|
Mustaqil ish tekshirdi: Xasanova N. Bajardi: Qodirova Zilola
|
| bet | 1/2 | | Sana | 07.01.2024 | | Hajmi | 27,25 Kb. | | #131753 |
Bog'liq atrabotka 1
Toshkent Davlat Iqtisodiyot universiteti
Iqtisodiyot fakulteti
Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi yo’nalishi
IQTISODIY TAHLIL VA AUDIT fanidan
MUSTAQIL ISH
Tekshirdi: Xasanova N.
Bajardi: Qodirova Zilola
IQTISODIY TAHLILNING METODI VA UNDA
QO‘LLANILADIGAN AN'ANAVIY USULLAR
Reja:
1. Iqtisodiy tahlil metodi
2. Iqtisodiy tahlil uslubining o'ziga xos xususiyatlari
3. Iqtisodiy tahlilning maxsus usullari
1. Iqtisodiy tahlil dialektikani o‘rganishning muhim vositasi hisoblanadi. Iqtisodiy tahlilning uslubiy asoslari dialektika va iqtisodiy nazariya faniga tayanadi. MaMumki, bilish nazariyasi shunga asoslanganki, u ham bo‘Isa, obyektiv (mavjud) dunyoni bilishdir. Bu degani bilish jarayoni dialektik xususiyatga ega bo‘lib, voqelikning in‘ikosidir. Bilish nazariyasining mantiqiyligi dialektik tarzda quyidagilarda aks etadi, ya’ni: jonli mushohada, abstrakt tafakkur, amaliyot. Bunda jonii mushohada bilishning birinchi bosqichi bo‘lib, u o'rganiladigan hodisalaming tashqi xususiyatlarini o‘z ichiga oladi. Abstrakt tafakkur bosqichida esa hodisalaming ichki mohiyati aniqlanib, ulaming rivojlanish qonuniyatlari 0‘rganildi. Lekin haqiqatni bilishning mezoni - amaliyotdir. Shu kabi iqtisodiy hodisa va jarayonlami bilish ham uch bosqichli bilish nazariyasiga asoslanadi. Bunda jonli mushohada bosqichida xo’jalik yuritishni bevosita iqtisodiy axborotlar tizimi orqali idrok etiladi. Bu o ‘rinda iqtisodiy axborotlar tizimiga shunday talablar qo‘yiladiki, bular bilish nazariyasining ikkinchi bosqichi - abstrakt tafakkurga ko‘p
jihatdan bog'liq. Aynan u dominant (asosiy) rolni o‘ynaydi. Iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilishda na mikroskop, na kimyoviy reaktivlardan foydalanish aslo mumkin emas, uni ham buni ham tafakkur kuchi bajaradi. Iqtisodiy hodisalami o'rganish jarayonida dialektik bilish usuli - analiz va sintez, deduksiya va induksiya usullaridan foydalaniladi. Iqtisodiy tahlil uslubi deganda esa, biznes-rejaning bajarilishiga va mahsulot hajmining o‘sishiga ta‘sir ko‘rsatuchi omillami tizimli va kompleks tarzda o'rganish, o’lchash va umumlashtirish usuli bo'lib, ular hisob, hisobot va hisobdan tashqari ma’lumotlami maxsus usullar orqali qayta ishlanilib, amalga oshirilishi tushuniladi. Ma’lumki, tahlil qilinayotgan obyektning faoliyatiga ichki va tashqi omillar ta’sir ko‘rsatadi. Ta’kidlash lozimki, tahlilda omillar deganda u yoki bu iqtisodiy ko'rsatkichga ijobiy hamda salbiy ta’sir ko’rsatuvchi faol harakat qiluvchi kuchlar nazarda tutiladi. «Sabab» atamasi nisbatan keng ko’lamdagi kompleks omillar tizimiga nisbatan qo'llanilib, ana bu kompleksni tashkil etuvchilar esa omillar deb ataladi.
Xo‘jalik yuritish samaradorligini oshirish imkoniyatini aniqlashda ijobiy ta’sir etuvchi omillar harakatini kuchaytirish va ularning salbiy ta’sirini tugatish zaxiralar deb ataladi.
|
| |
