Modemning vazifasi nimadan iborat?
Modemlar (Modulyator-DEModulyator)-aniq bir aloqa kanalida ishlatish uchun qabul qilinga signallarni to’g’ri (modulyator) va teskari (demodulyator) o’zgartirish qurilmasidir.
Eng avvalo modem quyidagi impul’slarni (raqamli kodni) top polosaliga (anolog signallarga) o’zgartirish.
uzatishda: keng polosali impul’slarni (raqamli kodni) top palosaliga (analog signalga) o’zgartirish.
qabul qilishda: qabul qilingan signalni xalaqitlardan fil’terlash va detektorlash uchun, ya’ni tor polosali analogli signalli raqamli kodga teskari o’zgartirish.
Abonentlar (mijozlar) uchun mobil aloqa xizmatlarini taklif qiluvchi tashkilot qaysi javobda to'g'ri berilgan?
https://lex.uz/ru/docs/-1436507 ums ucell beeline ….
Mobil aloqa vositalari yordamida abonentlarning so'zlashuvi, mobil internet va pochta xizmatlari amalga oshirishi nima?
Mobil aloqa hizmatlari: so‘zlashuv, mobil internet va pochta.
Mobil aloqa hizmatlari – mobil aloqa vositalari yordamida abonentlarning so‘zlashuvi, mobil internet va pochta xizmatlari amalga oshiriladi.
So‘zlashuv – telefon raqami terilganda joriy mobil operator tayanch stansiyaning antenasi chaqirayotgan va chaqirilayotgan abonentlarni aniqlaydi. SHundan so‘ng ushbu axborot uzib ulagichga (kommutator) yuborilib ikkita abonent bog‘lanadi va ushbu abonentlar orasida so‘zlashuv (ma’lumot almashinish) amalga oshiriladi. YA’ni ikkita harakatlanuvchi abonentning mobil telefonlar orqali o‘zaro muloqoti - so‘zlashuvdir.
Mobil Internet – harakatdagi abonentlar uchun mobil aloqa tarmoqlari orqali Internet resurslaridan foydalanish texnologiyasi. Mobil aloqa tarmoqlarida so‘rovlar va so‘zlashish ma’lumotlari axborotlarning paketli ko‘rinishida uzatiladi. Bunda yuqori darajali xizmatni amalga oshirish, ayniqsa biznesni samarali boshqarish imkoniyati yaratiladi. Mobil Internetning qulayligi shundan iboratki, bunda foydalanuvchining qaerda va qanday holatda bo‘lishidan qat’iy nazar u mobil aloqa atrmog‘i orqali Internet xizmatlaridan foydalanishi imkoniyatiga ega bo‘ladi. Mobil Internet xizmatidan foydalanish uchun maxsus simsiz modem qurilmasi yoki ushbu xizmat yoqtirilgan mobil telefon bo‘lishi kerak.
Mobil pochta -Internet resurslaridan foydalangan holda abonentning mobil telefoni orqali shaxsiy elektron pochta xizmatidan foydalanish imkoniyati. Bunda Internet tarmog‘i yordamida oddiy elektron pochta xizmatidan foydalish kabi mobil telefonlar yoki boshqa mobil aloqa vositalari orqali ixtiyoriy vaqtda ixtiyoriy joyda elektron pochta xizmatidan foydalanish, ya’ni pochta xabarlarini olish, o‘qish va javob yo‘llash mumkin.
