|
Nаvоiy kоn mеtаllurgiyа kоmbinаti
|
| bet | 6/24 | | Sana | 17.01.2024 | | Hajmi | 55,43 Mb. | | #139587 |
Bog'liq Тажриба (ЭТМ-узб) 2-kurslar Sinov savollari:
1. Suyuq dielektriklarning dielektrik kirituvchanligi nima?
2. Dielektriklarning kimyoviy va fizikaviy xossalari?
3. Transformator moyi qanday maqsadlarda ishlatiladi?
4. Yopishqoqlikni hisoblashning Stoks usulini tushuntiring.
2-TAJRIBA ISHI
Ishning maqsadi: O’tkazgich materiallarning elektrotexnik xossalarining fizikaviy shart-sharoitlarga bog’liqligini o’rganish Har xil qarshilik va yarim o'tkazgichlarning qarshilik temperatura koeffitsientlarini aniqlash, shuningdek kremniyli diodning p-n birikmasining to'g'ridan-to'g'ri kuchlanishini aniqlash.
Kеrakli asbоb va uskunalar: Bir fazali elektr ta`minoti G1 elektr isitkich394.2. Kremniyli diod (modeli 600.19-5, Si diod). MY60T(blok 1460 ) multimetrining.
Nazariy qism
Elektr toki o’tkazgichlari sifatida asosan metallar, ularning qotishmalari, suyuqliklar, ba’zi hollarda gazlardan ham foydalanadilar. Metall o’tkazgichlarni ikki sinfga ajratish mumkin:
a) solishtirma qarshiligi ρ=0,05 Om/m dan katta bo’lmagan yuqori o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan materiallar;
b) solishtirma qarshiligi ρ=0,03 Om/m dan kam bo’lmagan yuqori qarshilikli qotishmalar.
Yuqori o’tkazuvchanlikka ega materiallar asosan tok o’tkazgichlari, ulovchi simlar sifatida, kabellarda, transformator, elektromotorlar cho’lg’amlari sifatida ishlatiladi. Katta qarshilikka ega bo’lgan materiallar va ularning qotishmalaridan har xil qarshiliklar tayyorlanadi. Ular isitgich asboblari yasashda va shunga o’xshashlar uchun ishlatiladi.
Barcha gazlar, metall bug’lar normal sharoitda past kuchlanishda dielektrik hisoblanadi. Lekin ma’lum kuchlanishlarda, masalan: to’qnashuv, fotonlashtiruvchi kuchlanishlarda gazlar har xil elektron, ion o’tkazuvchanlikka ega bo’ladi. O’tkazgichlarning asosiy elektrotexnik xarakterlovchi parametrlaridan biri ularning solishtirma qarshiligining harorat koeffitsientidir.
O’tkazgichlarning erkin elеktrоnlari va mеtall panjarasi iоnlari issiqlik хaоtik harakatda ishtirоk etadi. O’tkazgichning harоrati оrtishi bilan iоnlarning issiqlik harakati tеzlashadi va buning natijasida uning qarshiligi оrtadi. Qarshilikning оrtishi harоrat bilan chiziqli bоg’langan bo’lib, quyidagi ifоda оrqali aniqlanadi:
Rt=Ro(1+αt) (4.1)
Bundan:
(4.2)
bu yerda Rt - o’tkazgichning t harоratdagi qarshiligi, α - qarshilikning harоrat kоeffitsiеnti, Ro - o’tkazgichning 0 ºS harоratdagi qarshiligi.
|
| |
