Natural sonlar ustida amallar

5-SINF
O’QITUVCHI:
ZIYODULLAYEVA
RUSHANA

NATURAL SONLAR USTIDA AMALLAR
N1.Fermer xo‘jaligida birinchi kuni 125 t, ikkinchi kuni birinchi kundagidan 42 t
ko‘p kartoshka terib olindi. Uchinchi kun esa ikkinchi kundagidan 28 t ko‘p
kartoshka terib olindi. Uch kunda jami necha tonna kartoshka terib olindi?
N2Yig‘indini qulay usulda hisoblang:
a) 325 + 484 + 675; e) 448 + 323 + 52 + 77;
b) 321 + 337 + 363; f) 123 + 978 + 277 + 22;
d) 234 + 456 + 166; g) 511 + 245 + 855 + 89
N3.Yig‘indini qulay usulda hisoblang:
a) 11 + 12 +13 + 14 + 15 + 16 + 17 + 18 + 19 + 20;
b) 23 + 25 + 27 + 29 + 31 + 33 + 35 + 37;
d) 5 + 10 + 15 + 20 + ... + 100;
e) 94 + 84 + 74 + ... + 24 + 14 + 4.
N4. Asilbek va Shohruh pomidor terishdi. Asilbek 12 kg 750 g, Shohruh esa
Asilbekdan 8 kg 500 g ko‘proq pomidor terdi. Ular jami qancha pomidor
terishdi?
N5.Plastik kartochkada 125 500 so‘m pul bor edi. Do‘kondan 25 950 so‘mlik
xarid amalga oshirildi. Kartochkada necha so‘m pul qoldi?
N6.C nuqta AB kesmada yotadi. Agar AB = 48 sm va CB = 29 sm ekanligi
ma’lum bo‘lsa, AC kesmaning uzunligini toping.
N7 1 litr suvning massasi 1 kg ga teng. 1 litr benzinning massasi esa undan
270 g kam. 1 litr benzinning massasi qancha?
N8 Bir soat davomida birinchi robot (avtomatlashtirilgan dastgoh) 1745 ta,
ikkinchi robot esa 2100 ta detalga ishlov berdi. Ikkinchi robot birinchisiga
qaraganda nechta ko‘p detalga ishlov bergan?
N9.Ayirish amali xossalaridan foydalanib, qulay usulda hisoblang:
a) (6 642 + 1 956) – 956; b) 95 947 – (95 447 – 225);
d) (1 813 + 874) – 1 713; e) (7 563 + 1 437) – 999.

O’QITUVCHI:
ZIYODULLAYEVA RUSHANA
N10.AB kesma uzunligi 43 sm. C va D nuqtalar AB kesmadayotadi. D nuqta esa C va B 
nuqtalar orasida yotadi. Agar
a) AC = 15 sm, DB = 19 sm; b) AD = 28 sm, CB = 20 sm bo‘lsa,
CD kesma uzunligini toping?
N11.ABCD to‘rtburchakning perimetri 100 sm. AB tomon 44 sm,
BC tomon AB tomondan 15 sm qisqa, lekin CD tomondan
8 sm uzun. AD tomon uzunligini toping
N12.Sonlar nurida C(18) nuqtani belgilang va undan 9 birlik chapda D va 5 birlik
o‘ngda joylashgan E nuqtani belgilang. D va E nuqtalarning sonlar nuridagi
koordinatasini toping
N13 Jirafaning bo‘yi 430 sm. Zebraning bo‘yi esa undan 274 sm qisqa.
Zebraning bo‘yini toping
N14.Cnuqta AB kesmada yotadi. Agar AB = 24 sm va CB = 15 sm ekanligi
ma’lum bo‘lsa, AC kesmaning uzunligini toping.
N15. Bir haftada birinchi ishchi 1745 ta, ikkinchi ishchi esa 3421 ta detal yasadi.
Ikkinchi ishchi birinchisiga qaraganda nechta ko‘p detal yasagan
N16Ayirish amali xossalaridan foydalanib, qulay usulda hisoblang:
a) (3 426 + 2 345) – 345; b) (3 453 + 898) – 2 353;
d) 12 387 – (12 187 – 887); e) (6 578 + 1 437) – 1578.
N17 Amallarni bajaring:
a) 12 478 – 12 378 + 7934; b) 38 709 + 13 576 – 21 709;
d) 28 676 + 1111 – 21 776; e) 41 512 + 13 924 – 23 412.
N18.To‘g‘ri to‘rtburchak shaklidagi maktab hovlisining bo‘yi 216 m, eni esa
bo‘yidan 45 m qisqa. Maktab hovlisining perimetrini hisoblang
N19. 1 kg konfet 5800 so‘m turadi. a) 23 kg; b) 15 kg; d) 8 kg; e) 2 kg konfet
qancha turadi?
N20. AB kesmada C nuqta olingan. Agar AC = 9 sm va CB kesma AC kesmadan
4 marta uzun bo‘lsa, AB kesmaning uzunligini toping.
O’QITUVCHI:
ZIYODULLAYEVA RUSHANA

