530
hisobot ko‘rsatkichlarini va birlik elementlarini o‘zaro nisbatlash asosida
aniqlanadi. Bunda koeffitsiyent, indeks va foizlar ishlatiladi.
Moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlash va uning o‘zgarishlarini
qiyosiy taqqoslash asosida korxonaning moliyaviy holatini aniqroq
o‘rganish va bilish imkoniyati paydo bo‘ladi. Masalan: bitta korxona-
ning «moliyaviy mustaqillik koeffitsiyenti»ni aniqlanishiga e’tibor qa-
ratsak. Ushbu ko‘rsatkich «O‘zlik mablag‘lari manbalari»ni «Buxgalte-
riya balansi jami» ga bo‘lish asosida aniqlanadi.
Bu ko‘rsatkich korxonaning harakatda band qilingan mablag‘ining
qancha qismi o‘ziga tegishli ekanligini bildiradi. Ya’ni harakatdagi har
bir so‘mning qancha qismi o‘ziga tegishli ekanligini bildiradi.
«Koeffitsiyentlar - mulkning nisbiy darajasini tavsiflaydi» deyiladi
Tomas P. Karlin, Albert M.Makminni «Анализ финансовых отчетов
(на основе СААР)» kitobida.
Korxona kapitali bilan bogliq bo‘lgan moliyaviy koeffitsiyentlar,
ya’ni o‘z mablaglari manbayiga baho berishning nisbiy ifodalari sifatida
quyidagi koeffitsiyentlarni o‘rganish maqsadga muqofiq bo‘lar edi:
ü
moliyaviy mustaqillik koeffitsiyenti;
ü
moliyaviy qaramlik koeffitsiyenti;
ü
qarz va o‘z mablag‘lari nisbati koeffitsiyenti;
ü
zaxira va xarajatlarni o‘z manbalari bilan qoplanganlik
koeffitsiyenti;
ü
mablag‘larning
chaqqon
harakatchanlik
yoki
manyovrlashganlik koeffitsiyenti.
