Rus psixologiyasida diagnostik metodlardan foydalanish o’z tarixiga ega. Bu
jarayonda shartli ravishda 2 bosqichni ajratish mumkin.
Birinchi bosqich o’tgan asr 20-yillarining boshidan 30 yillar o’rtasigacha bo’lgan
davrni o’z ichiga oladi. Bu davrda pedagogika va psixotexnikada
test metodlari
keng tarqaldi. Bunga bog’liq ravishda pedalogiya – bola haqidagi fan rivojlana
boshlandi. Uning predmeti – bolalar hayotini o’rganish. irsiyatning rolini,
jismoniy va ma’naviy taraqqiyot qonunlarini aniqlash, bolalar psixikasida kasallik
ko’rinishlarini o’rganishdan iborat (K.N.Kornilov, 1917).
Bu davrda psixologik diagnostikaning rivojlanishiga M.S.Bernshteyn.
L.S.Vigotskiy, P.P.Blonskiy, S.G.Gellershteyn, N.D.Levitov, G.l.Rossolimo,
P.I.Shpilreyn, A.M.Shubert va boshqalar katta hissa qo’shdilar.
Olimlar
tomonidan ilgari surilgan qator ilg’or fikrlar keyinchalik rivojlantirilmadi, chunki
1936 yildan keyin bu sohadagi barcha tadqiqotlar to’xtatildi va
psixodiagnostikaning keyingi rivojlanishiga jiddiy to’siq yuzaga keldi.
Mashhur rus psixologi L.S.Vigotskiy shaxs psixik taraqqiyoti xususiyatlarini
o’rganishga muhim hissa qo’shdi. Uning ta’limoti insonga xos bo’lgan psixik
jarayonlar va inson ongining tarixiy rivojlanishiga bag’ishlandi.
Uning fikricha,
bolalar psixik taraqqiyoti insoniyat madaniyatni o’zlashtirishi natijasida ro’y
beradi. Bunda shaxs shakllanishida ta’lim va tarbiya jaravonlari yetakchi rol
o’ynaydi..
Psixologik diagnoz qo’yishning umumiy sharoitlariga aloqador asosiy mezonlarni
ajratib ko’rsatish mumkin:
psixologik diagnoz insonga xos bo’lgan maxsus hodisa va xususiyatlarni ochib
berishi kerak;
har qanday diagnoz oingan natijalarni bayon
qilish bilan chegaralanmasligi, u
yoki bu belgining vujudga kelish sababi, oqibati, keyingi rivojlanishi ham
namoyon bo’lishi kerak.