N21.
Dono singlisi Nargizadan 7 yosh katta. Uning yoshi otasining yoshidan 3 marta
kichik. Agar Nargiza 5 yoshda bo‘lsa, Dono va uning otasi yoshini toping.
N22. Ashraf birinchi kun kitobning 27 betini oʻqidi. U ikkinchi kuni kitobning birinchi
kunga qaraganda 3 marta koʻp betini oʻqidi. U ikki kunda kitobning necha
betini oʻqigan?
N23. Sayohatchi birinchi kuni 12 km yoʻl yurdi. U ikkinchi kuni birinchi kunga
qaraganda 2 marta koʻp, uchinchi kuni esa birinchi kunga nisbatan 3 marta
koʻp yoʻl bosdi. Sayohatchi uch kunda qancha masofani bosib oʻtgan?
N24.
Velosipedchi uyidan manzilga 6 km/soat tezlik bilan harakatlanib, 4 soatda
yetib keldi. Agar u qaytishda tezligini 2 km/soatga oshirsa, uyiga qancha
vaqtda qaytib boradi?
N25. Ko‘paytmalarni taqqoslang:
a) 21 · 64 va 38 · 79; b) 82 · 19 va 69 · 39
N26. 
Amallarni bajaring:
a) 204 ∙ 65 – 38 ∙ (71 – 36) + 419; b) (547 + 4333) ∙ 35 – 205 + 70 ∙ 5;
d) 2948 – 18 ∙ (100 – 93) + 75; e) 100001 – 11 ∙ (38 + 16) ∙ 6.
N26. 1 kg pishloq 8500 so‘m turadi. a) 13 kg; b) 5 kg pishloq qanch a turadi?
N27. ABC uchburchakning AB tomoni 36 mm va u BC tomondan 3 marta
qisqa. Agar uchburchak perimetri 225 mm bo‘lsa, AC tomon uzunligini
toping.
N28. Birinchi uskunada 1 minutda 17 ta, ikkinchisida esa 19 ta detalga ishlov
berish mumkin. Agar birinchi uskuna 13 minut va ikkinchi uskuna 15 minut
ishlatilsa, jami nechta detalga ishlov beriladi?
N29. 
Birinchi ishchi bir kunda 57 ta, ikkinchi ishchi esa birinchi ishchidan
12 ta kam buyum tayyorlaydi. Bu ishchilar 5 kunda nechta buyum
tayyorlaydi?
N30. Amallarni bajaring:
a) 42 ∙ 25 – 18 ∙ (97 – 87); b) (7542 + 3343) ∙ 15 – 170 ∙ 12.
O’QITUVCHI:
ZIYODULLAYEVA RUSHANA

N31. Uy sharoitida bitta cho‘g‘lanma lampa energiyani tejovchi lampaga almashtirilsa,
bir yilda 53 kg ko‘mir tejaladi va 105 kg zaharli is gazining atmosferaga
tarqalishining oldi olinadi. Agar 6 ta lampa almashtirilsa-chi?
N32. 
Hisoblang.
a)9 : 3 ; b) 18 : 6; d) 30 : 2; e) 75 : 3;
f) 45 : 3; g) 54 : 2; h) 24 : 2; i) 24 : 3.
N33. Tushirib qoldirilgan sonni ayting.
a) 3 ∙ … = 36; d) 10 ∙ … = 30; f) … : 3 = 13; h) 50 : … = 2;
b) 2 ∙ … = 50; e) 30 : … = 3; g) … : 50 = 2; i) 99 : … = 9.
N34. Bo‘lishni bajaring:
a)512 : 16; b) 1980 : 36; d) 1530 : 15; e) 1050 : 15;
f) 3080 : 5; g) 2106 : 39; h) 15 655 : 31; i) 31 108 : 44.
N35. Bo‘lishni bajaring. Natijani ko‘paytirish orqali tekshiring:
a) 804 : 67; b) 672 : 56; d) 1224 : 12; e) 1072 : 8;
f) 14 : 1; g) 0 : 323; h) 9450 : 18; i) 1515 : 15.
N36. Bo‘lishni «burchak» usulidan foydalanmasdan bajaring. Natijani ko‘paytirish
yordamida tekshiring:
a) 254 254 : 254; b) 363 636 : 36; d) 656 565 : 13;
e) 90 045 015 : 15; f) 600 900 300 : 30; g) 350 175 070 : 35
N37. Zafar qarichining uzunligi 16 sm. Uzunligi 192 sm bo‘lgan arqon
Zafarning qarichi bilan o‘lchansa, necha qarich chiqadi?
N38. Amallarni bajaring:
a) 27 440 ∙ 270; b) 36 300 ∙ 8600; d) 646 400 : 80; e) 73 020 500 : 50.
N39. 
1887 sonini ko‘paytuvchilardan biri 37 bo‘lgan ikki son ko‘paytmasi
ko‘rinishida tasvirlang
O’QITUVCHI:
ZIYODULLAYEVA RUSHANA

SONLI VA HARFIY IFODALAR
N40. Sonli ifodaning qiymatini toping:
a) 13 · 5 + 98; b) 127 + 108 : 3 – 24; d) 12 · 8 + 98 – 35;
e) 23 · 4 + 121 : 11; f) 5 · 23 + 6 · 41; g) 455 : 5 – 13 · 7 + 43.
N41. Harfli ifodaning qiymatini toping:
a) 128 – b, bunda b = 31; 43; 59. b) b – 18, bunda b = 39; 124; 215.
d) 35 + x, bunda x = 0; 10; 100. e) 125 – x, bunda x = 0; 110; 98.
N42. 
Harfli ifodaning qiymatini toping:
a) (128 – 12b) + (14b – 18), bunda b = 3; 4; 5.
b) (30y – 25) – (20y + 10), bunda y = 4; 8; 10.