqa sanoatlarda absorberlar ko'p qo'llaniladi
Absorberlami hisoblashda quyidagi parametrlar aniqlanadi: absorbent saifi, qurilmaning diametri, balandligi va gidravlik qarshiligi. Buning uchun esa quyidagi 440 bSno'ioh"'^ konsentfatstasr Absorbentning sarfi moddiy balans tenglamasi (5.7) dan topiladi. ^ g^ aralashmaning tarkibi. absorbentdagi gazning boshlang'ich gidravlik qarshiligi qurilmaning konstruksiyasi va uning hn'Wi'"^T aiiiqlanTdi ° bog'liq. Odatda gidravlik qarshilik gazning optimal tezligi navbatida texnik-iqtisodiy hisoblashlar asosida hisoblanadr''^'^ diametri gazning chiziqli tezligiga binoan (5.61) tenglamadan /:сч balandligi esa, massa o'tkazishning modifikatsiyalashgan tenglamasi (j.oj) dan topish mumkin. Yupqa qatlamli va nasadkali absorberlami hisoblash sxemalari bir xildir.
MaMumki, adsorbsiya jarayoni aralashmalarni ajratish uchun qoMlamladi va bar doim desorbsiya jarayoni bilan ketma-ket o'tkaziladi. Odatda, adsorbentni qayta ishlatish maqsadida unga yiiliigan modda desorbsiya qilib ajratib olinadi. Buning uchun ko'pincha suv bug4 ishlatiladi Desorbsiya natijasida olingan adsorbtiv va suv bug'i aralashmasi kondensatorga uzatiladi. Un a, m isu о suvdan cho'ktirish usulida ajratib olinadi. Sanoatda desorbsiyaning bir necha usuli qo llaniladi. 536 a) adsorbentga yutilgaii komponentlar yutiluvchi moddalarga nisbatan yuqori adsorbsion qobiliyatga ega boMgan eltkichlar yordamida siqib chiqariladi; b) adsorbent qatlaniini qizdirish yo'li bilan nisbatan yuqori uchuvchanlikka ega yutilgan komponentlarni bugMatish. Ayrim hollarda adsorbsiya jarayonida hosil bo'lgan smola va boshqa malisulotlaini tozalash uchun ushbu komponentlar kuydiriladi. Desorbsiyaning u yoki bu usulinj qoMlash texnik-iqtisodiy maqsaddan kelib chiqqan holda tanlanadi. Ikkala usul ham amaliyotda keng ishlatiladi va ko'pincha birgalikda qoMlaniladi. Adsorbsiya jarayoni tugagandan so'ng, adsorbent qatlamidan toza bug'yoki gaz o'tkaziladi va yutilgan modda ajratib olinadi. Desorbsiya jarayonini jadallashtirish uchun yuqori temperaturadagi desorblovchi eltkich adsorbent qatlamidan o'tkaziladi.
|
