VI. Yetti sathli OSI modeli:
Ilova sathi vazifasi va protokollari, bir ilovaning qanday ishlashi kerakligini belgilash uchun yaratilgan resmi qoidalardir. Bu qoidalar, ilovani yaratuvchilar va boshqa ishtirokchilar o'rtasida kelishilgan va tushuntirilgan. Bu protokollar, kod yozuvchilari, testlashchi va ishlab chiqaruvchilar o'rtasida ham kelishiladi.
Protokollar, ilova tashkil etish jarayonida foydalanuvchilar uchun asosiy ko'nikmalar ko'rsatadi. Bu protokollar ilovada topilgan xatoliklarni aniqlashga ham yordam beradi. Protokollar, qanday holatda xatoliklar aniqlanishi va ularning tekshiruvini tashkil etishni ham ko'rsatadi.
Bir necha umumiy protokollar mavjud bo'lib, ulardan ba'zilari quyidagilar bo'ladi:
1. Vaqtincha fayllashdirish (Temporary file)
2. Yo'l nazorati (Path Traversal)
3. Qidiruv (Search)
4. Xavfsizlik (Security)
Ilovadagi har bir vazifa uchun alohida bir protokol mavjud bo'ladi va shu vazifani bajarishda muvaffaqiyatli bo'lmasligi halqalanishi mumkin.
Protokollar, ilova tashkil etish davomida o'rnatilishi va ilovadan foydalanuvchilar uchun ko'rsatilishi kerak. Ularning yordami bilan, xatoliklar aniqlanishidan oldin, ularni o'zgartirish va to'g'rilash mumkin.
Taqdimot sathi vazifasi va protokollari;
Taqdimot sathi vazifasi va protokollari, bir tadbir yoki majlisning yo'nalishini, maqsadini va muvaffaqiyatini ta'minlash uchun o'z zimmasiga olishi kerak bo'lgan yagona shaxsning vazifasidir. Bu shaxs tadbirni boshqaruvchi yoki tashkilot rahbari bo'lishi mumkin, ammo avvalgi kelgusi bilan hamkorlik qilishi kerak.
Taqdimot sathi protokollar esa, taqdimot davomida qo'llaniladigan xususiyatlarni yozib olish uchun bir necha xil usullardan biridir. Protokollar ko'p qator majlislar va tadbirlarda ishlatiladi, bu yerda har bir muzokaraga taqdim etilgan materiallarning mavzusi, tartibi va jihatlariga oid muhim ma'lumotlar kiritiladi.
Protokol yozishning asosiy maqsadi ayniqsa, kelgusi ko'rsatmalarda foydalanish uchun to'liq va to'g'ridan-to'g'ri tarjima qilingan materiallarni ta'minlashdir. Shuningdek, protokollar kelgusi tadbirlarga qatnashgan insonlar va tashkilotlar orasidagi aloqalarni saqlashga ham yordam beradi.
Protokol darajasida turli xil ma'lumotlar kiriting: muzokaralar matnining qismlari, qo'llanilgan belgilar va xujjatlar, fikrlar va takliflar, ovoz berganliklar, maslahat ko'rsatuvchi tadbirlar va boshqa ma'lumotlar. Protokol yozishda xususiyatlarning to'liq tartibi va to'g'ridan-to'g'ri tarjimasi juda muhimdir.
Bundan tashqari, protokollar taqdimot sathi davomida foydalaniladigan asosiy materiallardan biridir. Taqdimot sathi va protokollar aholi orasida kelajakda yaxshilik qilishga yordam beradi va tashkilotning rivojlanishiga xizmat qiladi.
