|
Mehnatga qiziqtirish va mehnatni rag’batlantirish tizimi
|
| bet | 11/24 | | Sana | 11.02.2024 | | Hajmi | 334,11 Kb. | | #154731 |
Bog'liq aaaaMehnatga qiziqtirish va mehnatni rag’batlantirish tizimi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Moddiy
|
|
Ma’naviy
|
|
Psixologik
|
|
|
|
|
|
1. Xodimlar moddiy mehnatiga haq to’lash
|
|
Ma’naviy
|
|
Psixologik
|
bo'yicha yagona tarif tizimi.
|
|
1. Minatdorchilik
|
|
1.Mehnatni
|
tashkil
|
2. Xodimlarga kasbiy mahorat uchun ustama
|
|
e’lon qilish.
|
|
etishning
|
pudrat
|
haq to'lash to'g'risida nizom.
|
|
2. Fahriy yorliq
|
|
usuli.
|
|
3.Xodimlarga mehnat sharoiti uchun
|
|
bilan mukofotlash.
|
|
2.Mehnatni
|
tashkil
|
qo'shimcha haq to'lash to'g'risida nizom.
|
|
3. Tarmoq
|
|
etishning konveyer
|
4. Yuqori malakali ishchilarga tarif stavkalari
|
|
boyicha fahriy
|
|
usuli.
|
|
o'miga maosh tayinlash to'g'risida nizom.
|
|
unvon berish:
|
|
3.Personalni kasbga
|
5. Xodimlarga vaqtbay-mukofotli ish haqi
|
|
“Eng yaxshi
|
|
yonaltirish.
|
|
to'lash to'g'risida nizom.
|
|
ishchi”
|
|
4.Personalni
|
reja
|
6. Xodimlarga ishbay-mukofotli ish haqi
|
|
“Eng yaxshi yosh
|
|
asosida
|
attestat-
|
to’lash to’g’risida nizom.
|
|
ishchi”
|
|
siyadan o’tkazish.
|
7. Ko'p smenali ish rejimi bo'yicha mehnat
|
|
“Eng yaxshi yosh
|
|
5.Ish joylarini
|
qilganlik uchun xodimlarga qo'shimcha haq
|
|
mutaxasis”
|
|
attestatsiya qilish.
|
to'lash to'g'risida nizom.
|
|
“Eng yaxshi
|
|
6.Kar’erani
|
|
8. Rahbar, mutaxassislar va xizmatchilami
|
|
texnolog”
|
|
rejalashtirish.
|
joriy mukofotlash to’g’risida nizom.
|
|
“Eng yaxshi
|
|
7.Korxona
|
|
9. Xodimlarni rejaga qo'shimcha mahsulot
|
|
konstruktor”
|
|
rahbarlari
|
barcha
|
ishlab chiqarish suratini oshirganliklari uchun
|
|
“Eng yaxshi
|
|
bo’limlari auditi.
|
rag’batlantirish to’g’risida nizom.
|
|
yoshlar
|
|
|
|
10. Ishlab chiqarish harajatlarini kamaytirish
|
|
murabbiysi”
|
|
|
uchun rag'batlantirish to'g'risida nizom.
|
|
4.Davlat va
|
|
|
11. Yoqilg'i-moylash materiallariva elektr
|
|
hukumat
|
|
|
quvvati sarfini tejash uchun rag'batlantirish
|
|
mukofotlariga
|
|
|
to’g’risida nizom.
|
|
|
taadim etish.
|
|
|
12. Xodimlarning alohida muhim topshiriqlarni bajarishdagi xizmatlari uchun rag’batlantirish to’g’risida nizom.
Xodimlarni moddiy texika boyliklarini saqlash uchun rag’batlantirish to’g’risida nizom.
Ixtiro va ratsionalizatorlik takliflari uchun rag’batlantirish to’g’risida nizom.
Bir yo’la mukofot berish.
Qimmatbaho sovg’alar berib mukofotlash.
4-rasm. Korxonalarda mehnatga qiziqtirish va mehnatni rag’batlantirish
usullari
Korxonada rahbar xodimlarni motivatsiyalashtirish tizimini takomilashtirish quyidagi yo’nalishlarda amalga oshirilishi kerak:
Moddiy rag’batlantirish.
Xodimlarni ma’naviy rag’batlantirish va ijtimoiy himoyalash.
Mehnat jarayonining mavsumiyligidan kelib chiqib, mehnatni samarali tashkil qilish va xodimlarning malakasini doimo oshirib borishga imkoniyatlar yaratish.
