|
Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi
|
| bet | 1/2 | | Sana | 31.10.2023 | | Hajmi | 139.14 Kb. | | #92018 |
Bog'liq 1-Amaliy ish Boboqulov.B 9. Odam ekologiyasi. Odamning adaptiv tiplari-1, 4-amaliy dasturlash Merxat, 5-мавзу (1), 7-маьруза, 2.FR10, navroz-senariylar-toplami-baxtiyor.uz , IZUkGL864J3YkyzWsi7PuwDWtGYr5XpWQf1OCRzY, Menejer faoliyatini rejalashtirish va takomillashtirish-fayllar.org, Курс Ўқув режадаги рақами Фан-fayllar.org (1), 13171 2 F0490067846344A0FAAEDBC24268DFB9E9C5CAF7 (1), Ismoilov Akramxon, 8 sinf Matematika umumta\'lim Chsb 3 demo, wepik mehmonxonada innovatsion menejmentning ahamiyati 20231216114058gmCK, Indoneziya Davlat turizmi O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI
“KI ” FAKULTETI
2 – BOSQICH DI-11-22 GURUH TALABASINING KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI
FANIDAN TAYYORLAGAN
1-Amaliy mashg`uloti
Qabul qildi: Bekkamov F
QARSHI – 2020
Sezar usuli. Sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi xisoblanadi. Bu shifrini rimlik imperator Gole Yuliy Sezar o`ylab topgan. Shifrlashda matining xar biri boshqa xarf bilan quyidagi qoida asosida almashtiriladi. Xarflarni almashtirishda kelayotgan yozuv xarflarni k-ga siljitib alamshtirildi. Bu yerda M- butun son xisoblanib, ochiq matni belgisini biror alfavitdagi o`rini, C – butun son bo`lib, shifr belgini biror alfavitagi o`rni. C=(M+k)modm, m – alfavit uzunligi. Deshifrlash ifodasi esa M=(C-k)modm ifoda bilan ifodalanadi. Yuliy Sezar bevosita k = 10 bo`lganda ushbu usuldan foydalangan.
Sezar usulining kamchiligi bu bir xil xarflarning o`z navbatida, bir xil xarflarga almashishidir.
Berilgan ochiq matnimiz: T0=BOBOQULOV BOBIR
Shifrlashda ishlatiladigan kalit jurnaldagi raqamimga mos ravishda 5 ga teng: K=5 1)Lotin alfabitida 26 ta harf borligi uchun jadvalni shunga moslab olamiz,ya`ni jadvalimizda 26 ta ustun 2 ta qatordan iborat bo`ladi.Jadvalni birinchi qatorini lotin alfabiti harflari ketma-ketligi bilan to`ldiramiz.(A,B,C,D X,Y,Z)
2)Jurnaldagi raqamim 5 bo`lganligi uchun jadvalni ikkichi qatorini 5 ta harf qoldirib 6-harfdan boshlab lotin alfaviti ketma-ketligi yozib chiqamiz.Bu yerda 1-qator oxiridagi Z harfiga 2-qatordan E harfi to`gri keladi,shunda 1-qatordagi A harfiga 2- qatordan F harfi most ravishda yoziladi va shu tariqa davom ettiriladi
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
Berilgan: T0= BOBOQULOV BOBIR
Kalit: K=5
1-qatordagi B harfiga 2-qatordan G harfi to`g`ri keladi,1-qatordagi A harfiga 2- qatordan F harfi to`g`ri keladi va shu yo`sinda berilgan ochiq matnimiz 2-qatorda turgan mos harflarga almashtiriladi,shundan so`ng shifrmatin hosil bo`ladi.
Natija: C=GTGTVZQTA GTGNW
Deshifrlash:
Deshifrlashda bizga kalit va shifrmatin ma`lum bo`lsin.
|
| |