Seans sathi vazifasi va protokollari;
Vazifasi hamkasblar va boshqa manfaatdor tomonlar bilan muloqot qilish va ish jarayonini boshqarish protokoliga amal qilishdir. Ushbu protokol quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
1. Ish uchrashuvlarida qatnashish va kerakli hujjatlarni taqdim etish.
2. Hamkasblar va mijozlarga hurmat bilan munosabatda bo'ling.
3. Muloqotda tegishli tildan foydalanish.
4. Zarur bo'lganda hisobot berish.
5. Ish vaqtiga rioya qilish.
6. Ofis jihozlaridan to‘g‘ri foydalanish va saqlash.
Bundan tashqari, Shon ma'lum bir protokolga amal qilishi kerak bo'lishi mumkin:
1. Har kuni menejerga kundalik hisobot berish.
2. Belgilangan vaqtlarda ma'lum bir loyiha bo'yicha taraqqiyot hisobotini taqdim etish.
3. Muayyan byudjet doirasida sarflamoq.
Ushbu protokollarning barchasi Shonga ish jarayonini soddalashtirish orqali kompaniya muvaffaqiyatiga hissa qo'shishga yordam beradi.
Transport sathi vazifasi va protokollari;
Transport sathi vazifasi - ma'lumotlarni uzatish va qabul qilishni ta'minlashdir. Bu protokollari amalga oshirish va ma'lumotlarni tahlil qilish uchun kerakli ma'lumotlarini transport qilishni o'z ichiga oladi.
Transport sathi protokollari - yozuvli, standartlashtirilgan formatda yozilgan ma'lumotlar almashinuvining tizimli holatda amalga oshirilmasini ta'minlaydi. Bu protokollar transportning Internet Protocol (IP) va Transport Control Protocol (TCP) kabi Internet asosiy protocolidan foydalanadi.
Boshqa protokollar, masalan, User Datagram Protocol (UDP) ham transport sathidagi ma'lumotlarni uzatish uchun foydalaniladi. UDP, TCP bilan taqqoslanib, xavfsizlik va integritetni ta'minlashdan olmagan.
Transport sathi protokollari ma'lumot almashinuvi uchun muhimdir, chunki ularga bog'liq dasturlar alohida narsalarni olib tashlashga imkon beradi. Masalan, HTTPS-protokoliga asoslangan saytlarda tasdiqlanmaguncha shaxsiy axborot ko'rsatmaydi. Shuningdek, FTP-protokoli fayllarni uzatish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan boshqa bir misoldir.
Tarmoq sathi vazifasi va protokollari;
Tarmoq sathi vazifalari:
1. Ma'lumotlarni o'tkazish: Tarmoq sathi, ma'lumotlarni tarmoqdan boshqa qurilmalarga o'tkazish uchun xizmat qiladi. Bu, fayllarni yuborish, elektron pochta xabarlarini yuborish va veb-saytlarga kirishni o'z ichiga oladi.
2. Ma'lumotlar to'plamini muhafaza qilish: Tarmoq sathi, ma'lumotlar bazasini muhafaza qiladi va uni turli xil xavfsizlik usullari bilan himoya qiladi.
3. Tarmoqdagi ishlarni boshqarish: Tarmoq sathi, tarmoqdagi ishlarni boshqarib turadi. Bu, tarmoqdagi qurilmalar va ularga bog'liq barcha sohalarda yordam berishi mumkin.
4. Ta'minlash: Tarmoq sathi tizimni ta'minlash uchun ham yordam berishi mumkin. Bu, tizimni yangilash va muammo yechish kabi ishlarda ko'rsatiladigan xizmatlarni o'z ichiga oladi.
Tarmoq sathi protokollari:
1. TCP/IP protokolli: Internetda ma'lumotlarni o'tkazish uchun amalga oshirilgan eng mashhur protokol.
2. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol): Veb-saytlarga kirish va ma'lumotlar o'tkazish uchun ishlatiladi.
3. FTP (File Transfer Protocol): Fayllarni tarmoqdan boshqa qurilmalarga yuborish uchun ishlatiladi.
4. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): Elektron pochta xabarlarini yuborish uchun ishlatiladi.
5. DNS (Domain Name System): Internetdagi manzillarni raqamli ko'rsatkichdan aniqlash uchun ishlatiladi.
6. DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): Tarmoqdagi qurilmalarga IP manzillarini avtomatik tarzda taqsimlash uchun ishlatiladi.
