- a) yangi tovarlarga; b) bozorda o’z o’rnini topgan tovarlarga narxni hisoblashda narx belgilashning qaysi usuli tanlanadi

Download 4,58 Mb. Pdf ko'rish
bet	104/175
Sana	22.05.2024
Hajmi	4,58 Mb.
	#250503

1 ... 100 101 102 103 104 105 106 107 ... 175

Bog'liq
Navoiy davlat konchilik instituti ashurova n. B. Atamuradov sh

Haridorning psixologiyasi asosida narx belgilash.

- a) yangi tovarlarga; b) bozorda o’z o’rnini topgan tovarlarga narxni
hisoblashda narx belgilashning qaysi usuli tanlanadi;

- raqobatchilar narxlarining o’zaro munosabati;
- narxlar o’zgarishi tezligi;
-
narxning tovarning hayotiy davri (sikli)ga bog’liq ravishda o’zgarishi;

- narxdan arzonlashtirishlarni ishlatilishi.
Тovarlarga narx belgilash usulini tanlash narx siyosatining eng muhim nuqtai
nazaridan biri hisoblanadi. Narx belgilash usuli tovarning yangi yoki bozorda
avvaldan mavjudligiga bog’liqdir.

Yangi tovarlarga narx belgilash
Kirish narxining belgilanishi
(yoki bozorga mustahkam tadbiq etish
strategiyasi) savdo hajmining oshishiga asoslangan maqsadlarga erishish uchun
ishlatiladi. Ushbu usul juda ko’p haridorlarni jalb qilish va bozorning katta qismiga
egalik qilish uchun, bozorga boshlang’ich past narxdagi tovarlarning chiqishiga
asoslangan. Bunday narx belgilashni agar yangi tovar talabning yuqori narx
ravonligiga ega bo’lsa, hamda raqobatchilarning chiqishini ushlab turish uchun
qo’llash mumkin.

180
Haridorning psixologiyasi asosida narx belgilash.
Psixoligik narxlar
bozorda ustunlik qilgan xuddi shunday mahsulot narxidan va ma’lum bir yaxlit
puldan sal pastroq (4,99 sum) belgilanadi.
Firmaning obro’si (nufuzi) asosida narx belgilash.

Nufuzli narx nufuzli tovar,
ajoyib va nafis buyumlarga, taniqli firmalarning alohida sifatga ega bo’lgan
tovarlariga belgilanadi.

“Qaymog’ini olish” usuli
(Skimming pricing – S.p.) - ushbu usul
“qaymog’ini olish uchun” tovarga yuqori boshlang’ich narxni belgilanishi bilan
bog’liq bo’lib, u talab egriligining yuqori qismiga mos keladi. Ushbu usul foydaga
asoslangan maqsadlarga erishish uchun yo’nalgan. “Skimming pricing” kompaniya
mahsulotni yaratish bo’yicha izlanishlarga katta pul mablag’larini ajratgan,
tovarning siljishi (masalan, reklama)ga yuqori sarf – harajatlarga ega, yaqin vaqt
oralig’ida raqobatchida o’xshash tovar chiqishi kutilayotgan, tovar yangi va bozor
sekin qondirilsa, nihoyat talab mohiyati aniqlanmagan bo’lsa tavsiya etilishi
mumkin.
“Skimming pricing” naqadar yuqoriligi haqidagi xulosa ikki omilga bog’liq:
- bozorga raqobatchilarni chiqishi imkoniyatlaridan;
- talab egriligining yuqori qismidagi narxlar ravonligidan. Agar raqobatchilar
o’zlarining aynan o’xshash tovarlarini bozorga tez kunda olib chiqishi kutilayotgan
bo’lsa, bozor baland, agar raqobatchilar yillar mobaynida aynan o’xshash tovar
yaratganliklari ma’lum bo’lsa, “skimming pricing” narxlar juda yuqori bo’lmasligi
kerak. Тalab egriligining yuqori qismida narx ravonligi past, bundan tashqari aynan
o’xshashlari yoki yaqin o’rinbosarlari mavjud bo’lmaganda qarama-qarshi ravonlik
ham past bo’ladi. Shuning uchun tovarning yangiligi va talabning narx noravonligini
hisobga olib, yuqori “skimming pricing” narxlarni belgilab tez samara olish
mumkin. Agar talab egriligi shaklida gumon bo’lib, boshlang’ich narx juda ham
yuqori bo’lsa, u pasaytirilishi mumkin. U past narx belgilab keyin ko’targandan
ko’ra birmuncha yaxshidir. Agar narx ravonligi kutilayotganga qaraganda yuqori
bo’lsa, unda nisbatan past narx ko’proq foydali bo’ladi va ko’proq daromad olib
keladi.

181
Bozordagi liderning o’xshash tovariga nisbatan narx siyosatini hisobga olgan
holda narx belgilash. Bozor yoki tarmoqdagi lider narxlari bozorga yangi tovar
kiritilayotganda, bozordagi liderning o’xshash tovariga nisbatan siyosatini hisobga
olish zarur bo’lgandagina belgilanadi. Yangi tovarning narxi liderning narxidan
faqat u nisbatan yuqori sifatli tovar bilan bog’liq bo’lgan holdagina siljishi mumkin
(oshish tarafiga).

Download 4,58 Mb.

1 ... 100 101 102 103 104 105 106 107 ... 175

Download 4,58 Mb.

Pdf ko'rish