|
Namangan muxandislik-texnologiya instituti
|
| bet | 5/104 | | Sana | 17.02.2024 | | Hajmi | 13,19 Mb. | | #158020 |
Bog'liq JIXOZ majmua oxirgi variyanti Документ Microsoft Word, 1-Amaliy ish (2), 1-Amaliyot ishi (2), 2-Laboratoriya ishi. Krivoship-shatun va gaz taqsimlash mexanizmlari., реферат, ЮМБ КУРС ЛОЙИХА МАВЗУЛАРИ — копия (охри), 9au, vazira, 01-MA’RUZA KIRISh ILM VA ILMIY TUShUNChALAR, tilchilar, 141-149, Asosiy uzatma. differentsial va yarim o`qlar., Atom tuzilishi, Защита информации в компьютерных системах и сетях железнодорожного транспорта (1)0,4 0,6 0,8
2.10 - rasm. Xarakatlantiruvchi kuch 8 ning foydalanish koeffitsiyentining aylanish darajasiga boshikligi (Jarayon mikrokinetikasini tadqiq qilish shuni ko‘rsatadiki, tezliklar maydoni jarayonning kechishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Tezliklar kesimi parabolik xarakatdan ancha farq qiladi, bu esa reaksion massaning qovushqokligining o‘zgarishi bilan bog‘likdir.
Qovushqoklikning keskin oshishi konversiyaning f = 0,75-0,80 darajasida sodir bo‘ladi, f = 0,95 - 0,98 darajada esa krvushkrklik 1,0 Pa s dan ortiqroq bo‘lishiga erishiladi.
Qovushqoq oqimning Ye = 90 kDj/mol ga teng bo‘lgan faollanish quvvati qovushqoklikning harorat bilan chambarchas bog‘liqligidan dalolat beradi.
Oqimdagi qovushqokdikning turliligi shunga olib keladiki, qovushqokligi kam eritmaning oqimi devorga yopishgan qovushqoq qatlam ta’sirida o‘q tarafga siqilib borib quvur o‘qi bo‘ylab surilib ketadi. O‘zgarish darajasi past bo‘lgan eritma asosan mana shu oqimda xarakat qiladi va bu bilan o‘zgarishning o‘rtacha darajasini pasaytirib yuborardi. Uzunligi 14 m bo‘lgan quvursimon reaktorning samaradorligi a’lo darajada qorishtiruvchi ikkita reaktordan iborat reaktorlar tizmasining samaradorligi bilan bir xildir.
Reaktordagi eritma oqimini aralashtirib turish uchun radiusi bo‘ylab teshiklari bo‘lgan lappak ko‘rinishdagi qo‘zg‘almas qorishtirgichlar o‘rnatiladi. Lappaklar 10 - 15 quvur diametri oralig‘ida joylashtiriladi. Har bir lappakning sathi quvur ko‘ndalang kesimi sathining 30 - 40% iga teng bo‘ladi.
2.10 - rasmda xarakatlantiruvchi kuchlarning foydalanish koeffitsiyentining o‘zgarish darajasi f ga boglikligi bo‘sh reaktor va qo‘zg‘almas qorishtirgichli reaktor misolida tasvirlangan. Haroratning ko‘tarilishi va qo‘zg‘almas qorishtirgichlar qismlarining ko‘pligiga moyil ravishda reaktorning samaradorligi orta boradi. Qo‘zg‘almas qorishtirgichlarning o‘rnatilishi reaktor samaradorligini 0,2 dan 0,65 gacha oshirish imkonini beradi. Ayni paytda reaktorning hajmi eng yaxshi siqib chiqaruvchi reaktorning hajmidan 35 - 45% ga kattaroq bo‘ladi.
6 kaprolaktamni uzluksiz polimerlash uchun ichki diametri 0,2 - 0,8 m, balandligi 5 - 12 m va hajmi 2 m3 gacha bo‘lgan tik holatdagi quvursimon reaktorlar va ishlovchi U - simon reaktorlar qo‘llanadi. Ulardagi jarayonning davomiyligi 5-6 soatni tashkil qiladi.