Tizimli blok tashqi qurilmalarga qanday ulanishi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
Kompyuterni qismlarga ajratish. Tizimli blok qismlari bilan tanishish. Kompyuterga qo’shimcha yangi texnik qurilmalarni ulash
Tizim platasi (motherboard) - qurilmalami va hisoblashlami boshqaruvchi asosiy qurilma bo'lib, unga mikroprotsessor, tezkor va kesh xotira, mikrosxemalari, kontroller va turli adapter, elektrosxemalar o'matiladi. Tizim platasi asosan quyidagi qurilmalardan tashkil topadi. Mikroprotsessor - kompyutemi boshqarish va barcha hisob ishlari, buyruqlami bajarilishini ta ’minlaydi. Mikroprotsessor turli amallami tez bajarish qobiliyatiga ega. Uning tezligi sekundiga 100 million amalga va undan ortiq boiish i mumkin. Uning tezligi megagerslarda hisoblanadi va protsessor nomidan keyin yoziladi. Masalan, Pentium 700. Tezkor xotira - protsessor uchun zarur bo'lgan dasturlar va ma’lumotlarni saqlaydi. Kompyuter o'chirilishi bilan tezkor xotiradagi ma’lumotlar o'chiriladi. Qattiq disk (doimiy xotira - hard disk drive) - dastur va ma’lumotlami doimo saqlaydi. U ba’zan ≪vinchester≫ deb ham nomlanadi. Vinchester nomi birinchi yaratilgan qattiq disk nomidan kelib chiqqan (1973-yilda IBM firmasi tomonidan yaratilgan qattiq disk nomi ≪30/30≫ bo'lgan va bu mashhur Winchester miltig'ining kalibrga o'xshar edi). Ular hajm va ishlash tezligi bilan farqlanadi. Qattiq diskdagi dastur va ma’lumotlar esa o'chirilmaydi. Kesh xotira - kompyuter tomonidan dasturlar ishlash jarayonida ko ‘p ishlatilgan ma’lumotlami saqlash uchun foydalaniladi. Bu xotira tezkor va doimiy xotira o'rtasida joylashadi. Kontroller (adapterlar) - ular har xil tashqi qurilmalar ishini ta’minlaydi. Ishlash holatlari bilan farqlanadi (video platasi, tovush platasi, tarmoq platasi va ...). Disk yurituvchilar - bu egiluvchan va kompakt disklardagi ma’lumotlarni o'qish va yozish ishlarni bajaradigan qurilma. Kiritish-chiqarish porti orqali mikroprotsessor bilan ma ’lumot almashinadi. Ichki qurilmalar bilan ma’lumot almashinuv uchun maxsus portlar hamda umumiy poitlar mavjud. Umumiy portlar 2 xil bo'ladi: parallel (LPT1. LPT4) va ketma-ket (C0M1, ...,COM3). Parallel portlar kiritishchiqarishni ketma-ket portga nisbatan tezroq bajaradi. Har bir poll o'zining shaxsiy manziliga va raqamiga ega bo'lib, ulaming umumiy soni 65536 taga yetadi. BIOS (Basic input output system) - o ‘z tarkibidagi bir marta yozib qoldirilgan ma’lumotlar majmuasini saqlab turuvchi va alohida mikrosxema hisoblangan xotira turi hisoblanadi. Odatda, bu xotiradagi ma’lumotlami uni ishlab chiquvchi korxona (firma) yozib qoldiradi. Bu ma’lumotlar kompyuter elektr manbadan o'chirilgan holda ham saqlanadi va alohida mikroakkumlyatorli batareyalardan oziqlanadi. Bu xotira turi faqat ma’lumotlami o'qish rejimida ishlaydi. Shuning uchun bunday xotirada kompyuteming qurilmalarini tekshiruvchi test dastiirlar, operatsion tizimlaming yuklovchi dastur modullari saqlanadi.
Operativ xotira qanday vazifani bajaradi?
Tezkor xotira - bu protsessor bajarishi kerak bo'lgan ko'rsatmalar va ma'lumotlarni vaqtincha saqlaydigan kompyuter xotirasi tizimining o'zgarmas qismi. Tezkor xotira (RAM) - bu tezkor xotiraga tayinlangan funktsiyalarni amalga oshiruvchi qurilma. Tezkor xotira ushbu nomga ega, chunki u tezkor ishlash bilan ajralib turadi. Bu protsessorga uning ishlashi uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni deyarli bir zumda o'qish imkonini beradi. RAMdagi ma'lumotlar faqat kompyuter ishlayotgan paytda joylashgan. Kompyuter o'chirilganda RAMdagi barcha ma'lumotlar o'chib ketadi. Bu kompyuterni o'chirishdan oldin dasturlar bilan ishlash natijalarini saqlash zarurati bilan bog'liq. Operativ xotira miqdori to'g'ridan-to'g'ri kompyuterning bir vaqtning o'zida qancha vazifani bajarishi mumkinligiga ta'sir qiladi. Tez xotira tasodifiy kirish qurilmasi deb ham ataladi. Bu protsessor RAM-da joylashgan ma'lumotlarga, ular joylashgan tartibidan qat'i nazar, kirish imkoniyatini beradi. Bu kompyuter xotirasi haqida ketadigan RAM. Xususan, ma'lumotlarni saqlaydigan operativ xotira modullari. RAM ham RAM (Random Access Memory) deb nomlanadi. Dinamik tasodifiy xotira (DRAM) va statik (SRAM) ajratilgan. Dinamik xotira bir nechta ma'lumotlarni yozib olishga imkon beradi, ammo shu bilan birga doimiy yangilanishni talab qiladi. Statik RAM bunday yangilanishni talab qilmaydi, tezroq bo'lsa, operativ xotira o'zgaruvchan bo'ladi. Bu shuni anglatadiki, ma'lumotlar kompyuter o'chirilguncha xotirada saqlanadi. Uni o'chirgandan so'ng, xotiradagi ma'lumotlar o'chib ketadi. Axborotni saqlab qolish uchun uni avval qattiq diskka yoki boshqa saqlash moslamasiga saqlash kerak. Ko'pgina dasturlar kompyuterning kutilmagan o'chirilishi holatida yo'qolmasligi uchun ma'lumotlarning zaxira nusxalarini avtomatik ravishda saqlaydi.
