|
Mustaqtil ish
|
| bet | 1/3 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 0,79 Mb. | | #231524 |
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
MUSTAQTIL ISH
FAN: Kompyuterni tashkillashtirish
Mavzu: Zamonaviy protsessorlarning xususiyatlari va bajaradigan vazifalari
Guruh: CAO012
Bajardi: O’rinboyev Muhammad Yusuf
Tekshirdi: Javliyev Shahzod
TOSHKENT – 2024
Reja:
I.KIRISH
Protsessor haqida tushuncha
II.ASOSIY QISIM
Protsessor tarkibi
Protsessor arxitekturasi
Super kompyuterlardagi protsessorlar
III.XULOSA
IV.Foydalanilgan Adabiyotlar
Protsessor haqida tushuncha
Zamonaviy protsessorlar, kompyuter sistemlarida xaridor tomonidan ishlatiladigan mahsulotlardir. Ular, bilgilar bilan amalga oshirish, ma'lumotlarni hisoblash, grafik ishlab chiqish va boshqa bir qancha amallarni bajarish uchun muhim tuzilmalar hisoblanadi.
Protsessorlarning tuzilishi kompleksdagi elektron komponentlardan iborat bo'lib, bir qator bosh elementlardan iborat. Asosan, ular ichida tartibga soluvchi protsessor arxitekturasi, xotira (RAM) interfeysi, chipta tizimi, xotira hujayralari va kuchlanish tizimlari mavjud.
Protsessor tarkibi
Protsessorning Tuzilishi:
- Protsessorning tuzilishi odatda bir necha katta qismlardan iborat bo'lgan chip (chiplar) shaklida bo'ladi.
- Chipning markazi protsessor yongasi (CPU - Central Processing Unit) deb ataladi, unda bajariladigan barcha hisobotlar, amalni bajarish buyruqlari va ma'lumotlar saqlanadi.
- Protsessorning tuzilishida binokor, tranzistorlar, kabinetlar, rejalardan iborat bo'lgan elektron elementlar mavjud bo'ladi.
Protsessorlar, tuzilishlarini eng yaxshi ko'rsatish uchun turli xil arxitekturalarga ega bo'lishi mumkin. Ular ko'plab tuzilish prinsiplarini o'z ichiga oladi, ammo umumiy tartibdagi tuzilish prinsiplari quyidagilar bilan belgilanadi:
Mikroprotsessor arxitekturasi: Bu, bir nechta funktsiyalar va qurilmalar to'plamini o'z ichiga olgan chipta tuzilish prinsipi hisoblanadi. Mikroprotsessorlar, chipta ichida yakuniy tarmoq, ma'lumot yuklash va saqlash elementlari, bajarish birliklari, yordamchi birlar va boshqa kerakli qurilmalarni o'z ichiga oladi.
CIPS (Complex Instruction Set Processor): CIPS arxitekturasi, bir instruksiya uchun bir nechta operandlarni qo'llashni ta'minlaydi. Bu protsessorlarda keng tartibdagi instruksiyalar to'plami mavjud bo'lib, bu instruksiyalar kuchli, ammo amalga oshirishning bajarish tezligini pasaytirishi mumkin.
RISC (Reduced Instruction Set Computer): RISC arxitekturasi esa muayyan instruksiya turi va ularga mos bo'lgan minimal instruksiya to'plami asosida ishlaydi. Bu protsessorlarda qisqa instruksiyalar va bajarish birliklari o'rniga ko'p operandli instruksiyalar ishlatiladi. Bu arxitektura bajarish tezligini oshirishi bilan mashhur.
Parallallik: Zamonaviy protsessorlarda parallallik qo'llanishining o'rniga keladigan elementlar mavjud bo'lishi mumkin. Bu, bir nechta amalni bir vaqtda bajarish imkonini beradi va amalni bajarish tezligini oshiradi. Parallallik xususiyati yuksek ish tezligi va bajarish samaradorligi uchun juda muhimdir.
1-rasm.Intel Pentium 4 protsessorining ko’rinishi
Keshlar: Keshlar (cache) protsessorlar uchun qo'llanadigan xotira turidir. Ular ma'lumotlarni o'z ichiga oladi va ularni protsessorga yaqin joyda saqlaydi. Keshlar, protsessorlar va xotira orasidagi tezlik farqini kamaytiradi, shuningdek ma'lumotlarni qayta qo'llashda ish tezligini oshiradi.
Advanced Micro Devices, Inc. , odatda AMD nomi bilan qisqartiriladi, Kaliforniyaning Santa Klara shahrida joylashgan , biznes va iste'mol bozorlari uchun kompyuter protsessorlari va tegishli texnologiyalarni ishlab chiqadigan Amerika ko'p millatli yarimo'tkazgich kompaniyasi .
Kompaniya 1969 yilda Jerri Sanders va boshqa bir guruh texnologiya mutaxassislari tomonidan tashkil etilgan. AMD ning dastlabki mahsulotlari asosan xotira chiplari va kompyuterlar uchun boshqa komponentlar edi. Keyinchalik kompaniya mikroprotsessorlar bozorini kengaytirib, sanoatdagi asosiy raqibi Intel bilan raqobatlashdi. 2000-yillarning boshlarida AMD qisman shaxsiy kompyuter bozoridagi kuchli mavqei hamda Athlon va Opteron protsessorlarining muvaffaqiyati tufayli sezilarli o'sish va muvaffaqiyatga erishdi. Biroq, kompaniya 2000-yillarning oxiri va 2010-yillarning boshida qiyinchiliklarga duch keldi, chunki u tezroq va kuchliroq protsessorlar ishlab chiqarish poygasida Intel bilan birga qolish uchun kurashdi. 2010-yillarning oxirida AMD muvaffaqiyati tufayli bozor ulushining bir qismini qaytarib oldi.Ryzen protsessorlari iste'molchilar va sharhlovchilar tomonidan yaxshi qabul qilindi. AMD protsessorlari shaxsiy kompyuterlar, serverlar, noutbuklar va o'yin pristavkalari kabi turli xil hisoblash qurilmalarida qo'llaniladi. Dastlab o'z protsessorlarini ishlab chiqargan bo'lsa-da, kompaniya keyinchalik 2009 yilda GlobalFoundries to'xtatilgandan so'ng, fabless deb nomlanuvchi o'z ishlab chiqarishini autsorsing qildi .
Protsessor. Bu, Shahsiy Kompyuter(ShK)dagi markaziy blok bo’lib, mashinaning barcha bloklari bajaradigan ishlarni boshqarish hamda axborot bilan arifmetik va mantiqiy operatsiyalar bajarish uchun mo’ljallangan.
2-rasm.Shaxsiy kompyuterning protsessori
|
| |