Kaprolaktamni faollashtiruvchi moddalar - suv va AG tuzi bilan birgalikda 75 – 90 °C li haroratda eritib (2.11 - rasm), 240 – 250 °C gacha qizdirilgan U - simon reaktorning birinchi qismiga quyiladi. Eritmaning bo‘ylamasiga aralashishini kamaytirish uchun reaktorning ichiga perforatsiya (g‘alvirsimon teshiklar) lappaklarni yotiq holatda joylashtiriladi. Eritma birinchi qismdan ikkinchi qismning tashqi quvuriga yupqa qatlam ko‘rinishida kelib tushadi. Eritma tashqi quvurdan ikkinchi qismning ichki quvuriga kuyiladi. Eritmaning ichki quvuriga oqib tushayotganida u gazsizlanadi. Birinchi qismdagi eritmaning darajasi ikkinchi qismdagi ichki quvurdagi eritmanikidan baland holda tutib turilishi eritmaning reaktorda uzluksiz oqib turishini ta’minlaydi.
Polimerlash azot yostig‘i ostida o‘tkaziladi. Qovushqokdigi 200 Pa s atrofida bo‘lgan eritma massasi laminar rejim sharoitida minutiga 0,4 -0,6 m tezlik bilan xarakatlanadi. Biroq birinchi qismda konvektiv qorishish va laktamnining sakrashi, ikkinchi zonadagi halqali tirqishda esa oqimning baypasirlanishi kuzatiladi. Oqimning bo‘ylamasiga qorishishi jarayonining davomiyligining 24-32 soatga uzayishiga olib keladi.
Difenipolpropanning dinatriyli tuzini oligomerlar hosil qilish bilan uzluksiz ravishda fosgenlash uchun reaktorlarning bir nechta variantlari ishlab chikilgan.
2.12 - rasmda ko‘p jarayonli issiklik almashtirgich va ostki ajratuvchi (dispersiyalovchi) qismlardan iborat PXR sanoat ximiyasi instituta tarafidan ishlab chiqilgan tik holatdagi (vertikal) reaktorning tasviri berilgan.
Ostki qismida sovutuvchi qobiq (rubashka)lar bilan ta’minlangan uchta qorishtirish qism (seksiyalari) ustunning balandligi bo‘ylab birlashtirilgan. Seksiyalarda reaksion muhitdagi fosgenni qo‘zg‘almas qorishtirgichlar bilan mayda zarrachalarga ajratish (dispepsiyalash) sodir bo‘ladi va fosgenning fazalararo kondensatsiyasining DFP dinatriyli tuzining 25 °C haroratdagi reaksiyasi bo‘lib o‘tadi. Yuqoridagi seksiyaning ustida qo‘shimcha qorishtirish uchun Rashig halqalari bilan to‘ldirilgan uchlik (nasadka) mavjud. Uchlik (nasadka)ning balandligi 500 mm.
2.11 - rasm Uzluksiz xarakat qiluvchi U - simon reaktorning shakli: 1 - birinchi seksiyaning yon devori; 2 - birinchi seksiyaning qobig‘i (ustki pardasi); 3 - elektr isitish unsurlari; 4 - galvirlangan (perforatsiya qilingan) lappakli val; 5,6 - ikkinchi seksiyaning tashki va ichki qobig‘i; I- monomer eritmasi; II - polimer.
