533
14.4. Xususiy kapitalni ko‘paytirish omillarini aniqlash
Xususiy kapital tahlili uning tarkibidan joy olgan ko‘rsatkichlar hi-
sobiga o‘zgarib boradi. Har bir tarkibning o‘zgarishi ham o‘z
mazmu-
niga ko‘ra ma’lum ko‘rsatkichlarning o‘zgarishi orqali amalga oshadi.
1.
Ustav kapitali
.
Bu schot xususiy (hissador) kapitalining qiymati,
qimmatli
qog‘ozlarning emissiyasi va joriy yil foydasi va zarari hisobiga
o‘zgarishi mumkin.
2.
Qo‘shilgan kapital
.
Bu schot quyidagi hollarda o‘zgarishi mumkin:
·
xususiy (hissador) kapitali qiymatining o‘zgarishi;
·
muomalaga qo‘shimcha aksiyalarning chiqarilishida;
·
asosiy vositalarning qayta baholanishida;
·
foyda va zararlar hisobiga.
3. Rezerv kapitali
ham yuqorida keltirilgan o‘zgarish sabablari
hisobiga amalga oshadi. Faqatgina bu o‘zgarishlar
tarkibiga foyda
hisobidan rezervlarga ajratilgan summalar.
4. Taqsimlanmagan foyda
. Bu ko‘rsatkich
korxonaning hisobot
yilida olgan sof foydasi, hissador kapitalining ko‘payish yoki kamayishi,
qimmatli qog‘ozlar emissiyasi, rezerv
uchun ajratmalar hisobiga
o‘zgarishi mumkin.
5. Xususiy kapital bilan qoplanmagan zarar.
·
hisobot davrida olingan zarar;
·
qimmatli qog‘ozlar emissiyasi;
·
hissador kapitalining ko‘p yoki kam bo‘lishi kabi ko‘rsatkichlar
hisobiga o‘zgarishi mumkin.
Bu o‘zgarishlar 5- shaklda ham yaqqol ko‘zga tashlanib turadi.
Mavzu bo‘yicha tayanch iboralar:
·
xususiy kapital to‘g‘risida tushuncha va uni tahlil etish maqsadi;
·
xususiy kapitalning tarkibi, tuzilishi
va yil boshiga nisbatan
o‘zgarish sabablari;
·
ustav fondi;
·
rezerv kapitali;
·
qo‘shilgan kapital;
534
·
taqsimlanmagan foyda (zarar);
·
balans passivi moddalarining qarzni uzish muddatlari bo‘yicha 4
guruhga bo‘linishi;
·
joriy likvidlik koeffitsiyenti;
·
istiqbolli likvidlik koeffitsiyenti;
·
bankrotlik alomatlari va ularni tahlil etish uslublari;
·
kreditga layoqatlilikni ifodalovchi ko‘rsatkichlar tizimi va ularni
tahlil etish uslubi;
·
qaramsizlik koeffitsiyenti;
·
qarz va o‘z mablag‘lari nisbati;