Kanal sathi vazifasi va protokollari;
Kanal yuzasi vazifasi ma'lum bir aloqa kanali orqali to'g'ri va samarali muloqot qilishdir. Ushbu vazifa quyidagi bosqichlarni o'z ichiga olishi mumkin:
1. Kanal tanlash: Aloqa uchun ishlatiladigan eng mos kanalni aniqlash.
2. Muloqot maqsadini aniqlash: Xabar qanday maqsadda yetkazilishini aniq belgilash.
3. Xabarni tayyorlash: xabarni to'g'ri va samarali etkazish uchun tayyorlash.
4. Xabar jo'natish: Tayyorlangan xabarni kerakli vaqtda va mos ravishda jo'natish.
5. Fikr-mulohaza olish: Qabul qiluvchidan fikr-mulohaza olish orqali xabarning tushunilganligini tekshirish.
Kanal yuzasi protokollari ma'lum bir aloqa kanalida qanday harakat qilishni batafsil tavsiflaydi. Ushbu protokollar aloqada tomonlar o'rtasida aniqlikni ta'minlaydi va tushunmovchiliklarning oldini olishga yordam beradi. Kanal sirt protokollari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
1. Rasm va tildan foydalanish: Rasmiy yoki norasmiy ohangni aniqlash, so'z tanlash, gap tuzilishi kabi masalalar haqida batafsil ma'lumot beradi.
2. Xulq-atvor kodeksi: u boshqa odamlarga hurmat bilan munosabatda bo'lish va suhbatlarni to'xtatmaslik kabi xatti-harakatlar qoidalarini belgilaydi.
3. Aloqa formati: Bu xabarlar qanday formatlanishi va qanday ma'lumotlar kiritilishi haqida batafsil ma'lumot beradi.
4. Javob berish vaqtlari: Muloqotda bo'lgan tomonlarning xabarlarga javob berishlari uchun qancha vaqt ketishi haqida batafsil ma'lumot beradi.
5. Empatiya va sezgirlik: U muloqotdagi tomonlarga bir-biriga nisbatan hamdardlik va sezgirlik ko'rsatishga imkon beradigan qoidalarni belgilaydi
Fizik sathi vazifasi va protokollari.
Fizikaning sirt vazifasi ob'ekt yuzasidagi kuchlar va harakatni o'rganishdir. U ko'plab turli sohalarda, ayniqsa muhandislik va dizaynda qo'llaniladi.
Fizika sirt protokollari fizika sirt vazifalarini bajarish uchun bajariladigan protseduralardir. Ushbu protokollarda tajriba o'tkazish va natijalarni tahlil qilish bo'yicha batafsil ko'rsatmalar mavjud.
Misol uchun, siz ishqalanish kuchi tajribasini o'tkazmoqchi bo'lsangiz, fizika sirt protokollari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
1. Sinov materiallarini tayyorlash: Ishqalanish kuchi sinovida foydalanish uchun zarur bo'lgan materiallarni olish va tayyorlash kerak. Misol uchun, silliq yuzaga ega bo'lgan blok va silliq sirtli ob'ekt talab qilinishi mumkin.
2. Tajriba moslamasini yaratish: Materiallarni to'g'ri joylashtirish orqali tajriba moslamasini yaratish kerak. Masalan, silliq ob'ekt blokga qo'yiladi, blok esa stol ustiga qo'yiladi.
3. Tajribani o`tkazish: Tajribani o`tkazishdan oldin o`lchovlarni bajarish kerak. Masalan, blokning og'irligini o'lchash kerak. Keyin silliq ob'ekt blokga joylashtiriladi va blok silliq sirt bo'ylab harakatlanadi.
4. Ma'lumotlarni tahlil qilish: test natijalari tahlil qilinishi va natijalar haqida xabar berilishi kerak. Masalan, ishqalanish kuchini hisoblash va hisobot berish mumkin.
Fizika sirt protokollari tajribalarni takrorlashi va aniq natijalarni ta'minlashi mumkin. Shuning uchun fizika sirtini o'rganishda muhim ahamiyatga ega.
| 