Reaktorning ustki qismi diametri 800 mm li 60 m2 li qizdiriladigan sathga ega bo‘lgan ko‘p jarayonli qoplamali quvurli issiklik almashtirgichdan iborat. Qizdiruvchi quvurlarning diametri 38 mm. Reaktorning yukorigi issiklik almashtiruvchi kismi reaksion muhitni sovutish uchun xizmat qiladi. Quvurlardagi xarakatlar laminar rejimda. Issiklik uzatish koeffitsiyenti eksperimental xulosalarga ko‘ra 200 - 400 kDj/m soat grad atrofida. Quvurlardagi issiklik uzatish koeffitsiyentini oshirish uchun turli yo‘nalishli vintlar ko‘rinishdagi qo‘zg‘almas qorishtirgichlar o‘rnatilgan. Ko‘p jarayonli issiklik almashtirgichning birinchi jarayonlar sodir bo‘ladigan quvurlari va reaktorning kuchli reaksiya sodir bo‘ladigan ostki dispepsiyalovchi qismi VT - 1 markali titandan tayyorlangan.
RG nusxali reaktor asosida tirkama muzlatgich bilan fazalararo jarayonni o‘tkazishga moslashtirilgan reaktor ishlab chiqilgan. -12 °C li namokob muzlatuvchi vosita vazifasini o‘taydi. Reaktor gazning a’lo darajada aralashish zonasi va a’lo darajada siqib chiqaruvchi aylanma zonadan iborat. Reaktorning ichida reaksion qorishmaning aylanma xarakatining uzunligini oshirish uchun stakan joylashtirilgan.
2.12 - rasm. Tajriba reaktori - IPX (PXR) uzluksiz xarakat qiluvchi fosgeneratori: 1 - dispetsiyalagichlar; 2 - nasadka (uchlik)li seksiya; 3 - qoplamali quvurli issiklik almashtirgich; I -fosgen; II - DFP dinatriyli tuzi; III -suv; IV - reaksiya mahsulotlari.
"Quvur ichidagi quvur" nusxali siyrak fazali va qorishtiruvchi moslamalik sig‘imli reaktorlarni taqqoslashdan quyidagi xulosalarni chiqarish mumkin:
"Quvur ichida kuvur" tipidagi reaktorlardan asosan sintezning nisbatan unchalik uzoq bo‘lmagan davomiyligi (bo‘lish vaqti)da foydalaniladi; qorishtiruvchi moslamalar bo‘lish vaqtining ancha keng intervalida ishlashi mumkin;
"Quvur ichida quvur" reaktorlari L/D yaqin aloqadorligi bosim keskin tushib ketishi hollarining chuqurlashishiga olib keladi. Bunday reaktorlarni birlashtirish (montaj qilish) uchun katta ishlab chiqarish maydonlari l ozim bo‘ladi;
"Quvur ichida quvur" nusxadagi reaktorlar sigimli reaktorlarga qaraganda ancha yuqori bosimlarda ishlay oladi, konsentratsiyalar va xaroratlar maydoni intensiv siqib chiqarish reaktoridagi maydonlarga yaqinlashadi va buning oqibatida reaksion reaksion massaning zichligi yanada kamayadi:
“Quvur ichida quvur” reaktorlarini parvarish qilish va ta’mirlash xam murakkabroq.
Quyidagi polimerlarni, poliamid, polipropilen, nolikarbonat, polisulfop, polietilen, sintez jarayonini amalga oshirilayottanda, suyuqliklarni kovushqoligi 10~3 dan 500 PA s gacha o‘zgaradi. Bundan tashqari, sintez jarayoni agressiv muxitlarda olib boriladi, shuping uchup apparatlarni yuqorilsgirlangan po‘latlardan va titandan tayyorlapadi.
Maxsus qo‘llaniluvchi reaktorlar texnologik jarayonini ahamiyatlarini e’tiborga olgan holatda loyixalanadi.
2.8. rasmda polipropilen polimerini olish uchun qo‘llaniladigan, xajmi 25 m3 ga teng bo‘lgap reaktor ko‘rsatilgan.
Reaktor - korpusdan (idishdan), issikdik almashinish apparatidan (yarim kuvurlardan yig‘ilgan) va yakor - parrakli aralashtiruvchi moslamalaridan tashkil topgan. Xarakatlantiruvchini quvvati 25 kVt. Apparatdagi idish bosimi - 4 mPA.
