Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»




Download 3,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/114
Sana24.12.2023
Hajmi3,49 Mb.
#127893
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   114
Bog'liq
Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari u

FD
 
Nutq
 
PCHF
 
Т kechiktirish
 


56 
amplitudasi 1.32-rasmda signallar turkumi ko‘rinishida tasvirlangan 
to‘rtta ko‘rsatilgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin. 
1.32- rasm. FM-4 radiosignal signallar turkumi 
Ikki bitlardan har bir guruh mos fazaviy burchakdan iborat 
bo‘ladi barcha fazaviy burchaklar bir-birlaridan 90°ga ortda qoladi. 
Ko‘rinib turibdiki, signal nuqtasi haqiqiy yoki mavhum o‘qdan 45°ga 
ortda qoladi. 
Bu modulyatsiyalash usuli quyidagi tarzda ishlatilishi mumkin. 0, 
1, 1, 0, 0, 1, 0, 1, 1, 1, 0, 0, …uzatiladigan bitlar ketma-ketligi ikkita 
juft 0, 1, 0, 0, 1, 0, … va toq 1,0,1,1,1,0,… ketma-ketliklarga 
bo‘linadi. 
Bu ketma-ketliklardagi bir nomerli bitlar juftliklarni tashkil etadi, 
ularni kompleks bitlar sifatida qarash mumkin. Kompleks bitning 
haqiqiy qismi toq nimketma-ketligi, mavhum qismi esa juft nimketma-
ketligi bo‘ladi. Bunday usulda olingan kompleks bitlar exp{j2πf
0
t
tshuvchi tebranishni modulsiyalash uchun ishlatiladigan ularning 
haqiqiy va mavhum qismlari +1 yoki –1 qiymatlarili 2T
c
davomiylikdagi to‘g‘ri burchakli elektr impulslar kompleks ketma-
ketligiga o‘zgartiriladi. Buning natijasida FM-4 (KFM) radiosignal 
olinadi. 
Bitta kompleks bitni ko‘rib chiqamiz. I simvol bilan bu bitning 
haqiqiy qismidan olingan bitni (bu toq nimketma-ketlik qiymati), Q
simvol bilan esa bu kompleks bitning mavhum qismidan olingan bitni 
(bu juft nim ketma-ketlik qiymatiga mos keladi) belgilaymiz. I va Q 
simvollar +1 yoki –1 qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Quyidagi 
ma’lum tengsizliklarni yozish mumkin: 
Маvhum 
qism
 
Haqiqiy qism
 


57 
.
2
}
2
exp{
}
2
exp{
)
2
sin(
,
2
}
2
exp{
}
2
exp{
)
2
cos(
0
0
0
0
0
0
















j
t
f
j
t
f
j
Q
t
f
Q
t
f
j
t
f
j
I
t
f
I






U holad quyidagi signalni shakllantirish mumkin: 


.
}
2
exp{
)
(
}
2
exp{
)
(
2
1
)
2
sin(
)
2
cos(
)
(
0
0
0
0
t
f
j
jQ
I
t
f
j
jQ
I
t
f
Q
t
f
I
t
s











Agar endi quyidagi belgilash kiritilsa: 
),
/
(
,
,
2
2
2
2
I
Q
arctg
e
Q
I
jQ
I
e
Q
I
jQ
I
j
j











U holda 
).
2
cos(
2
)
2
exp(
)
2
exp(
)
(
0
2
2
0
0
2
2



















t
f
Q
I
t
f
j
t
f
j
Q
I
t
s
Shunday qilib, I va Q simvollar qiymatlarini o‘zgartirish bilan 
amplitudaviy va fazaviy modulyatsiyalashni olish mumkin. Xususan, 
agar I va Q simvollar +1 yoki –1 qiymatlarni qabul qila olishi qabul 
qilinsa, u holda bu signalning amplitudasi o‘zgarmas va 
2
ga teng 
bo‘ladi, φ faza esa +45°, – 45°, +135°, –135° qiymatlarni qabul qiladi. 
Natijadan bunday modulyatsiyalashli yuqori chastotali signal 
kompleks amplitudasi uchun quyidagini yozish mumkin: 
,
3
,
2
,
1
,
0
,
)
1
2
(
4
exp
2
)
(








i
i
j
A
t
A

.
2
0
c
T
t


(1.8) 
Olingan nisbatlar funksional sxemasi 1.33-rasmda keltirilgan 
qurilma yordamida FM-4 signallarni shakllantirishga imkon beradi. 
Birinchi blok kirishiga T
s
davomiylikdagi musbat va manfiy 
qutbli to‘g‘ri burchakli impulslar ketma-ketligiga o‘zgartiriladigan 
axborot bitlari beriladi. Bu ketma-ketlik demultipleksorda toq va juft 
nomerlarli ikkita impulslar ketma-ketliklariga bo‘linadi. Toq nomerli 
impulslar sinfaz tarmoqda T
s
vaqtga kechiktiriladi. Keyin har bir 
nimketma-ketliklar impulslarining 2T
s
davomiyliklari qiymatgacha 
oshiriladi, bundan keyin har bir tarmoqda f

chastotaga o‘tkazish 


58 
amalga oshiriladi va ko‘paytirish amalga oshiriladi. Qayta 
ko‘paytirishlar natijalarini qo‘shish FM-4 radiosignalni shakllantirish 
jarayonini yaunlaydi. 
1.33- rasm. FM-4 radiosignallarni shakllantirish qurilmasining 
funksional sxemasi 
Modulyatsiyalangan signallar xossalarini xarakterlash uchun 
fazaviy o‘tishlar diagrammalari ishlatiladi, ular bitta uzatiladigan 
simvoldan boshqasiga o‘tishda signallar turkumida signallar nuqtalarini 
harakatlanishi 
traektoriyalarini 
grafik 
tasvirlash 
hisoblanadi
(1.34-rasm). 
1.34- rasm. FM-4 radiosignal uchun fazaviy o‘tishlar diagrammalari 
Bu 
diagrammada 
(+1,+1) 
koordinatali 
signal 
nuqtasi 
koordinatalar o‘qlari bilan +45° burchakni hosil qiladigan chiziqda 
joylashgan va modulyatorning kvadraturali kanallarida +1 va +1 
simvollarni uzatilishiga mos keladi. Agar navbatdagi simvollar juftligi 
+135° burchak mos keladigan (–1,+1) bo‘lsa, u holda (+1,+1) 

Download 3,49 Mb.
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   114




Download 3,49 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»

Download 3,49 Mb.
Pdf ko'rish