|
Yuk ko‘tarish mashinalarining tasnifi
(klassifikatsiyasi)
|
| bet | 2/57 | | Sana | 15.11.2023 | | Hajmi | 4,17 Mb. | | #99118 |
Bog'liq KO‘TARISH, TRANSPORT majmuaYuk ko‘tarish mashinalarining tasnifi
(klassifikatsiyasi)
Yuk ko‘tarish mashinalari yukni vertikal yo‘nalishda yuqoriga ko‘tarish va pastga tushirish ishlarida qo‘llaniladi.
Yuk ko‘tarish mashinalari yuklarni korxona sexlari va kor- xonadan tashqarida ko‘tarib tushirish vazifasini bajaradi. Ishlab chiqarish korxonasidagi texnologik jarayon xarakteri, ko‘- tariladigan yukning fizikaviy, kimyoviy, mexanikaviy xossala- riga qarab ko‘tarish mashinalarining turi va konstruksiyasi tan- lanadi.
Yuk ko‘tarish mashinalarining turi va konstruksiyasini tan- lashda yuk ko‘tarish, yuk ortish, yuk tushirish ishlarini mexa- nizmlar yordamida bajarish, yuk ko‘tarish mashinalarining unumdorligi texnologik jarayonga mos kelishi, ko‘tarish jarayonida ko‘tarilayotgan yuklarga zarar yetkazmaslik, mashi- nalarga xizmat ko‘rsatayotgan ishchilarga qulay sharoit yaratib berish masalalariga jiddiy e’tibor berish kerak.
Yuk ko‘tarish mashinalari konstruktiv tuzilishi bo‘yicha qu- yidagi guruhlarga bo‘linadi:
oddiy yuk ko‘tarish mashinalari (lebyodkalar, domkrat- lar, tallar);
murakkab yuk ko‘tarish mashinalari (kranlar, ko‘targich- lar).
Oddiy yuk ko‘tarish mashinalari
Domkratlar. Yuk ko‘tarish balandligi cheklangan — yukni uncha katta bo‘lmagan balandlikka ko‘tarish, pastga tushirishga mo‘ljallangan mexanizmlar domkratlar deyiladi.
Domkratlar asosan ta’mirlash ishlarida qo‘llaniladi. Domkratlar qo‘l kuchi bilan, ayrim hollarda mexanizmlar yordamida ishga tushiriladi.
5
1-rasm. Vintli domkrat sxemasi:
1 — korpus; 2 — gayka; 3 — vint; 4 — yuk; 5 — dastak.
Konstruktiv tuzilishiga ko‘ra domkratlar reyka richagli, tishli richagli, vintli va gidravlik turlarga bo‘linadi.
Vintli domkratlar (1-rasm). Domkrat ko‘tarilishi kerak bo‘lgan yuk 4 ostiga qo‘yiladi va dastak 5 bilan ishga tushiriladi. Dastak vositasida vint 3 aylantirilsa, yuk vertikal yo‘nalishda yuqoriga ko‘tariladi yoki pastga tushiriladi. Vint 3 gayka 2 ichida aylanadi. Gayka 2 domkrat korpusi 1 ga qo‘zg‘almas qilib o‘rnatilgan.
2-rasm. Reykali domkratning kinematik sxemasi:
1 — korpus; 2 — tishli reyka; 3 — tishli g‘ildirak; 4 — yuk; 5 — dastak.
6
Agar ishchi dastakni F t= 0,1 0,4 kN kuch bilan aylantirsa, domkrat vinti 7—32 kN kuch bilan yukni ko‘taradi. Bunda vintli juftning uzatish nisbati 70—80 ga teng bo‘ladi.
|
| |
