Metallni zagotovkalarga bo‘lish turlari

Download 7,54 Mb. Pdf ko'rish
bet	8/64
Sana	23.05.2024
Hajmi	7,54 Mb.
	#250961

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 64

Bog'liq
147970 (2)

1.2. Metallni zagotovkalarga bo‘lish turlari
Sanoatda issiq holda xajmiy shtamplash texnologik jarayonlarining ikkita
asosiy sxemalari amalga oshiriladi. Birinchi sxema quyidagi bosqichlarni o’z ichiga
oladi:
● prokatni teng o’lchamli qismlarga bo’lish;
● mustahkamligini pasaytiruvchi termik ishlov berish;
● zagotovkalar yuzalarini tayyorlash;
● shtamplash.
Bunday sxema bo’yicha shtamplashni odatda vertikal presslarda bir yoki ko’p
pozitsiyali shtamp o’rnatilgan holda amalga oshiriladi.
Ikkinchi sxema bo’yicha shtamplashni bir yoki ko’p pozitsiyali apparatda
amalga oshirilib, bu yerda oldin prokat tekislanadi, kesish joyiga yuboriladi, so’ngra
shtamplash jarayoni amalga oshiriladi. Bu sxema quyidagi bosqichlarni o’z ichiga
oladi.
● prokat mustahkamligini pasaytiruvchi termik ishlov berish;
● prokat yuzasini tayyorlash;
● shtamlash.
Bu sxemalarning ko’rinishlari ishlab chiqarilayotgan maxsulot xajmi, ularning
o’lchamlari va shakl murakkabligi, hamda zagotovka materialining texnologikligi
sababli o’zgarishi mumkin.
Birinchi sxema bo’yicha zagotovkalarni shtamplarda, maxsus pichoqlarda va
presslarda amalga oshirish mumkin. Ikkinchi sxema bo’yicha zagotovkalar press –
avtomatlarda bo’linadi. Shtamplarda zagotovkalarni bo’lish diskli arrada bo’lishga
qaraganda 4-5 barobar arzonroqdir.
Yalpi prokatdan tayyorlangan zagotovkalar krivoship presslardagi shtamplarda
kesib olish orqali olinadi. Agarda detal yuzasiga katta talablar qo’yilsa, kesib
olingandan so’ng tozalash ishlari olib boriladi.

27
1.11-rasmda prutokdan bir xil zagotovkalarni shtampda kesib olish
ko’rsatilgan. Notekis yopiq kesishda prutok va kesib olinayotgan qismning aylanib
ketishi va bukilishi istisno qilinadi. Bu holatni pichoqlardagi qisgich mavjudligi
bilan izohlash mumkin. Bukilish cheklanishi va cho’ziluvchi kuchlanishlarning
kamayishi natijasida kesilgan zagotovkalar shakllarining og’ishi ochiq kesish turiga
qaraganda kamayadi.
To’liq bo’lmagan yopiq kesish – ko’ndalang kesimi balandligidan 0.8÷1.0
kattaroq bo’lgan uzunlikdagi aniq zagotovkalarni chiqindisiz olishning asosiy
usulidir. Bu turdagi kesish ko’ndalang aktiv yoki passiv qisgich bilan amalga
oshiriladi. Birinchi holatda (1.11a-rasm) prutok va pichoq teshigi orasida ko’ndalang
g’ovak mavjud. Zagotovkaning bukilishi yoki buralishi shu g’ovak uzunligida
bo’lishi mumkin. Prutok va uning kesilayotgan qismi Q ko’ndalang kuchlar bilan
kesish pichog’idagi aktiv siqgich holatda (1.11b-rasm), kesish aniqligi va sifati
oshadi.
1.11-rasm. Zagotovkalarni prutokdan kesish sxemalari:
a-ko’ndalang passiv qisgichli to’liq bo’lmagan yopiq kesish; b-ko’ndalang aktiv qisgichli to’liq
bo’lmagan kesish; v-o’q siqishli yopiq kesish: R-kesish kuchlanishi; Q-ko’ndalang kuchlar; R-
qisgichning siqish kuchi; N-o’qli siqish kuchlari; M-prutok erkin qismining siqish kuchi; L-
kesish soxasi uzunligi
Yopiq
kesishda
(1.11d-rasm)
kesib
olinayotgan
zagotovka
qismi
qo’zg’aluvchan pichoqning bo’shlig’ida yopiq holatda bo’ladi. Jarayonni amalga
oshirish murakkabligi sababli bu usul kam xollarda qo’llaniladi (alyumin va misdan
tayyorlangan zagotovkalarni kesishda).

28
Zagotovkalar o’lchamlar aniqligiga va toretslarning yuza sifatiga yuqori
talablar qo’yilsa, u holda prutok pichoqlarda va ikki tomonidan siqib turuvchi
maxsus shtamplarda kesiladi (1.11a, b-rasm).
Agarda zagotovka sifatida yalpi prokatdan foydalanilsa, u holda shtamplash
zagotovkalari shtampda kesib olinadi. Agarda murukkab shakldagi zagotovka
olinishi talab etilsa, u holda lazerli kesishdan foydalaniladi.
Odatda kesib olingan zagotovkalar sovuq holda siqib chiqarishga yaramaydi.
Shuning uchun ularni oldin maxsus shtamplarda tozalashadi. Tozalash jarayonida
zagotovka konturidan kichkina qatlam olib tashlanadi, kesim yuzasi silliq va toretsga
perpendikulyar bo’lib qoladi.

Download 7,54 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 64

Download 7,54 Mb.

Pdf ko'rish