Xlvastik. poeon va patalarni tikish.
Engil kiyimlarda xlyastik, pogon va patalarga belbog* singari ishlov
beriladi, o ‘ngini ichkariga qaratib q o ‘yiladi va 0,5-0,7 sm chok bilan
biriktirib tikiladi. Biriktirma chok yorib dazm ollanadi. Yaxlit bichilgan
xlyastik, pogon va patalar o ‘ngi ichkariga qaratib ikki bukiladi va
ag‘darish uchun o ‘rtasida 2-3 sm qoldirilib, uch ta tom oni, yoki
59
ag‘darish uchu n bir to m o n i qoldirilib, qolgan tornonlari tikiladi.
B urchaklarida ch ok h aq id an 0 ,2-0 ,3 sm qoldirilib, ortiqchasi qirqib
ta sh la n a d i. D etal o ‘ngiga a g ‘d a rilib , ch o k lari t o ‘g ‘rilan ad i va
dazm ollanadi. (37-rasm , a).
37 rasm. (a)
Ustki kiyimlarda xlyastik va patalar osti qavati astarlik gazlam adan
tayyorlanadi. Bu detallam i universal m ashinada tikish u ch u n , ularga
astar tom onidan aylana yoki uchli joylarida avra to m o n id an solqilik
hosil qilib, ag‘darm a ch ok solinadi. Bunda detaining astari avrasidan
ko‘ra 0,4-0,6 sm ensiz bo'lishi kerak. C hok solingandan so ‘ng burchak
joylar 0,2-0,3 sm kenglikda ch o k haqi qoldirib, qirqib tashlanadi.
D e ta lla r a s ta r to m o n d a n d a z m o la n ib , b ezak b a x y a q a to r avra
tom on dan yurgiziladi. (37-rasm ,b).
37 rasm.(b)
5.4. Tikuv buyutnlarida ishlatiladigan bezak materiallarni tikish
Kiyim tikishda xilm a-xil jiyak, sutaj, lenta, to ‘r, burm alar, buflar,
vaflilar keng ishlatiladi.
60
Jiyak va sutaj bolalar va ayollar ko‘ylaklarida h am da bluzkalarda
bezash uchun ishlatiladi. Jiyak h ar xil rangli va naqshli. bo'ladi.
S h ak ld o r ch etli jiy ak kiyim ning o ‘ngiga b o stirib tikiladi. Uni
belgilangan chiziq b o ‘yicha o ‘ngi bilan q o ‘yib, o ‘rtasidan bostirm a
chok bilan tikiladi.
T o ‘g ‘ri chetli jiyak detalga belgilangan chiziq b o ‘yicha q o ‘yiladi va
chetidan 0,1 sm ichkaridan bir yoki ikki tom onidan bostirib tikiladi.
Sutaj bilan kiyim yoqasining, m anjetlarning chetlari, etagi va
boshqa joylari bezaladi.
T o ‘r asosan tungi k o ‘ylaklarni bezash uch u n ishlatiladigan bezak.
A m m o hozirgi vaqtda un d an ayollar va b olalar yengil kiyimini
bezashda ham foydalanilm oqda. T o ‘r detaining o ‘ngiga belgilangan
chiziq b o ‘yicha q o ‘yiladi va baxyaqator oldida detal chetini qirqib,
to ‘m ing chetidan 0,1 sm ichkaridan universal tikuv mashinasida
yoki maxsus m ashinada bostirib tikiladi. (38-rasm , a).
Burmalar ayollar va bolalar yengil kiyyimida bezak sifatida yoki
vitachkalar o ‘m ida ishlatiladi. Burmalar hosil qilish uchun detalga
bo'sh baxyalar bilan ikkita parallel baxyaqator yuritiladi. Birinchi
baxyaqator qirqimdan 0,7-0,8 sm , ikkinchisi esa 0,9-1,4 sm ichkaridan
yuritiladi. Detaining qirqimi ostki baxyaqatoiga zarur uzunlikda teriladi,
61
detalga hosil b o ‘lgan burm alar bir m e’yorda tarqatib chiqiladi. Detalda
bu rm a hosil b o 'lg a n d a n s o ‘ng shu detal qirqim ining uzunligi u
biriktirilgan detal qirqim i uzunligiga teng b o ‘lishi kerak.
Buflar ich kiyim larni h am d a ayollar va b olalar k o ‘ylaklarini
bezash uchu n ishlatiladi. U lar buyum lam ing bir turi b o iib , q o ‘lda
yoki m ashinada tayyorlanishi m um kin.
Q o‘lda tayyorlanadigan buflar har xil naqshli boladi. Buflar detaining
teskari tom onidan nuqtalar yoki chiziqlar tarzida belgilab olinadi. Buf
qatorlari orasidagi masofa 0,8-1,0 sm boMishi zarur. H ar bir qatordagi
nuqta bir-birining tagiga aniq tushishi lozim. Oldin sirma qaviqqator
tushiriladi; bunda igna aniq nuqtadan qadalishi va ikki nuqta orasidan
chiqarilishi kerak.
So‘ngra
ip mayda taxlamalam ing bukmalari
yuqoriga chiqadigan qilib taranglanadi. Mayda taxlamalar keyinchalik
surish mumkin bo‘ladigan darajada taranglanadi. Mayda taxlamalar hosil
b o ‘lgandan so‘ng gul tikishga kirishiladi (39-rasm, a).
.
•• ’i i ■
- X 1 1 ‘
if
:r',Tl
iw /w iJiu & w w #
1
■ ' чл\*Д
лум '* *' tfiWA
|