Korxonalarda boshqaruv qarorlarini qabul qilishda xodimlarni jalb qilish.
Yuqoridagilardan xulosa shuki, xodimlar mehnatini motivatsiyalashtirish
tizimining samaradorligini oshirish uchun korxonadagi xodimlar mehnatini rag’batlantirishda motivatsiyaning quyidagi iqtisodiy va noiqtisodiy omillarini takomillashtirish zarur deb o’ylaymiz. Iqtisodiy omillar:
Ish haqi xodimlar mehnati natijalarini rag’batlantirishda asosiy iqtisodiy omil bo’lib hisoblanadi. Ish haqi tarkibiga uning quyidagi elementlari kiradi:
Normal ish vaqti uchun to’langan haq.
Ishdan tashqari vaqti va bayram kunlari ishlaganligi uchun qo’shimcha haq.
Smenali, tungi ish va shu kabilar (ularni ishdan tashqari ish deb hisoblashmaydi) uchun to’langan qo’shimcha haq.
Ishlab chiqarish mukofotlari va shu kabilar.
Boshqa muntazam to’lab boriladigan mukofotlar.
Ish beruvchi tomonidan bevosita to’lab boriladigan mukofatlar.
Turmush qiymati yoki qimmatlashishi bilan bog’liq ustamalar.
Bevosita ish beruvchi tomonidan to’lanadigan uy joy ijarasi uchun qo’shimcha haq.
Jarima yoki mukofotdan to’liq va qisman mahrum qilish. Xodimlarni motivatsiyalash bu faqat mukofotlar berish emas, balki o’z xizmat vazifalarini bajara olmagan yoki mehnat intizomini buzgan xodimlarni adolatli ravishda jazolash ham ularni o’z faoliyatlarini yaxshilashga undaydi.
Noiqtisodiy omillar:
Xodimlar oldiga ular faoliyatining yuksaltiruvchi va aniq, ravshan
56
maqsadlar qo'yish.
Munosib mehnat shart-sharoitlarini yaratib berish.
Xodimlarning ish faoliyati doirasini kengaytirish.
Xodimlarga mehnatga ijodiy yondashish uchun imkon berish.
Xodimlar mehnatini boyitish.
Ijtimoiy masalalarni yechishda xodimlarga hal qiluvchi ovozni berish, boshqaruv qarorlarini qabul qilishda xodimlarni jalb qilish kabi motivatsiyalashning maqsadli, mehnatni boyitishga, xodimlarni dahldorligini oshirishga yo'naltirilgan omillarni takomillashtirish orqali xodimlarni motivatsiyalashtirishning samaradorligini oshirish mumkin.
Korxonada personalni boshqarish tizimi va rahbar uslubini rivojlantirishda iqtisodiy usullarni takomillashtirish yo’llari O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar mulkchilikning turli shaklida faoliyat ko’rsatayotgan korxonalarda xodimlarni moddiy jihatdan rag’batlantirishning eng maqbul shakl va uslublarini topish va qo’llashni taqozo etmoqda. Ana shu masalada moddiy jihatdan rag’batlantirishning korxona faoliyati natijalari, bu natijalarga erishishda har bir xodimning hissasini hisobga olish bilan bog’liqligini ta’minlash, ish haqining davlat tomonidan boshqarilishi, bozor kon’yunkturasi iloji boricha to’liq hisobga olinishi maqsadga muvofiqdir. Xizmat ko’rsatish sohasi faoliyatini rivojlantirishda iqtisodiy usularni qo’llashda har bir xodimga induvidal yondashishi lozim, chunki u alohida shaxs bo’lib, o’zining dunyo qarashi, fikrlari, imkoniyatlari, ehtiyojlari va bu ehtiyojlarining darajasi bor. Hozirgi vaqtda personalga ma’muriyat tomonidan qo’shimcha imtiyozlar berish tajribasi keng yoyilmoqda. Ular quyidagilardan iboratdir: xodim maqomi nufuzini belgilovchi, xodim ijtimoiy himoyalanganligini ko’rsatuvchi bevosita bajarilgan ish va ishlab chiqarish vazifasi uchun belgilangan imtiyozlar. Mukofotlash tariqasida u yoki bu imtiyozni tanlash ma’muriyat vakolati hisoblanadi. Korxonada personal tizimi va rahbar uslubini takomillashtirishda personalni boshqarish texnologiyasi va tizimini
takomillashtirishning ijobiy ijtimoiy oqibatlari tashkilot chegarasi doirasidan ham
|
| |
