105
5.4-rasm. Mehnat bozori tarkibi
MEXNAT BOZORI
Ishchi kuchi taklifi
Ishchi
kuchiga talab
Ish bilan bandlik (shart-sharoitlari,
imkoniyatlari)
Iqtisodiyotning
rivojlanishi
Ijtimoiy farovonlik
Mehnat bozorini davlat tomonidan tartibga solinishi
Ishchi kuchiga talabni
shakllantirish
Yangi ish joylarini yaratish va
ishlab
turganlarini saqlash
Ishchi kuchining
sifatini oshirish
Ishchi kuchi taklifini
shakllantirish
Ijtimoiy nochor
aholi guruhlari
uchun ish joylariri zahiralash
Tadbirkorlik va o‘z ishi bilan
bandlikni rag’batlantirish
Ishga joylashish imkoniyatiga
ega bo‘lmaganlarni moddiy
qo‘llab
quvvatlash
Jamoat ishlari negizida ish
joylarini tashkil etish
Qulay mehnat sharoitlarini
yaratish
Mehnat bozori infratuzilmasini
rivojlantirish
va ishga
joylashishga yordam berish
Ishsizlikni pasayishi va ish bilan bandlik oqilona strukturasining
shakllanishi
106
5.5-rasm. Mehnat bozori elementlar
- Daromadlar va eng avvalo, ish haqi iste'mol
imkoniyatlarini
kengaytirish
hamda
aholining
(birinchi
navbatda,
yollanma
xodimlarning) talabi oshishi asosida ishlab chiqarishni tarkiban qayta
qurishga faol ta'sir ko‘rsatishini ta'minlash
- Mehnat faoliyatidan keladigan aholi daromadlarida ish haqining ulushi
tushib ketishini real ish haqi daradjasi va o‘sish sur'atlarini oshirish
asosida to‘xtatish
- Daromadlar sohasidagi eng kam ijtimoiy kafolatlarni iste'molning
asoslangan ijtimoiy normativlarini belgilash va iqtisodiyotning
boshqaruvchanligini oshirish asosida tegishli aholi guruhlari (yollanib
ishlaydiganlar, nafaqaho‘r, kam ta'minlangan va ko‘p
bolali oilalar va
hokazo) normal darajada takror ishlab chiqarilishini ta'minlaydigan
darajaga asta-sekin yaqinlashtirib borishga kirishish
- O‘z tajribamizni va chet mamlakatlar tajribasini o‘rganish hamda
ulardan O‘zbekiston iqtisodiyoti xususiyatlarini va milliy an'analarini
hisobga olgan xolda foydalanish asosida aholi daromadlarinng hamma
turlarini (ish haqi, pensiya, stipendiyalar va boshqalarni) boshqarishning
bozor mexanizmlari shakllanshiga
faol yordam berish
