MUXAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
KOMPYUTER TIZIMLARI KAFEDRASI (Tibbiyotda kompyuter tizimlari)
5A330501- Kompyuter injiniringi
“
Tibbiyotchining avtomatlashirilgan ishchi muhiti” fanidan
MUSTAQIL ISH
Bajardi:2-kurs magistranti Allayarov F.
Qabul qildi:Maxmudov Z.
Samarqand – 2024
Mavzu rejasi:
1 Tibbiy informatika masalalarini yechish uchun standart amaliy dasturlar
KIRISH
Sizning diqqatingizga taklif etilayotgan ushbu darslik tibbiyot oliy o‟quv
yurtlarining talabalariga mo‟ljallangangan bo‟lib, talabalarning texnik oliy ta'lim
muassasalari bakalavriat yo‟nalishlarining o‟quv rejalarida mavjud “Tibbiyot
Informatika” fani mazmuni bilan to‟la ravishda tanish, degan umidda tuzilgan, aks
holda “Informatika” fanining asosiy qismini yana bir bor takrorlashni talab etadi.
“Tibbiyot Informatika” fanlari (ko‟rslari)ning uzluksiz, bir biri bilan mantiqiy
bog‟langan bo‟lishi kerak, degan fikr paydo bo‟lganligiga ko‟p vaqt bo‟ldi. Lekin,
afsuski, shu vaqtgacha “Informatika” fanlarini maktabdan boshlab uzluksiz o‟qitish
konsepsiyasi ishlab chiqilmaganligi achinarlidir
Tibbiyotga axborot inqilobi 40- yillarda bo„ldi. Ilk radiotelefonlarning,
signalizatsiya vositalarining qo„llanishi, tibbiy natijalarni statistik tahlil qilishda
hisoblash texnologiyalaridan foydalanilmoqda. Bugungi kunda tibbiy informatika
sog„liqni saqlash tizimining ajralmas qismiga aylangan. U 4 asosga tayanadi: 1
Biologik informatika. 2. Tasviriy informatika. 3. Klinik informatika. 4.Sog„liqni
saqlash informatikasi. Insoniyat uzining rivojlanishi tarixi mobaynida modda
quvvat va axborotlarni o‟zlashtirib kelgan. Bu rivojlanishning butun bir davrlari
shu bosqichning ilgor texnologiyasi nomi bilan atalgan. Masalan: «tosh asr»–
mehnat quroli yasash uchun toshga ishlov berish texnologiyasini egallash bosqichi,
«kitob chop etish asri» - axborotni tarqatishni yangi usulini o‟zlashtirish bosqichi,
«elektr asri» - quvvatning yangi turlarini o‟zlashtirish bosqichi shular
jumlasidandir. Bundan 50-60 yillar ilgari 17 «atom asri» boshlandi deyilgan bo‟lsa,
Hozirgi kunda «EHM asri» deb aytiladi. Biz yangi «Informatika» fanining o‟rgana
boshlaymiz. «Informatika fani»ning kelib chiqishi uning uch tarkibiy qismi
algoritm, dastur va hisoblash vositalarini paydo bo‟lishi va rivojlanishi bilan
bog‟liq. Informatika axborotlarni EHM yordamida tasvirlash, saqlab turish, uzatish
va ishlov berish usullarini o‟rganadigan fandir. Yangi kurslar umuman olganda,
tibbiy kasb talabalar uchun o„quv zarur, deb taxmin jo„shqinlik bilan
uchrashmagan. narsa, o„qituvchilar va talabalar kichik guruh majlislarida haqida
ko„proq to„xtalishi kerak, ma'ruza vaqtni kamaytirish va ko„proq bo„sh vaqt uchun
zarur bo„lsa muammoni va ifodasini hal qilish. Amerika tibbiyot kollejlari
uyushmasi tomonidan 1984 milliy tadqiqot tibbiy talabalar va ularning
o„qituvchilari jiddiy ma'ruza va yod uning an'anaviy markazida uchun tanqid deb
topildi. kompyuter ilovalari kationlarining, shu jumladan, shifokor Bosh kasb-
hunar ta'limi (GPeP) (1984 Amerika tibbiyot kollejlari uyushmasi), va bir necha
keyingi tadqiqotlar va hisobotlar, ayniqsa belgilab berilgan biotibbiyotshunolik
ilm-fan, da paneli tahlil qilish ko„proq, va joylarda yangi bo„lgan shifokorlar va
boshqa sog„liqni saqlash xodimlari klinik amaliyotda uchun yaxshidir tayyor
bo„ladi, shunday qilib, ta'lim imkoniyatlari rivojlangan bo„lishi kerak. AAMC
bizning tibbiyot maktablarida biotibbiyotshunolik informatika bo„yicha yangi
o„quv birliklarining shakllanishiga tavsiya va keyingi tadqiqotlar va hisobotlar
sohasida ahamiyati va sog„liqni saqlash professional ta'lim muhitda o„z kiritish
zarurligini ta'kidlashni hali edi. Bu kuchli tavsiyasiga sababi aniq: mis sentumga