Kompyuter qurilmalariga xizmat ko'rsatuvchi darsturlar qanday nomlanadi?
Xizmat ko‘rsatuvchi dasturlar va utilitalar.
Xizmat ko’rsatuvchi dasturiy ta’minot: Bu turdagi dasturiy mahsulotlardan foydalanish orqali foydalanuvchi ish unumdorligini oshirish, OT ishlash holatini yaxshilash, shaxsiy kompyuterdan foydalanish va uni normal ishlashini optimallashtirish mumkin. Bu turdagi dasturlar quyidagi ko’rinishlarda bo’ladi.
Utilitalar – foydalanuvchilarga sifat jihatidan yangi interfeys taqdim etadi. OT foydalanuvchi operatsiya va buyruqlarini ikir-chikirigacha bilishdan ozod etadi. Utilitalar foydalanuvchiga qo‘shimcha xizmatlarini (maxsus dasturlar ishlab chiqishni talab etmaydigan) asosan disklar va fayllar tizimlari bo‘yicha xizmat ko‘rsatish ko‘rinishida taqdim etadi.
Tarjimon va elektron lug’atlar, bu dasturlar yordamida matnni bir tildan ikkinchisiga avtomat tarzda tarjima qiladi. Masalann, “Lingua Match. Corresponded” paketi ish yozishmalarini 6 ta tilda olib borish imkonini beradi. “Multileks Pro” elektron lug’ati 2 mln rus va ingliz so’zlarini o’z ichiga olgan.
Shaxsiy menedjer va organayzerlar. Bu dasturlar insonga, turli ma'lumotlar: telefon raqamlari, manzillar, tug’ilgan kunlarni olgan yon daftarcha va turli uchrashuv, anjumanlar kuni vaqti va h.k.lar belgilangan yozuv daftarini o’rnini bosadi. Shaxsiy menedjer – bu dastur shaxsiy va jamoa faoliyatini rejalovchidir, yoki shaxsiy “budilnik-eslatuvchi” desa bo’ladi, yana bu “bir umrlik kalendar”, pochta dasturi va h.k.larni o’z ichiga oladi. U shaxsiy va ish ma'lumotlarini tashkillashtiruvchidir. Masalan: MS Outlook.
Ta'lim, o’rgatuvchi va multimediali ensiklopedia dasturlari. Ta'lim dasturlari paketi turli fanlar: matematika, chet tili, kimyo, biologiya va h.k.lar bo’yicha individual ta'lim berish va o’qitish sifatini tekshirish dasturlaridan iboratdir.
Multimedia dasturlari tovush va videoma'lumotlarni ko’rish va eshitishga yordami beradigan dasturlar. Masalan, KM-Plaer, AIMP plaer, Win-AMP, Pot-Plaer.
Fayl menejerlari – fayl va kataloglarga hamda disklardan foydalanishda xizmat ko‘rsatish vazifasini amalaga oshiradi. Ularga “Far Manager, Norton Commander, Windows Commander, Total Commander”larni kiritish mumkin.
Arxivatorlar – Arxivlash vositalari ya’na fayl va kataloglar asosida arxiv yaratish va yangilash hamda arxivdan chiqarish vazifasini amalga oshiradi. Masalan, Win Rar, Win Zip, Extra Zip, 7-Zip va h.k.
Drayverlar – qurilma va OT o’rtasida vositachi rolini amalga oshiradigan dastur va fayllar. Qurilma turi va modeliga mos bo’lmagan daryver o’rnatilsa qurilma normal holatda ishlamaydi.
Antiviruslar – kompyuterni viruslardan himoya qilish, viruslarni o’chirish hamda viruslarlangan fayllarni davolashda qo’llaniluvchi maxsus dasturlar. ESET Nod32, Kasperskiy Anti-Virus, Microsoft Security, Doctor Web, Avast va h.k.
O’yin va dam olishga yordam beradigan dasturlar. Tizimli va amaliy dasturlar dasturlashtirish tillari yordamida tuziladi. Bu jarayonda yozilgan dastur dasturlashtirish tili translyatori orqali mashina tiliga tarjima qilinadi.