Rasmdan ko‘rinib turibdiki aralashtirish moslamasi ikki hil bo‘lib, tspa qismida lopastli aralashtirgichlar, reaktorpi pasgki qismida yakor aralashtirgich qo‘llanilgan.
Aralashtirgichni tepa qismi suyuq propan - propilen fraksiyasini qattiq katalizator bilan aralashtirish uchun qo‘llapiladi. 70 °C polirizatsiyalanish natijasida kukunsimon polimer xosil bo‘ladi. Ushbu xosil bo‘lgan polimer suspenziyasipi aralashtirib turish uchun aralashtirgichni pastki yakorsimon qismi ishlatiladi.
Reaksiya jarayonini to‘la o‘tganligi aralapttirgichni valiga tok kuchi ortib borishi bo‘yicha aniklanadi va ushbu kuch 15-45 A teng bo‘lganda reaksiya yakunlanadi.
Maxsus reaktorlarni keyingi tipi kuvursimon reaktorlardir. Ushbu turkumdagi reaktorlarda zichligi past bo‘lgan poliztilen olinadi. Quvursimon reaktorlar uzluksiz ishlovchi reaktorlar bo‘lib siptez jarayoni yuqori bosim va temperatura 75-280 °C oralig‘ida olib boriladi.
Quvursimon reaktorlar "kuvur-kuvurda" tipidpgi alohida seksiyalardai yigilgan bo‘ladi. Quvurning ichki diametri gazsimon etilen yo‘nalishi bo‘yicha 24 mm dan 70 mm gacha kattalashib boradi.
Quvurning umumiy uzunligi 1500 m ga teng bo‘lishligi mumkin. Quvursimon reaktorlar ikkita zonaga 180-200 °C gacha isitiladi, ikkipchi zonada etilen polimerlashadi.
Reaktordagi etilenni konversiya darajasi 20-30% atrofida bo‘ladi. Reaksiyaga kirmagap etilen, kayta, reaktorni kirish qismiga yuboriladi.
8 - kaprolaktamni uzluksiz polimerlash uchun ham vertikal quvurli reaktorlar ko‘llaniladi. Reaktorni ichki diametri 0,2-0,8 m, balandligi 5-12 m, xajmi 2 m2 gacha.
Bundap gashqari 8 - kaprolaktamni uzluksiz polimerizatsiyalash uchun i -simop reaktorlar ko‘llaniladi. Jarayonning davomati 5-6 soat.
i -simon reaktorlarni birinchi seksiyasiga 75-90 °C suyuklashtirilgan kaprolaktam va tarkibida suv va AG tuzi bo‘lgan aktivator yuklanadi.
Biripchi seksiyadai eritma reaktorni ikkinchi seksiyasini tashqi kuvuriga tushadi. Quvurning diametri 0.35-0.6 m. Tashqi kuvurdan eritma ikkinchi seksiyaning ichki kuvuriga yushib oqib tushadi. Polimer reaktorni ikkinchi seksiyasndagi pastki kismidan oqib chiqadi.
"Quvur-quvur № tipidagi va aralashtirgichli reaktorlarni solishtirish natijasida kuyidagi xutosalarni keltirish mumkin:
"Quvur-quvur" tipidagi reaktorlar asosap sintez davomati uncha ko‘p bo‘lmagan jarayonlar uchun qo‘llaiiladi.
Aralashtirgichli reaktorlar siptez vakt intervali keng bo‘lgan jarayonlarda ko‘llanilishligi mumkin.
"Quvur-quvur" tipidagi reaktorlarni o‘rnatish uchun kup joy
talab qiladi.
4. "Quvur-quvur" tipidagi reaktorlarni sozlash va qayta ta’mirlash ancha murakkab masaladir.
|
| |
