90
1. Korxona faoliyatini tahlil qilish - boshqarishda qaror qabul qila-
digan har bir rahbar, menejerning xizmat burchidir, bundagi asosiy
tamoyil bu tahlil ishlarini bajaruvchilar o‘rtasida vazifalarni aniq
taqsimlashdan iborat.
2. Ishlab chiqarish tarmoqlarida tahlil ishlarini tashkil qilishda eng
zarur tamoyillardan biri uning tejamliligi, ya’ni kam xarajat qilib yuqori
samaraga erishish hisoblanadi.
3. Tahlil ishlarini tashkil qilishda yana bir tamoyil uni o‘tkazishni
nazorat qilib borishdir.
Korxona iqtisodiy-moliyaviy ahvolini tahlil qilish bilan shug‘ul-
lanayotgan har bir xodim korxonaning boshqaruv va moliyaviy hisobot
shakllarini erkin o‘qishni, uning moddalarini tushunishni, shuningdek,
xulosalar chiqarish va tavsiyalar berishni bilishi kerak. Korxonalarda
iqtisodiy tahlilni tashkil etish ixtiyoriylik va amaliyotdagi tajriba hamda
talabdan kelib chiqqan holda tahlil ishlari tashkil etiladi. Tahlilni tashkil
etishda o‘rganiladigan mavzularning ko‘lami va ahamiyatiga qarab
iqtisodchilar bilan bir qatorda korxonaning barcha mutaxassislari hamda
oddiy ishchisigacha ishtirok etishlari mumkin bo‘ladi.
Iqtisodiy tahlilni tashkil etishning zaruriyati hozirgi bozor iqtiso-
diyoti sharoitida yanada ortdi, chunki har bir faoliyatning korxona uchun
manfaatlilik darajasini aniqlashdan, bu faoliyatning iqtisodiy nuqtayi
nazaridan to‘g‘ri tashkil etilganligiga baho berishdan iboratdir. Iqtisodiy
tahlilni korxona miqyosida to‘liq tashkil etishga bevosita javobgar bosh
hisobchi yoki korxona boshqaruvchisi bo‘lishi mumkin. Sherik korxo-
nalarda esa bu masalaga bevosita korxona boshlig‘i yoki iqtisodiy masa-
lalar bo‘yicha korxona boshlig‘ining muovini shug‘ullanishi mumkin
bo‘ladi.
Korxonalarda sex yoki brigada ma’lumotlari bo‘yicha iqtisodiy
tahlilni esa shu bo‘lim boshliqlari tashkil etishlari kerak bo‘ladi.
Viloyat, tuman yoki tarmoqlar bo‘yicha ma’lumotlarni umum-
lashtirib iqtisodiy tahlilni o‘tkazishga istiqbolni belgilash va statistik
tashkilotlar yoki yuqori tashkilotlar tarkibida tashkil etilgan iqtisodiy
tahlil kengashi ish yuritadi.
Boshqaruvning hamma bo‘g‘inlarida umumiy ishlab chiqarish
sohasini samaradorligini oshirishda analitik ishni tashkil etish va
iqtisodiy tahlilni roli oshib bormoqda. Ushbu holatdan kelib chiqib
iqtisodiy tahlil tashqi va ichki tahlil turlariga bo‘linadi.
