|
Muntazam xatolik
|
| bet | 1/4 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 23,29 Kb. | | #132959 |
Bog'liq mustaqil ish 3
Mavzu:Muntazam xatoliklar va ularni bartaraf qilish usullari
Muntazam xatolik deb umumiy xatolikning takroriy o’lchashlar
mobaynida muayyan qonuniyat asosida hosil bo’ladigan, saqlanadigan
yoki o’zgaradigan tashkil etuvchisiga aytiladi.
Umumiy xatolikni quyidagicha tasvirlashimiz mumkin:
m
– muntazam xatolik
t
– tasodifiy xatolik
q
– qo’pol xatolik
Muntazam xatoliklarning kelib
chiqish sabablari turli tuman bo’lib,
tahlil va tekshiruv asosida ularni
aniqlash va qisman yoki butkul bartaraf etish mumkin bo’ladi.
Muntazam xatoliklarning asosiy guruhlari quyidagilar hisoblanadi:
Uslubiy xatoliklar;
Asbobiy (qurilmaviy) xatoliklar;
Sub’ektiv xatoliklar.
O’lchash usulining nazariy jihatdan aniq asoslanmaganligi
natijasida uslubiy xatolik kelib chiqadi.
O’lchash vositalarining konstruktiv kamchiliklari tufayli kelib
chiqadigan xatolik asbobiy xatolik deb ataladi. Masalan: asbob
shkalasining
noto’g’ri
graduirovkalanishi
(darajalanishi),
qo’zg’aluvchan qismning noto’g’ri mahkamlanishi va hokazolar.
Sub’ektiv xatolik - kuzatuvchining aybi bilan kelib chiqadigan
xatolikdir.
Umumiy xatolikning ikkinchi tashkil etuvchisi - tasodifiy
xatolik bo’lib, bir xil sharoitda, bir kattalikni takror o’lchashlarda
tasodifan o’zgaruvchan xatolikdir.
O’lchash jarayonida qo’pol (o’tkinchi) xatolik yoki yanglishuv
xatolik ham hosil bo’lishi mumkin-ki, bu xatolik ham tasodifiy
kattalikning bir turkumi hisoblanadi.
Qo’pol xatolik asosan operator (kuzatuvchi)ning xatosi bilan
yoki uning asbob ko’rsatishini noto’g’ri kuzatib yozib olishidan,
hamda o’lchashni o’tkazish sharoitini keskin o’zgarishidan kelib
chiqadi.
Qo’pol xatolikni ko’pincha o’lchash natijalarini qayta ishlashda
hisobga olinmaydi.
Muntazam xatolikni, uni keltirib chiqaruvchi sababi, o’lchash
м
т
q
O’lchash xatoliklari
89
jarayonida kelib chiqish xarakteri bo’yicha, hamda o’zgarish
xarakteriga qarab, turlash qabul qilingan.
|
| |
