|
Modda almashinish asoslari
|
| bet | 17/26 | | Sana | 12.06.2024 | | Hajmi | 57,05 Kb. | | #262898 |
Bog'liq ATJ YAKUNIYSuyuqliklarni xaydash. Xaydash, distillyat, qoldiq, oddiy, murakkab, fraksiyali, deflegmatsiya, suv bug‘i, davriy, uzluksiz, tenglama, flagma soni, ko‘p component
Ikki va undan ortiq uchuvchan komponentlardan tarkib topgan bir jinsli sujoiqlik aralashmalai*ini ajratish uchun qo'llaniladigan usullardan eng keng tarqalganlari haydash va rektifikatsiyadir. Haydash va rektifikatsiya jarayonlari kimyo, oziq - ovqat va boshqa sanoatlarda juda keng ko'lamda ishlatiladi. Masalan, texnik va oziq - ovqat etil spirtlarini, aromatik inoddalar ishlab chiqarishda hainda aralashmalami dag'al ajratish uchun qo'Ilaniladi. Juda to'la ajratish uchun rektifikatsiya jarayonidan foydalaniladi. Haydash va rektifikatsiya jarayonlari bir xil temperaturada aralashma komponentlarining turli uchuvchanligiga asoslangandir. Yuqori uchuvchanlikka ega komponent yengil uchiivdum, past uchuvchanlikka ega komponent qiyin uchuvchan deb nomlanadi. Demak, yengil uchuvchan komponent qiyin uchuvchanga qaiaganda pastroq temperaturada qaynaydi. Shuning uchun ham, ular past va yuqori temperaturada qaynaydigan komponcntlar deb ataladi. Haydash yoki rektifikatsiya jarayonida boshlangMch aralashma yengil uchuvchan komponenti bilan boyitilgan distillyat va qiyin uchuvchan komponent bilan boyitilgan kub qoIdig*iga ajraladi. Haydash jarayonida hosil bo'Igan bug' kondensator deflegmatorga kondensatsiyalash natijasida distillyat olinadi. Qurilma kubida esa — kub qoldig'i qoladi
Suyuqlik aralashmalarini bir mai'otaba qisman bug'latish yo'li bilan ajratish jarayoni oddiy haydash deb nomlanadi. Oddiy haydash Jarayonini eritma komponentlaii uchuvchanligi orasidagi farq katta bo'lgan hollardagina qo'llash maqsadga muvofiq va yuqori samara beradi.
Deflegmatsiya bilan haydash Bu usul eritmalami ajratish darajasini ko'tarish uchun qo'llaniladi (5.51-rasm). Bu usulda, kub 1 da hosil bo'lgan bug'lar deflegmator 2 ga uzatiladi va u yerda 5 5.51-rasm. Deflegmatsiyali oddiy haydash qurilmasi. 1 - kub; 2 - deflegmator; 3 - kondensator; 4 - yig'gichlar. qisman kondensatsiyalanadi. Qis man kondensatsiyalanish davrida qiyin uchuvchan komponent miqdori ko'p bo'lgan flegma hosil bo'ladi va qaytadan kubga tushiriladi. Kub 1 ga tushish vaqtida ko'tarilayotgan bug'lar bilan o'zaro ta'sirda bo'ladi.
Suv bug'i bilan haydash. Eritmalar qaynash temperatinasini 468 pasaytirish uchun jarayonni vakuum ostida tashkii etish usuli oldindan ma'lum edi. Lekin eritmalanii suv bug'i bilan haydash usulida ham qaynash tempcraturasini pasaytirish mumkin. Ayniqsa, bu usul qaynash temperaturasi 100°C dan ortiq bo'lgan va komponentlari suvda eriniaydigan eritmalar uchun juda qo4 keladi. Shuning uchun, eritma komponentlari suvda erimasa, unda haydash kubiga qo'shimcha komponent sifatida suv bug'i yuboriladi.
|
| |
