Psixologiyaliq izertlew usillari

2. Psixologiyaliq izertlew usillari.

Ilimiy izertlew metodlari- bul ilimpazlar son` ilimiy teoriyalar du`ziw ha`m praktikaliq usinislar islep shig`iwda paydalanilatug`in isenimli mag`liwmatlardi jiynawda ja`rdem beretug`in metod ha`m qurallar. Ilimnin` ku`shi ko`binese izertlew metodlardin` jetiskenligine, olardin` qanshelli da`rejede isenimliligine, basqa ilimler usillarinda payda bolg`an jan`aliqlardi bilimnin` bul tarawi qanshelli tez ha`m na`tiyjeli qabillawi ha`m paydalaniwina baylanisli. Usilarg`a erisilgen jerde alg`a ilgerilewshilik ko`zge taslanadi.

Joqarida aytilg`anlar psixologiyag`a da tiyisli. Onin` qubilislari sonshelli da`rejede quramali ha`m ha`r qiyli, u`yreniw ushin ju`da` qiyin bolg`anlig`i sebepli bul ilim tariyxi dawaminda onin` tabislari, jetiskenlikleri tikkeley izertlew usillarin qollaniwdi jetilistiriwge baylanisli edi. Waqittin` o`tiwi menen onda ha`r qiyli ilimlerdin` usillari integratsiyalandi. Bul filosofiya ha`m sotsiologiya, matematika ha`m fizika, informatika ha`m kibernetika, fiziologiya ha`m meditsina, biologiya, tariyx ha`m tag`i basqa bilimler usillari.

Ta`biyiy ha`m aniq ilimler usillarin qollaniw na`tiyjesinde psixologiya o`tken a`sirdin` ekinshi yariminan baslap o`z aldina ilim sipatinda ajiratilip shig`ip, jedel rawajlana basladi. Sol waqitqa shekem psixologiyaliq bilimlerdi tiykarinan o`zi baqlaw (introspektsiya) oy juwirtiwg`a tiykarlang`an talqilaw, basqa adamlardin` ha`reketlerin baqlaw jollari menen alinatug`in edi. Usinday turmisliq faktlerdi tallaw ha`m duris uliwmalastiriw psixologiya tariyxinda o`zinin` unamli rolin oynadi. Olar psixologiyaliq fenomen ha`m adamnin` minez-qulqi negizin tu`sindiriwshi da`slepki ilimiy teoriyalardi du`ziwge tiykar boldi. Biraq bul usillardin` sub`ektivizmi, olardin` jeterli da`rejede isenimli bolmawi ha`m quramalilig`i aqibetinde psixologiya psixikaliq ha`m basqa qubilislar arasindag`i sebep-aqibet baylanislarin da`lillewshi emes, al shamalawshi, eksperimental emes, filosofiyaliq ilim bolip qaldi. Sonin` menen birge og`iri teoretizatsiyalang`anlig`i sebepli praktikadan u`zilip qaldi.