amaliyoti ajralmas ma'lumot uchun boshqarish bilan chambarchas bog„liq. Ilgari,
amaliyot bunday qisqa est kasalxonaga yoki tibbiy maktab kutubxonalari, kitoblar,
jurnallar, va tazyiqlar shaxsiy to„plamlarda kabi sog„liqni saqlash axborot
resurslari orqali hal etiladi; bemorlarning yozuvlaridan fayllar; hamkasblar bilan
maslahat; qo„l-ofis buxgalteriya hisobi va (barcha juda tez-tez kam) Xotiraga. Bu
usullar o„zgarmaydigan qimmatli axborot texnologiyalari, izlab topshirish va
axborot saralash uchun yangi usullarini taklif etadi bo„lishi davom da: biografik
onlayn qidirish motorlar, to„liq matnli nashrlar, jumladan; Kompyuterlar,
noutbuklar, 18 planshetlar va smartfonlar, shaxsiy ma'lumot va tez-tez
ishlatiladigan ishoratlar, ofis amaliyotini va qo„lga muloqot va sog„liqni saqlash
yozuvlar asosiy elementlarini saqlab qolish uchun klinik axborot tizimlari saqlab
qolish uchun ma'lumotlar bazasi dasturidan foydalanib; Axborot qidiruv va
maslahat tizimlari sohasida eslash bosimini kamaytirish uchun yordam ofis yoki
klinika tashkil boshqa jihatlari va boshqa onlayn axborot resurslari bilan
integratsiya va qabo‟l vazifalar uchun tez, amaliy boshqarish tizimi bo„lishi kerak
bo„ladi savolga javoban yordam beradi, deb barcha da umumiy mahoratini asosiga
quriladi, ammo uning tor jihatlari. klinik amaliyot, shuningdek amaliyot dunyodagi
eng tez rivojlanayotgan axborot boshqaruv ehtiyojlarini hal qilish an'anaviy
usullari borayotgan ishonchsizlik kompyuterlar uchun bunday keng tarqalgan va
muqarrar roli bilan, u ega muhim mavzu o„rgatish maktablarda o„qishga ko„p
odamlarga ayon bo„ldi tibbiy va boshqa sog„liqni saqlash xodimlari. Bu mavzu
o„qitilishi kerak qanday kam aniq va qay darajada uni aspiranturada ta'lim uchun
qoldirilishi kerak. tibbiyot fanlari va informatika ham tushunchasi singdirilishi
beradi sog„liqni saqlash, ta'lim, - Biz bio-tibbiy axborot mavzular eng yaxshi
sog„liqni saqlash sharoitida ta'lim va o„rgandim, deb ishonaman.
Biotibbiyotshunolik Computing yangi kelganlar bilanoq ularning salomatligi o„quv
yakunlandi, deb, materiallar intensiv o„rganish uchun faqat cheklangan
imkoniyatlar bo„lishi ehtimoldan yiroq. a'zolari o„qitish asosiy usuli kamaytirish
davom etmoqda, deb yana bir ilmiy tibbiyot maktablarida uni rivojlantirish,
shuningdek, ma'ruza bo„yicha fokus uchun ishga o„tadi deb biotibbiyotshunolik
informatika ta'lim uchun Format, o„sishi ma'lum bo„ladi. Kompyuterlar o„quv
vositasi sifatida va bir aloqa uchun qurilma, muammo hal, va talabalar va
o„qituvchilar o„rtasida ma'lumotlar almashish, deb tobora 19 foydalaniladi. Shu
bilan birga, biotibbiyotshunolik Informatika asosiy mazmuni, ehtimol asosan sinf
mo„ljallangan ta'lim qilinadi.1
ADABIYOTLAR
1. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‗zbekiston davlatini
birgalikda barpo etamiz. O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish
tantanapi marosimiga bag‗ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‗shma
majlisidagi nutk, Toshkent, 2016.566. 2. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qatiy
tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi
bo‗lishi kerak. Mamlakatimizni 2016 yilda ijtimoiy-iktisodiy rivojlantirishning
asosiy yakunlari va 2017 yilga muljallangan iktisodiy dasturning eng muxim
ustuvor
yunalishlariga
bagishlangan
Vazirlar
Maxkamasining
kengaytirilganmajlisidagi ma„ruza, 2017 yil 14 yanvarToshkent, Uzbekiston, 2017.
104-6. 3. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta„minlash-
yurt taraqqiyoti va xalk farovonligining garovi. Uzbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasi kabul kilinganining 24 yilligiga bagishlangan tantanapi
marosimdagi ma„ruza. 2016 yil 7 dekabr- Toshkent, Uzbekiston, 2017. 48-6.
|