Shaxsiy kompyuter dasturlar ta‘minotining tўplami қuyidagi guruxlarga ajraladi:
1. Tizimli dasturlar
2. Amaliy dasturlar
3. Dasturlashtirish muhiti
Kompyuterda har xil turdagi ma‘lumotlar saqlanadi. Ular bilan ishlash uchun biz har xil maxsus dasturlar bilan foydalanishimiz zarur, chunki kompyuter uzi hech qanaqa harakatlar bajarmaydi u faqat bizning buyruklarimizni va ko’rsatmalarimizni bajaradi. Buyruklar va ko’rsatmalar ketmaketligi esa dastur deb nomlanadi (dastur tushunchasi yuqoridagi mavzularda utilgan). Dasturlar 3 turga bulinadi:
1) Tizimli (tizim) dasturlar. Tizimli dasturlar bu kompyuter ishini boshqaruvchi va har xil yordamchi amallarni bajaruvchi dasturlar.
Masalan: fayllar ustidan har xil amallar bajarish (kayta nomlash, yaratish, uchirish, nusxasini olish, xajmini o’zgartirish), diksni tozalash va tekshirish, kompyuterni sozlash ( tashki kurilmalar ishini boshqarish). Tizimli dasturlar ichida 4 dasturlar guruhlari ajratilib turadi. Bular: operatsion tizimlar (tizimlar), utilita dasturlar, drayver dasturlar va qobiq dasturlar.
2) Amaliy dasturlar. Amaliy dasturlar bu ma‘lumotlar bilan ish jarayonida foydalanadigan dasturlar.
Masalan: matn ma‘lumotlarni yaratish va taxrirlash, rasm va tasvir ma‘lumotlarni yaratish yoki uzgartirish, malumotlar ombori bilan ishlash, musika va video ma‘lumotlarni kurib chikish va taxrirlash.
Amaliy dasturlar foydalangan ma‘lumotlar turiga ko’ra guruhlanadi: matn muharrirlari (Word, Lexicon, WD, Notepad, Write va xokazo), rasm va tasvir muharirlari, rasm va tasvirlarni ko’rsatuvchi dasturlar (Corel, Adobe Photoshop, Imaging, ACDSee, Paint vaxokazo), musika va video muharrirlari, musika va video ko’rsatuvchi dasturlar (Adobe Premier, Winamp, universal proigrovatel va xokazo), jadvallar muharriri (Lotus, Excel va xokazo), ma‘lumotlar ombori bilan ishlovchi dasturlar (Access, Dbase, FoxPro va xokazo), uyin dasturlari, urgatuvchi dasturlar, bugalteriya va moliya dasturlar, va boshqalar.
3) Dasturlashtirish muhiti (yoki instrumental dasturlar). Instumental dasturlar bu yangi dasturlar yaratuvchi dasturlar tizimlari.
Instrumental dasturlaga maxsus dasturlash tillari bilan ishlaydigan dasturlar tizimlari kiradi. Ular dasturlash tiliga ko’ra farqlanadi: S, Basic, C++, Delphi, va boshqalar. Bu dasturlar tizimlar o’ziga bir nechta dasturni jamlagan bo’lib bular: dasturlash tili muharriri, translyator, komplyator va boshqa yordamchi dasturlar.
Bundan tashkari hamma dasturlar pulli, bepul va qisman pulli bo’lishi mumkin. Masalan: drayverlar asosan bepul yoki qisman pulli bo’ladi, mashxur bulmagan firmalar dasturlari ham bepul yoki qisman pulli bo’ladi, taniqli firmaning maxsuloti esa pulli. Bepul dasturlar asosan imkoniyatlari kiskartirilgan holda bo’ladi.
Oxirga paytlar “o’g’rilangan” nusxa dasturlar ham juda ko’p tarqalgan. Shuning uchun dasturlarni pirat va original nusxa turlariga bulish ham mumkin. Pirat dasturi original dasturga karaganda juda arzon bo’ladi, leykin bu dasturlarga xech qanday kafolat berilmaydi. Shuning uchun katta firma va korxonalar, banklar va davlat idoralari fakat original dasturlardan foydalanadi.
Har bitta dastur uzining nomeriga ega. Bu nomer versiya deb nomlanadi. Versiyalar asosan rakamlar bilan quyiladi va oxirgi paytlarda, dastur chikkan yili bo’yicha quyiladi. Masalan Windows 95 yeki Windows 98 yoki Windows 2000. Har bitta yangi versiyali dastur, oldingi versiyalardan qulayliklar va imkoniyatlari ko’p bo’lgani bilan yoki kompyuterga talablari o’zgargani bilan farqlanadi.
Total Commander qanday dastur hisoblanadi? Total Commander (oldingi nomi Windows Commander) — Christian Ghisler tomonidan ishlab chiqilgan Windows, Windows Phone, Windows Mobile/Windows CE[1] va Android uchun fayl boshqaruvchi[2]. Dastur ikki asosi oynaga ajralgan va quyi qismida tezkor buyruqlar tugmalari mavjud[3].
|
