77
5A111201 – O„zbek tili va adabiyoti
Tuzuvchi: S.Matyakupov – NDPI, O‗zbek adabiyoti kafedrasi mudiri, f.f.n.,
dotsent.
Taqrizchilar: Sh.Yuldasheva – NDPI, O‗zbek tili kafedrasi mudiri, p.f.n., dotsent
I.Qurbonboev – Qoraqalpoq davlat universiteti O‗zbek tili va
adabiyoti kafedrasi mudiri, f.f.n., dotsent.
KIRISH
O‗zbek tili va adabiyoti qadimiy va boy tarixga ega bo‗lib,
uning
shakllanishida qadim turkiy, mumtoz adabiyotimizning Mahmud Qoshg‗ariy,
Yusuf Xos Hojib,
Ahmad Yugnakiy, Atoiy, Sakkokiy, Lutfiy kabi
namoyandalarining xizmati va qoldirgan merosi muhim o‗rin
egallaganini qayd
etish joiz. O‗zbek adabiy tili, ayniqsa, XIV-XV asrlarda – Amir Temur va
temuriylar
davrida rivojlanishning yangi, yuksak bosqichiga ko‗tarildi. Buyuk
shoir va mutafakkir Alisher Navoiy umumbashariyat madaniy xazinasidan
munosib o‗rin olgan o‗lmas asarlarini aynan ona tilimizda bitib, uning shuhratini
butun olamga yoydi. Ana shu bebaho meros asosida ma‘naviy yetuk,
barkamol
avlodni tarbiyalash, zamon talablariga javob bera oladigan malakali milliy kadrlar
tayyorlash islohotlarning mohiyatini tashkil etadi. O‗zbek tili va adabiyoti
mutaxassislari zimmasiga esa milliy tilimiz va adabiyotimizni yanada
rivojlantirish, ona tilimizning jamiyat hayotida
tutgan mavqeyini yuksaltirish,
uning tarixiy taraqqiyoti, bugungi holati, istiqboli bilan bog‗liq masalalarni ilmiy
asosda chuqur o‗rganish kabi qator vazifalar yuklatiladi. Ayniqsa, ona tili va
adabiyotini jahon andozalariga mos keluvchi zamonaviy pedagogik texnologiyalar
asosida chuqur o‗rgatish, o‗zbek tili va adabiyotining asl tabiati va xususiyatlarini
to‗la aks ettiradigan mukammal akademik va o‗quv grammatikalarini yaratish
masalasida soha uchun nazariy va amaliy ko‗nikmaga ega bo‗lgan mutaxassislarni
tayyorlash dolzarblik kasb qiladi.
ASOSIY QISM
Til
va adabiyot xazinasi, tarixiy taraqqiyoti, hozirgi o‗zbek tilining
strukturaviy
va sistemaviy xususiyatlari, tarixiy ildizlari va dialektal asoslari,
fonetik va fonologik,
grafik va orfografik tizimlari, talaffuz me‘yorlari, lug‗at
boyligi, morfologik va sintaktik qurilishlari, ularning tadrijiy rivoji bo‗yicha
nazariy bilimlar va ularni tadqiq qilish usullari.
