B o zo r iqtisodiyoti tizim i — x u s u s iy ta d b irk o rlik . la n las h erkinligi,
r a q o b a t m u h it ig a asoslavmdi. B o z o r iq ti s o d iy o tid a a lo h id a su b y e k t-
la rning shaxsiy q iziqishlari in o b a tg a o lina di. “ S o f b o z o r iq tiso d iy o ti”
— d a v l a tn i n g iqtiso d iy o tg a a ra la sh u v in i. b o s h q a ru v in i t o 'l i q inkor
etadi. D a v la t faqat “ o ‘yin q o id a la r ig a " rioya qilinishini n a z o r a t qilib
turadi. B o z o rd a g i su b y e k tla r f a q a tg in a sh a x siy m anfaatlari, foydalarini
k o ' z d a tutib, fao liy at o lib boradilar.
M a'm u riy buyruqhoztikka asoslangan iqtisodiy tizim - b o z o r
i q tiso d iy o tig a te skari tiz im b o 'l i b , d a v l a t m u lk c h ilig ig a as o sla n a d i.
y a ’ni b a r c h a vo sita la r d a v la tg a tegishli b o 'la d i .
Bu iqtisodiyotning xarakterli tomoni, ishlab chiqarishning m onopo-
liyalashuvidir. B uning natijasida ilmiv — texnik taraqqiyot ham to'xtaydi.
H ozirgi k u n d a hech qaysi m a m l a k a t u sh b u uch tiz im d a n birini
y a q q o l o ' z i d a n a m o y o n e tm ag a n . A k s a riy a t riv o jla n g an m a m l a k a t l a r
d a y u q o rid a g i uch tiz im n in g ele m e n tla rin i o ' z i d a m u ja s s a m etgan
aralash iqtisodiyotni ta nlaydi. A ra la s h iq tiso d iy o td a bozor iq ti s o d iy o
tiga faol r a v is h d a d a v l a tn i n g ara lash u v i h am q o 's h ila d i.
Shu o ' r i n d a b o z o r n in g in fra tuz ilm a si va strukturasi (tarkib i)ni
a l o h id a k o 'r s a t i s h lozim.
In fratu zilm a - b o z o r g a x iz m a t k o 'r s a tu v c h i, u n in g m e ’y o r d a
faoliyat borishi, to v a r v a x iz m atlarn i x a r a k a tla n is h i g a y o r d a m beruv-
chi institutlar m a jm u a s in i tashkil qiladi.
In fr a tu z ilm a o ' z ic h ig a qu y id a g i ele m e n tla rn i oladi :
1. B irja la r (tovar, fond, valyuta)
2. A u k s io n la r, y a r m a rk a la r
3. U lg urji va c h a k a n a s a v d o qilu v e h i k o rx o n a la r
4. B a nkla r, fo n d lar
5. S u g 'u r t a k o m p a n iy a la r i
6. M e h n a t birjasi
7. A x b o ro t m a rka zla ri
8. Y u rid ik k o n to r a la r
9. R e k la m a agcntliklari
10. A u d ito rlik va k o n s a ltin g firm alari
B u e l e m e n tla r bir - biri bilan o ' z a r o b o g 'liq . A g a r ular bir - biri
bilan m u ta n o s ib l ik d a liv o jlan s a. iqtisodiy otda m u v o z a n a t bo 'lad i.
2()
a ga rda birorta e l e m e n t b e q a r o rla s h s a (m a sa la n , bank so h a si) b o z o r
iq tiso d iy o tin in g u m u m i y h o la tig a salb iy t a 's i r k o 'rs a tis h i m u m k in .
