|
Modda almashinish asoslari
|
| bet | 6/26 | | Sana | 12.06.2024 | | Hajmi | 57,05 Kb. | | #262898 |
Bog'liq ATJ YAKUNIYQuritish. Quritish usullari, suvsizlantirish turlari, tabiiy, sunoiy, absolyut namlik, nisbiy namlik, nam saqlash, entalppiya, muvozanat, kinetika, diagramma.
Qattiq va pastasimon materiallami suvsizlantirish yo'li bilan ularga zarur xossalar Perish, transport vositalarida uzatish va uzoq muddat davomida saqlash imkoniyatini beradi. Suvsizlantirishni 3 xil usulda anialga oshirish mumkin: 1. Mexanik (siqish, cho'ktirish, filtrlash, sentrifligalash va h.). 2. Fizik-kimyoviy (suvni o'ziga tortib oluvchi moddalar yordamida, masalan, kalsiy xlorid, sulfat kislota va h. 3. Issiqlik ta'sirida suvsizlantirish, ya'ni quritish. Lekin yuqorida qayd etilgan usullardan eng samaralisi, issiqlik ta'sirida suvsizlantirish, ya'ni quritishdir. Chunki, quritish jarayonida to'liq suvsizlantirishga Grishsa bo'ladi. Qattiq va pastasimon materiallar tarkibidagi namlikni bug'latish va hosil bo'layotgan bug'lami chetga olib chiqishga quritish jarayoni deyiladi. Nam materiallami issiqlik yordamida quritish - sanoatda eng keng tarqalgan usul. bJshbu usul kimyoviy, oziq-ovqat va bir qator boshqa texnologiyalarda ishlatiladi. Material tarkibidagi namlik dastawal arzon, mexanik (masalan, filtrlash) usulda, yakuniy, to'la suvsizlantirish esa - quritish usulida olib boriladi. Suvsizlantirishning bunday kombinatsiyalashgan usuli iqtisodiy jihatdan samaralidir. Sanoatda nam materiallami quritish uchun sun'iy (maxsus quritish qurilmalarida) va tabiiy (ochiq havoda quritish - juda davomiy jarayon) usullar qo'llaniladi. Fizik mohiyatiga ko'ra, quritish jarayoni murakkab difflizion jarayondir. lining lezligi, quritilayotgan material ichidan namlikning atrof-muhitga tarqalishi, difiuziya tezligi bilan belgilanadi. MaMumki, quritish jarayoni bu issiqlik va massa (namlik) ning material ichida harakati va material yuzasidan atrof-muhitga uzatilishidir. Shunday qilib, quritish bu issiqlik va massa almashinish jarayonlarining bir-biri bilan uzviy bog'langan jarayonlar majmuasidir. Qattiq, nam materialga issiqlik ta'sir etish usuliga qarab quritish quyidagi turlarga boMinadi: 1) konvektiv quritish — bunda nam material bilan qurituvchi eltkich bevosita o'zaro ta'sirda boMadi. Odatda, qurituvchi eltkich sifatida qizdirilgan havo yoki tutun gazlari ishlatiladi; 2) kontaktii quritish — issiqlik tashuvchi eltkich va nam material orasida ajratuvchi devor bo'ladi. Materialga issiqlik shu devor orqali uzatiladi; 3) radiatsion quritish — nam materialga issiqlik infraqizil nurlar orqali uzatiladi; 4) dielektrik quritish — nam materialga issiqlik yuqori chastotali tok maydonida quritiladi; 5) sublimatsion quritish — nam material muzlagan holatda, yuqori vakuum ostida quritiladi. Shuni alohida ta'kidlash kerakki, istalgan quritish usulida quritilayotgan nam material ko'pchilik hollarda issiq havo bilan o'zaro ta'sirda bo'ladi. Konvektiv quritish sanoat texnologiyalarida juda ko'p ishlatiladi. Ushbu jarayonni amalga oshirish uchun nam materialga issiq havo ta'sirining ahamiyati katta. Shuning uchun, nam havoning asosiy xossalarini bilish quritish jarayonini o'rganish va hisoblash uchun zarur.
Quruq havoning suv bug'i bilan aralashmasi nam havo clcb nomlanadi. Nam havo absolyut va nisbiy namlik, nam saqlash, entalpiya, quiiiq va lo temperaturalari, parsial bosim kabi parametrlar bilan xarakterlanacli. Absolyut namlik deb 1 emiome г • j • nam havo hajmidagi suv bug-i (kg) miqdoriga aytiladi. з . ,, , Agar parsial bosim /7, da suv bugi butun hajmi, masalan 1 m ni cgallasa, unda, absolyut namlik suv bug'i zichligi />5 ga teng- i • .u i Nisbiy namlik deb havo absolyut namligining, lo yinish pa>ti agi a so yu namlik nisbatiga aytiladi; Pb_ ♦ (5.191) Pt г I bu yerda, /^-to'yingan suv bug'ining zichligi, kg/m^ pu - suv bug ininu /.ichligi. kg m Gaz tarkibidagi bug'lar parsial bosimi, uning miqdoriga pioporsional bo'lgani uchun, nisbiy namlik bir xil temperatura va bosimda havodagi suv bugM parsial bosimi pg ning to'yingan suv bug'lari bosimi/^rga nisbati sifatida ifodalanishi mum in. (p = £^ yoki Pt Ph=^- Pr Nam saqlash deb 1 kg absolyut quruq havoga to'g'ri kcladigan suv bug lari (1 kg) miqdoriga aytiladi.
|
| |
